حکیم مهر- محسن طاهرمیرزایی: دانشکده دامپزشکی زابل، یکی از مراکز علمی و آموزشی شرق کشور، راهی طولانی را از روزهای ابتدایی تأسیس خود بهعنوان یک آموزشکده کوچک تا امروز طی کرده است. «دکتر محمدرضا آقچهلو» جراح و استادیار این دانشکده در گفتوگویی جامع و صریح با حکیم مهر، از چالشها، فرصتها، پیشرفتها و ظرفیتهای این دانشکده میگوید.
حکیم مهر: لطفاً کمی از خودتان برای ما بگویید. شما ورودی چه سالی و کدام دانشکده هستید و چرا رشته دامپزشکی را انتخاب کردید؟
من ورودی سال ۱۳۷۲ دانشکده دامپزشکی دانشگاه آزاد گرمسار بودم و سپس در سال ۱۳۷۹ وارد رشته جراحی دامپزشکی در دانشگاه تهران شدم. درباره انتخاب دامپزشکی باید بگویم که در آن زمان شرایط مثل امروز نبود؛ خیلی انتخاب رشته به علایق شخصی ارتباط نداشت. قبولی در کنکور تعیینکننده اصلی بود و وقتی قبول میشدی، همان رشته را میخواندی.
پس از فارغالتحصیلی، دانشگاه زابل نیاز به نیروی بورسیه داشت. با توجه به این شرایط و اینکه دانشگاه تهران هم شرط بورسیه گذاشته بود، من تصمیم گرفتم دانشگاه زابل را انتخاب کنم و از آن زمان، یعنی حدود سال ۱۳۸۴-۱۳۸۵، فعالیت خود را در این دانشکده آغاز کردم.
حکیم مهر: زمانی که وارد زابل شدید، وضعیت دانشکده دامپزشکی چگونه بود؟ چه تغییراتی ایجاد شد؟
وقتی وارد اینجا شدم، فضا بسیار ابتدایی و محدود بود. این دانشکده در ابتدا یک آموزشکده بود و در یک ساختمان کوچک فعالیت میکرد. آن ساختمان تنها چند اتاق کوچک داشت و امکانات بسیار محدودی وجود داشت. به مرور زمان با همکاری تیم مدیریتی و اعضای هیئت علمی توانستیم تغییرات بزرگی ایجاد کنیم. در حال حاضر یک ساختمان چهار طبقه برای دانشکده داریم که در خود دانشگاه زابل قرار دارد. همچنین یک کلینیک دامپزشکی مستقل در خارج از دانشکده تأسیس شده است. این کلینیک به دامداران منطقه خدمات ارائه میدهد.
حکیم مهر: مهمترین اقداماتی که برای تبدیل آموزشکده به دانشکده دامپزشکی انجام شد چه بودند؟
یکی از اقدامات اصلی، تکمیل ساختار فیزیکی دانشکده بود. در ابتدا دانشکده فعلی بهطور کامل ساخته نشده بود، اما با موافقت ریاست وقت دانشگاه زابل توانستیم این پروژه را پیش ببریم.
از طرف دیگر، تکمیل هیئت علمی از اهمیت بالایی برخوردار بود. برای اینکه بتوانیم دانشکدهای مستقل داشته باشیم، باید در همه رشتههای ضروری نیروی متخصص جذب میکردیم. خوشبختانه توانستیم هیئت علمی مورد نیاز را تکمیل کنیم و با این اقدامات، آموزشکده به دانشکده تبدیل شد.
حکیم مهر: چرا فکر میکردید تبدیل آموزشکده به دانشکده ضروری است؟ چه نیازی باعث این تصمیم شد؟
منطقه سیستان و بلوچستان بهویژه زابل از دیرباز به کشاورزی و دامپروری معروف بوده است. حتی امروز هم، بسیاری از خانوادهها در این منطقه به دامداری مشغول هستند، حتی اگر در شهر زندگی کنند.
در گذشته، زمانی که خشکسالی به این شدت وجود نداشت، دامداری رونق بسیار بیشتری داشت. مثلاً گاو نژاد سیستانی که یکی از نژادهای بومی و ارزشمند این منطقه است، جمعیت بسیار زیادی داشت. اما متأسفانه بهدلیل خشکسالیهای پیدرپی جمعیت این نژاد کاهش یافته است.
با توجه به این شرایط، ضرورت داشت که منطقه از نظر علمی توسعه پیدا کند و آموزش دامپزشکی ارتقا یابد. هدف ما از تبدیل آموزشکده به دانشکده، تأسیس رشته دکتری بود تا دانشجویان بتوانند در مقاطع بالاتر تحصیل کنند و به نیازهای علمی و عملی منطقه پاسخ دهند.
حکیم مهر: امروز جایگاه دانشکده دامپزشکی زابل را چگونه میبینید؟ آیا به اهداف اولیه دست پیدا کردهاید؟
خوشبختانه با تلاشهای فراوان همکاران ما، حمایت مسئولین دانشگاه و دانشجویانی که به این دانشکده آمدهاند، میتوانم بگویم که تا حد زیادی به اهدافمان رسیدهایم. دامداریهای منطقه که قبلاً کمتر از نظر علمی تقویت شده بودند، اکنون به شیوههای علمی نزدیکتر شدهاند. بسیاری از مشکلات دامپزشکی که در گذشته وجود داشت، تا حد زیادی برطرف شده است.
دانشآموختگان ما در نقاط مختلف استان سیستان و بلوچستان و حتی خارج از آن مشغول به کار هستند. مثلاً رئیس اداره دامپزشکی چابهار یکی از دانشجویان ما بوده است. همچنین تعدادی از فارغالتحصیلان، شرکتهای دانشبنیان تأسیس کردهاند و برخی دیگر کارآفرین نمونه در شهرهای خودشان شدهاند.
حکیم مهر: به نظر شما مهمترین مشکلات فعلی دانشکده چیست و چه راهحلهایی برای آن وجود دارد؟
یکی از مشکلات اصلی ما در گذشته کمبود تجهیزات بود، اما خوشبختانه اکنون بسیاری از این کمبودها برطرف شده است. مثلاً قبلاً دستگاه رادیولوژی نداشتیم، اما اکنون این دستگاه فراهم شده است. همچنین، دو دستگاه سونوگرافی جدید خریداری کردهایم که بسیار کاربردی هستند.
البته بزرگترین مشکلی که همچنان با آن مواجه هستیم، خشکسالی است. این مشکل تأثیر مستقیمی روی دامداریهای منطقه دارد. اگر بارشها بیشتر شود و شرایط محیطی بهبود یابد، قطعاً وضعیت دامپروری بهتر خواهد شد و فعالیتهای دانشکده نیز ارتقا مییابد.
حکیم مهر: در حال حاضر چه تعداد دانشجو در این دانشکده مشغول به تحصیل هستند؟
تعداد دانشجویان در هر ورودی متفاوت است. برخی سالها ورودیها تا ۵۰ نفر هستند، اما برخی دیگر ممکن است تنها ۱۰ یا ۱۵ نفر باشند. بهطور میانگین، سالانه حدود ۳۵ تا ۴۰ دانشجو در دانشکده تحصیل میکنند. بیش از ۵۰ درصد این دانشجویان بومی هستند و از منطقه سیستان و بلوچستان یا خود زابل آمدهاند.
حکیم مهر: آیا دانشکده در حوزههایی مانند شیلات، زنبورداری یا پرورش دامهای خاص فعالیت دارد؟
دانشکده بهصورت مستقیم در این حوزهها فعالیت ندارد، اما دو مرکز بزرگ با ما همکاری میکنند. یکی از این مراکز، سد سیستان است که زیر نظر دانشکده کشاورزی فعالیت میکند و در زمینههایی مثل گاوداری و مرغداری فعالیت دارد.
مرکز دیگر، پژوهشگاه زابل است که روی پرورش شترمرغ، گوسفند نژاد بلوچی، بز نژاد سیستانی، بلدرچین و مرغ خزک فعالیت میکند. این مراکز با دانشکده همکاری نزدیکی دارند و هر زمان که نیاز باشد، دانشجویان را برای بازدید و آموزش عملی به این مراکز میفرستیم.
حکیم مهر: درباره کلینیک دامپزشکی دانشکده توضیح دهید. این کلینیک چه فعالیتهایی دارد؟
کلینیک دامپزشکی ما از نظر مکانی در موقعیت بسیار خوبی قرار دارد و دامداران منطقه بهراحتی میتوانند به آن دسترسی داشته باشند. این کلینیک بخشهای مختلفی مانند جراحی، داخلی و دام بزرگ دارد. یکی از نقاط قوت این کلینیک، تعداد کیسهای عملی است که به آن مراجعه میکنند. دانشجویان میتوانند با موارد متنوعی مواجه شوند و مهارتهای عملی خود را تقویت کنند. با این حال، فضای کلینیک کمی محدود است و ما در تلاشیم تا این مشکل را برطرف کنیم.
حکیم مهر: اگر نکتهای باقی مانده، بفرمایید.
از شما و تیم رسانهایتان تشکر میکنم و امیدوارم در رسالت خود موفق باشید. خداوند پشت و پناه شما باشد.
حکیم مهر: ممنون از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید.