روابط عمومی باید چشم بینای سازمان باشد، نه آلبوم عکس جلسات/ از راه‌اندازی «موزه دامپزشکی» تا پخش مجموعه ۲۴ قسمتی تلویزیونی با محوریت دامپزشکی

حکیم مهر- محسن طاهرمیرزایی: در آستانه ۲۷ اردیبهشت، روز ملی ارتباطات و روابط عمومی، «دکتر علی منصوبی» رئیس روابط عمومی سازمان دامپزشکی کشور در گفت‌وگو با حکیم مهر، از مهم‌ترین دغدغه‌ها، اقدامات و چشم‌اندازهای این حوزه سخن گفت.

وی با اشاره به لزوم بازتعریف جایگاه روابط عمومی در ساختار سازمانی کشور، تأکید کرد که «روابط عمومی باید چشم بینا، تحلیل‌گر و متفکر سازمان باشد، نه صرفاً مجری کارهای تشریفاتی».

دکتر منصوبی همچنین به برنامه‌هایی چون بازطراحی پورتال سازمان، تولید مستندهای دامپزشکی، راه‌اندازی موزه و تقویت ارتباط با رسانه‌های تخصصی اشاره کرد و تعامل با خبرنگاران را «عامل حیات سازمانی» دانست.

حکیم مهر: لطفاً خودتان را برای مخاطبان ما معرفی کنید. چه مسیری را طی کردید تا به جایگاه فعلی برسید؟ همچنین در صورت امکان، اشاره‌ای به سوابق تحصیلی و مدیریتی خود داشته باشید.

بسیار متشکرم از شما و پایگاه خبری حکیم مهر بابت این فرصت. من متولد اول آذر ۱۳۴۸ در تهران هستم. در سال ۱۳۷۴ از اولین فارغ التحصیلان  دانشکده دامپزشکی آزاد کرج در رشته دامپزشکی و جزو نخستین فارغ‌التحصیلان این دانشگاه در این رشته بودم. همچنین دانش‌آموخته رشته مدیریت فرهنگی و هنری از دانشگاه سوره و نیز رشته فیلم‌سازی از مؤسسه آموزش عالی جهاد دانشگاهی هستم.

تقریباً ۲۸ سال است که در مجموعه وزارت جهاد کشاورزی مشغول به کار هستم. حدود هشت سال نخست را در اداره کل دامپزشکی قم و معاونت ترویج سپری کردم و پس از آن به سازمان دامپزشکی کشور منتقل شدم. در این مدت، مسئولیت‌های مختلفی را بر عهده داشته‌ام؛ از جمله در سال ۱۳۸۵ رئیس روابط عمومی سازمان دامپزشکی بودم و در سال ۱۳۹۸ نیز به عنوان رئیس گروه سازمان‌های تخصصی بین‌المللی چندسالی را با حوزه بین الملل همکاری داشتم.

در حال حاضر، بیش از ده سال است که به عنوان فوکال پوینت "National Focal Point" یا رابط و نقطه فوکوس سازمان دامپزشکی کشور با سازمان جهانی بهداشت دام (WOAH) فعالیت می‌کنم. از جمله پروژه‌های مهمی که اجرا کرده‌ام، می‌توان به مسئولیت اجرایی ارزیابی دامپزشکی ایران (PVS) توسط سازمان جهانی بهداشت دام در سال ۱۳۹۸ اشاره کرد. همچنین مدیر اجرایی سومین  نشست رؤسای دامپزشکی کشورهای عضو اکو بوده‌ام. در حوزه روابط عمومی نیز اقدامات متعددی داشته‌ام؛ از جمله همکاری در طراحی و انتخاب لوگوی رسمی سازمان دامپزشکی کشور، کتاب عکس سازمان، برگزاری جشنواره های ملی و هنری، کارگردانی چند فیلم آموزشی و سایر پروژه‌های فرهنگی و ارتباطی.

حکیم مهر: با توجه به فرارسیدن ۲۷ اردیبهشت، روز ملی روابط عمومی، ضمن تبریک این روز، از نظر شما اهمیت روابط عمومی به‌ویژه در حوزه دامپزشکی چیست و چه خلأهایی در این حوزه احساس می‌شود؟

من هم روز روابط عمومی را به همه فعالان این عرصه، به‌ویژه همکاران عزیز در سازمان دامپزشکی کشور و ادارات کل دامپزشکی، اصحاب رسانه و به‌طور کلی تمامی دست‌اندرکاران روابط عمومی تبریک عرض می‌کنم. همچنین لازم می‌دانم یادی کنم از پیشکسوتانی که در سال‌های گذشته در روابط عمومی سازمان دامپزشکی خدمت کرده‌اند؛ افرادی مانند آقای تنگشیر، مرحوم آقای ناهیدی، خانم زارعان، دکتر اسدی، دکتر یاسمی، دکتر آذرنوش و سایر بزرگوارانی که تلاش‌های ارزشمندی داشته‌اند و باید همواره از آنان یاد کرد.

امروزه روابط عمومی Public Relations و ارتباطات Communications درهم‌ آمیخته است و در ابعاد جهانی، این دو حوزه از هم جدایی‌ناپذیر شده‌اند. با توجه به ابزارهای نوین رسانه‌ای و ارتباطی که در اختیار عموم قرار دارد، مرز میان تولیدکننده محتوا، رسانه و مخاطب به‌شدت کمرنگ و نزدیک شده است. هر فردی با در اختیار داشتن یک گوشی تلفن همراه، قادر است در هر لحظه‌ محتوا تولید کند،چه صوتی، چه تصویری و چه متنی و بلافاصله میلیون‌ها نفر را در سراسر جهان تحت تأثیر قرار دهد.

در چنین فضایی، دیگر نمی‌توان روابط عمومی را در چارچوب بسته و سنتی آن تعریف کرد. با این حال، بعضا در کشور ما روابط عمومی‌ها هنوز جایگاه واقعی خود را پیدا نکرده‌اند. گرچه همواره از روابط عمومی به‌عنوان ویترین و پیشانی یک سازمان یاد می‌شود، اما در عمل، بسیاری از مدیران، روابط عمومی را صرفا به انجام امور روزمره‌ای مانند عکاسی از جلسات یا نصب بنرها، پیام و تسلیت و... محدود کرده‌اند که این نگاه موجب تضعیف جایگاه این حوزه شده است؛ درحالی که حداقل بیش از 100 وظیفه برای روابط عمومی ها تعریف شده است.

با این وجود، من به آینده امیدوارم. نسل جدید روابط عمومی، به‌ویژه با ورود فناوری‌هایی مانند هوش مصنوعی و ابزارهای نوین ارتباطی، می‌تواند تحولات شگرفی را رقم بزند. مخاطبان امروز متفاوت از گذشته‌اند و باید در کسری از دقیقه با آن‌ها ارتباط برقرار کرد. دیگر دوره‌ای که زمان کافی و کانال‌های محدود برای انتقال پیام وجود داشت، گذشته است و نمی‌توان با ابزارهای سنتی در این میدان رقابت کرد.

در خصوص روابط عمومی در دامپزشکی، موضوع از اهمیت بیشتری برخوردار است. به عنوان مثال، سازمان جهانی بهداشت دام (WOAH) برای ۱۸۴ کشور عضو، هشت رابط ملی در موضوعات مختلف تعریف کرده است؛ از جمله در حوزه رفاه حیوانات، آزمایشگاه‌ها، حیات وحش، آبزیان و... که یکی از این حوزه‌ها به‌طور خاص به «ارتباطات» اختصاص دارد. این نشان‌دهنده جایگاه ویژه ارتباطات در ساختار دامپزشکی جهانی است.

دامپزشکی به دلیل گستردگی مخاطبان و تنوع بالای موضوعا ت از بهداشت و امنیت غذایی گرفته تا پیشگیری و کنترل بیماری‌های حیوانات خاکزی وآبزی، صادرات و واردات فرآورده‌های خام دامی و... نیازمند روابط عمومی قدرتمند و تخصصی است. شبکه‌های ارتباطی بین‌المللی در این حوزه باید تقویت شوند، چرا که امروز دیگر دنیا به مرزهای جغرافیایی محدود نیست و تبادل سریع اطلاعات میان کشورها، به‌ویژه درباره بیماری‌ها و تهدیدات حوزه دام،طیور و آبزیان ، بسیار ضروری است.در کشور ما نیز این اهمیت تا حدی شناخته شده و مورد توجه قرار گرفته، اما همچنان با چالش‌ها و موانعی مواجه هستیم که لازم است در آینده با دقت بیشتری به آن‌ها پرداخته شود.

حکیم مهر: مهم‌ترین برنامه‌های شما برای ارتقای وضعیت روابط عمومی‌ها، به‌ویژه در استان‌ها چیست؟ با توجه به مشکلاتی که در برخی از شهرستان‌ها وجود دارد، از جمله ضعف در تنظیم خبر و... آیا برنامه‌ای برای آموزش نیروها دارید؟

یکی از چالش‌های اساسی که نه فقط در روابط عمومی سازمان دامپزشکی، بلکه در بسیاری از سازمان‌های کشور دیده می‌شود، نوع نگاه سطحی و ساده‌انگارانه‌ای است که نسبت به روابط عمومی‌ها وجود دارد. متأسفانه، در ساختار تشکیلاتی بسیاری از دستگاه‌ها، روابط عمومی جایگاه ضعیفی دارد و گاهی تصور می‌شود که اگر فردی در جایگاه دیگری امکان استفاده نداشت، می‌توان او را به روابط عمومی منتقل کرد.

در حالی‌که افرادی که در حوزه روابط عمومی فعالیت می‌کنند، باید دارای ویژگی‌های خاصی باشند،هم از نظر بهره هوشی (IQ) و هم از نظر هوش هیجانی (EQ). همچنین باید مهارت‌های متنوعی داشته باشند، از جمله قدرت تصمیم‌گیری، توانایی رصد و تحلیل رسانه‌ها، درک عمیق از فضای اجتماعی و مهارت‌های ارتباطی مؤثر.

من  رد نمی‌کنم که در بسیاری از استان‌ها و حتی ستاد، از نظر نیروی انسانی ضعف‌هایی وجود دارد و این نگاه که «هر کسی می‌تواند در روابط عمومی کار کند» آسیب‌زاست. از طرفی هم، محدودیت در جذب نیرو باعث شده تا این وضعیت تشدید شود. بررسی‌هایی که در چهار ماه اخیراز زمان آغاز مسئولیتم انجام دادم، نشان داد که اختلاف سطح قابل‌توجهی بین روابط عمومی استان‌های مختلف وجود دارد. برخی استان‌ها از امکانات خوبی برخوردارند یا نیروهای متخصص و علاقه‌مند دارند و بسیار فعال‌اند، در حالی‌که برخی دیگر امکان رقابت نداشته و عملکردشان ضعیف‌تر است. در نتیجه، روابط عمومی‌هایی که در سطح «متوسط» باشند کمتر بوده و شاهد یک شکاف عملکردی هستیم.

برای کاهش این فاصله، برنامه‌هایی در نظر گرفته‌ایم. یکی از اصلی‌ترین آن‌ها برگزاری دوره‌های آموزشی است که مورد تأکید شما هم بود. ما از همین حالا  کانال ارتباطی راه‌اندازی کرده‌ایم که بستری برای گفت‌وگو، تبادل تجربه و آموزش باشد. خوشبختانه بعد از حدود دو سال وقفه، فعالیت مناطق  5گانه روابط عمومی‌ها بیش از گذشته شده است.

برای مثال، نخستین نشست منطقه‌ای ما اردیبهشت‌ماه سال جاری به میزبانی کرمانشاه برگزار شد و روسای روابط عمومی مناطق در آن حضور داشتند. این نشست‌ها فرصت خوبی برای هم‌اندیشی و توان‌افزایی است. همچنین،برای نخستین بار  به همت مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت جهاد کشاورزی، یک همایش دو روزه روابط عمومی های  وزارتخانه در تاریخهای 27 و 28 اردیبهشت برگزار خواهد شد که ما نیز در آن حضور خواهیم داشت. در حاشیه این همایش، نشستی داخلی با حوزه ریاست سازمان دامپزشکی نیز برنامه‌ریزی کرده‌ایم.

ما در صدد هستیم تا با همین امکانات موجود، بهره‌وری را به حداکثر برسانیم. البته من همیشه بر اهمیت نیروی انسانی تأکید دارم. یک نیروی انسانی پویا، علاقه‌مند و با انگیزه با کمترین امکانات و بهره‌گیری از دانش و تکنولوژی‌های ارتباطی می‌تواند بیشترین بازدهی را داشته باشد. خوشبختانه در عصر حاضر، منابع خودآموز فراوانی در فضای مجازی در دسترس است و افراد می‌توانند با مطالعه و آموزش شخصی، سطح دانش و مهارت خود را به‌طور قابل توجهی ارتقا دهند.

حکیم مهر: چه برنامه‌هایی برای تقویت تعامل میان مدیران سازمان دامپزشکی و خبرنگاران و رسانه‌ها دارید؟

با توجه به سوابق قبلی‌ام در حوزه ارتباط با رسانه‌ها، نگاه و سیاست رئیس محترم سازمان هم بر این است که رسانه‌ها را در مقابل خود نمی‌بینیم، بلکه آن‌ها را در کنار خود و بخشی از جریان پیشرفت سازمان می‌دانیم. ما به‌شدت از تعامل با رسانه‌ها استقبال می‌کنیم و در همین مدت چهار ماهی که مسئولیت روابط عمومی سازمان را برعهده گرفته‌ام، تلاش کرده‌ام این مسیر را فعالانه طی کنم.

واقعیت این است که اگر رسانه‌ها به‌عنوان پایگاه‌های اطلاع‌رسانی در کنار سازمان نباشند، یا همراهی نکنند، یا توجه‌شان را از ما بردارند، سازمان به‌تدریج دچار فرسایش و تخریب درونی می‌شود. رسانه‌ها با طرح ضعف‌ها و مشکلات، چشم بینای ما هستند. بارها هم اشاره کرده‌ام که اگر آن‌ها ایرادات را نگویند، ما از درون آسیب می‌بینیم، چون نمی‌توانیم اشکالات ساختاری یا عملکردی را به‌درستی ببینیم و اصلاح کنیم.

برای نمونه، گاهی پیش آمده که رسانه تخصصی مانند حکیم مهر، اخبار انتصابات داخلی سازمان را سریع‌تر از خود روابط عمومی منتشر کرده است. این موضوع نه‌تنها رقابت سالمی ایجاد می‌کند، بلکه برای ما هشداری است که سیستم اطلاع‌رسانی‌مان در برخی موارد کند ناکارآمد عمل کرده و باید اصلاح شود.

ما این حضور و توجه رسانه‌ها را یک فرصت می‌دانیم، نه تهدید. رسانه‌ها در عین حال که نقاط ضعف ما را منعکس می‌کنند، محدودیت‌های اداری سازمان‌های دولتی را نیز ندارند و می‌توانند آزادانه‌تر و شفاف‌تر با بهره‌برداران، مخاطبان و حتی افکار عمومی ارتباط برقرار کنند و پیگیر مطالبات خانواده دامپزشکی و ذینفعان در فضایی اخلاق مدار همراه با خرد جمعی و رعایت اصول حرفه ای باشند.

نقش رسانه‌های تخصصی در این مسیر بسیار پررنگ و اثرگذار است. با این حال، به‌نظر می‌رسد که هنوز هم به اندازه کافی از ظرفیت رسانه‌های تخصصی استفاده نشده و جای کار زیادی وجود دارد. ما در برنامه‌هایمان به‌طور جدی به دنبال تقویت این تعامل هستیم و آن را جزو اصول راهبردی روابط عمومی می‌دانیم.

حکیم مهر: لطفاً به مهم‌ترین اقدامات انجام‌شده توسط شما در مدت اخیر اشاره بفرمایید.

در مدت اخیر، چند اقدام کلیدی و پایه‌ای در دستور کار روابط عمومی سازمان دامپزشکی قرار گرفت که برخی از آن‌ها اجرایی شده و برخی نیز در مرحله آماده‌سازی و نهایی‌سازی هستند. نخستین اقدام، بازنگری کامل در پورتال سازمان بود. این بازنگری نه‌تنها شامل ظاهر و گرافیک پورتال، بلکه شامل بهبود رابط کاربری و تعامل بهتر با مخاطب نیز هست. در حال حاضر، طراحی جدید پورتال سازمان و پورتال‌های ادارات کل در استان‌ها آماده شده و به‌زودی نسخه‌ای زیباتر، حرفه‌ای‌تر و کاربرپسندتر آن رونمایی خواهد شد.

همچنین، یکی از محورهای مهم فعالیت ما، تقویت ارتباطات منطقه‌ای و شبکه‌سازی بوده است. فعال‌سازی مناطق مختلف روابط عمومی، برگزاری نشست‌های منطقه‌ای و تمرکز بر تبادل تجربه میان استان‌ها از جمله اقداماتی است که دنبال کرده‌ایم.

در کنار این‌ها، به دنبال تأکید ریاست محترم سازمان، تمرکز ویژه‌ای بر گسترش ارتباط با رسانه‌ها و نشریات تخصصی دامپزشکی و دامپروری داشته‌ایم. در همین راستا، تلاش شده همکاری و تعامل با رسانه‌هایی که نقش جدی در جریان‌سازی تخصصی در این حوزه دارند، افزایش یابد.

از دیگر اقدامات مهم، پخش یک مجموعه ۲۴ قسمتی تلویزیونی با محوریت دامپزشکی از شبکه نسیم است. این مجموعه در در سال گذشته تولید شده و به‌زودی پخش آن آغاز خواهد شد. هدف از این مجموعه، ترویج مفاهیم دامپزشکی و آشنایی هرچه بیشتر عموم مردم با این حوزه است.

همچنین یکی از طرح‌هایی که سال‌ها به آن فکر شده و اکنون به‌طور جدی دنبال می‌شود، راه‌اندازی موزه دامپزشکی است. خوشبختانه پتانسیل و ظرفیت آن در کشور وجود دارد و امیدواریم با همکاری مجموعه‌های مرتبط بتوانیم این هدف را محقق کنیم.

و در نهایت، یکی از آرزوها و برنامه‌های ارزشمند ما، تولید فیلم‌های بیوگرافی در خور شأن مفاخر و چهره‌های ماندگار دامپزشکی است. در این زمینه نیز قصد داریم با مشارکت سازمان نظام دامپزشکی و سایر نهادهای مرتبط، مجموعه‌هایی فاخر و تأثیرگذار تولید کنیم تا تاریخ و فرهنگ دامپزشکی کشور حفظ و معرفی شود.

حکیم مهر: ممنون از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید.