کد خبر: ۸۳۶۲۴
تعداد نظرات: ۱۴ نظر
نگاه شما:

مقایسه تطبیقی چارچوب‌های قانونی و اخلاقی آسان‌کُشی حیوانات در ایالات متحده آمریکا و ایران - دکتر محمدرضا شعله‌پاش

در ایران دستورالعمل ملی یکپارچه در حوزه آسان‌کُشی حیوانات وجود ندارد و تنها در برنامه و دستورالعمل‌های اجرایی دفتر بهداشت و مدیریت بیماری‌های دامی به یک بخش محدود درباره روش‌های مرگ آرام در حیوانات اشاره است ...

مقایسه تطبیقی چارچوب‌های قانونی و اخلاقی آسان‌کُشی حیوانات در ایالات متحده آمریکا و ایران

دکتر محمدرضا شعله‌پاش

رئیس گروه مطالعات اپیدمیولوژیک بیماری‌های دامی، سازمان دامپزشکی کشور

 چکیده

آسان‌کُشی حیوانات (Animal Euthanasia) یکی از موضوعات مهم در دامپزشکی است که ابعاد علمی، اخلاقی، اجتماعی و دینی را در بر می‌گیرد. در ایالات متحده آمریکا، این فرآیند تحت نظارت دقیق دستورالعمل‌های "انجمن علوم دامپزشکی آمریکا" (American Veterinary Medical Association, AVMA) و قوانین فدرال و ایالتی اجرا می‌شود. در ایران، با وجود تأکید آموزه‌های دینی و اخلاقی بر رعایت حقوق حیوانات، تاکنون چارچوب ملی مدون و الزام‌آور برای آسان‌کُشی وجود ندارد و اغلب اقدامات بر اساس ترجمه منابع بین‌المللی یا تشخیص دامپزشکان انجام می‌شود.

این مقاله به بهانه انتشار ترجمه فارسی کتاب "راهنمای انجمن علوم دامپزشکی آمریکا برای آسان‌کُشی حیوانات" توسط دکتر یوسف پناهی، عضو هیأت علمی دانشگاه تبریز، که خبر آن در سایت حکیم مهر نیز منتشر شده است، نگارش شده و با رویکرد تطبیقی، چارچوب‌های موجود در ایالات متحده آمریکا و ایران را بررسی کرده و بر ضرورت تدوین دستورالعمل‌های بومی در ایران تأکید می‌کند.

مقدمه

آسان‌کُشی (Euthanasia) به معنای خاتمه دادن به حیات یک حیوان به روشی سریع، بدون درد و اضطراب است (AVMA, 2020). این مفهوم علاوه بر ابعاد علمی و فنی، دارای ملاحظات اخلاقی و انسانی است و نقش مهمی در رفاه حیوانات، تحقیقات دامپزشکی و مدیریت جمعیت حیوانات دارد. انتشار ترجمه فارسی کتاب «راهنمای انجمن علوم دامپزشکی آمریکا برای آسان‌کُشی حیوانات» توسط دکتر یوسف پناهی، عضو هیأت علمی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تبریز، فرصتی را برای بازاندیشی در وضعیت ایران فراهم کرده است. هدف این مقاله بررسی تطبیقی چارچوب‌های قانونی و اخلاقی آسان‌کُشی حیوانات در ایالات متحده و ایران است.

چارچوب ایالات متحده آمریکا

ایالات متحده با انتشار دستورالعمل AVMA (آخرین نسخه ۲۰۲۰) چارچوبی جامع برای آسان‌کُشی حیوانات ایجاد کرده است. ویژگی‌های اصلی این چارچوب عبارت‌اند از:

۱. طبقه‌بندی روش‌ها: روش‌ها به سه گروه «پذیرفته‌شده»، «قابل قبول با شرایط» و «غیرقابل قبول» تقسیم می‌شوند.

۲. اختصاصی بودن بر اساس گونه: برای دام، حیوانات خانگی، پرندگان، آبزیان و حیات‌وحش دستورالعمل‌های ویژه‌ای ارائه شده است.

۳. مبنای اخلاقی: اصل بنیادین «مرگ سریع، بدون درد و اضطراب» است.

۴. چارچوب قانونی: تنها دامپزشکان و افراد آموزش‌دیده تحت نظارت آن‌ها مجاز به اجرای آسان‌کُشی هستند و قوانین فدرال و ایالتی بر این فرآیند نظارت دارند.

۵. حمایت از مجریان: دستورالعمل‌ها به سلامت روانی کارکنانی که این فرآیند را اجرا می‌کنند نیز توجه دارند (Yeates & Main, 2011).

چارچوب ایران

در ایران، اگرچه متون اسلامی و اخلاقی بر رعایت حقوق حیوانات تأکید دارند (نوربخش، ۱۳۹۸)، اما:

۱. دستورالعمل ملی یکپارچه در حوزه آسان‌کُشی حیوانات وجود ندارد و تنها در برنامه و دستورالعمل‌های اجرایی دفتر بهداشت و مدیریت بیماری‌های دامی به یک بخش محدود درباره روش‌های مرگ آرام در حیوانات اشاره است.

۲. تصمیم‌گیری در این خصوص بیشتر به عهده دامپزشکان و شرایط میدانی است.

۳. منابع علمی موجود عمدتاً ترجمه‌ای از دستورالعمل‌های بین‌المللی هستند.

۴. کمیته‌های اخلاقی دامپزشکی در سطح ملی به‌طور ساختاریافته در این زمینه فعال نیستند.

این وضعیت بر ضرورت تدوین قوانین و دستورالعمل‌های ملی مدون، الزامی و جامع در زمینه آسان‌کُشی حیوانات تأکید می‌کند.

بحث

مقایسه نشان می‌دهد که ایالات متحده از یک چارچوب مدون، علمی و الزام‌آور برخوردار است که هم جنبه‌های گونه‌ای و هم ملاحظات اخلاقی-انسانی را پوشش می‌دهد. در مقابل، ایران در مرحله آغازین تدوین و بومی‌سازی دستورالعمل‌ها قرار دارد. ترجمه اخیر راهنمای AVMA می‌تواند گامی مهم برای بومی‌سازی این دستورالعمل‌ها باشد، به شرط آنکه همراه با:

·     ایجاد کمیته‌های اخلاقی ملی،

·     برگزاری دوره‌های آموزشی برای دامپزشکان،

·     و تدوین مقررات متناسب با شرایط فرهنگی و دینی کشور باشد.

 نتیجه‌گیری

آسان‌کُشی حیوانات یک ضرورت علمی و اخلاقی در دامپزشکی است. تجربه آمریکا نشان می‌دهد که وجود دستورالعمل‌های رسمی و الزام قانونی، اجرای صحیح این فرآیند را تضمین می‌کند. ایران نیز با تکیه بر ترجمه منابع معتبر، بازاندیشی در دستورالعمل‌های ملی و هماهنگ‌سازی آن با آموزه‌های اسلامی می‌تواند چارچوب ملی ویژه‌ای ایجاد کند که هم استانداردهای علمی بین‌المللی و هم ارزش‌های فرهنگی-دینی داخلی را منعکس نماید.

 

انتشار یافته: ۱۴
در انتظار بررسی: ۰
غیر قابل انتشار: ۴
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۳:۲۱ - ۱۴۰۴/۰۷/۰۲
1
8
تدوین دستورالعمل‌های بومی که یه ضرورته
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۸:۲۰ - ۱۴۰۴/۰۷/۰۲
2
7
قوانین آمریکا با ایران خیلی باید متفاوت باشد
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۰۰:۳۷ - ۱۴۰۴/۰۷/۰۳
8
1
عزیزم بهتر بود می گفتی من خبر ندارم نه اینکه وجود نداره!!! برای دانستنش هم راه سخت و طاقت فرسایی لازم نیست ،یک جستجوی گوگل کارت رو راه می اندازه!!! با این حال لینکش را هم برایت می گذارم اگر دلت خواست فایل pdf کتاب چند صد صفحه ای کامل ان را دریافت کنی و فرم ها و مخصوصا فصل اخلاق و راهنمای کار با حیوانات را بخوانی و بخش مرگ اخلاقی حیوانات را مطالعه کنی و ببینی که بر اساس آخرین ویرایش های بروز دنیا و مخصوصا امریکای جهانخوار و اتحادیه اروپای غدار تهیه و تنظیم و منتشر شده است!!
https://ethics.research.ac.ir/
پاسخ ها
دشمن آمریکای جهانخوار
| Iran (Islamic Republic of) |
۱۰:۵۸ - ۱۴۰۴/۰۷/۰۳
خوب متوجه هستی که از مزایای ناشناس کامنت گذاشتن همین است که می‌توانی هر مطلب اشتباهی را انتشار دهی و بعد هم آبرویت حفظ بشه.
آخه پژوهش‌های زیست پزشکی چه ارتباطی به مباحث تخصصی دامپزشکی بالینی داره؟ دستورالعمل مرگ آرام برای موش آزمایشگاه و اسب یکسان هستش؟ هر وقت تفاوت این دو را متوجه شدی اظهار نظر کن
ناشناس
| Iran (Islamic Republic of) |
۱۱:۵۷ - ۱۴۰۴/۰۷/۰۳
یک جستجوی گوگل اشتباه کردی و سر از حیوانات آزمایشگاهی وزارت بهداشت و علوم پزشکی درآوردی که هیچ ارتباطی به دامپزشکی نداره، سرچ داریم تا سرچ!!!!
ناشناس
| Germany |
۱۵:۴۳ - ۱۴۰۴/۰۷/۰۳
دشمن آمریکای جهانخوار، عزیزم سواد دامپزشکی نداشته باش! سواد خواندن که داری! برو مطالب را مطالعه کن تا بفهمی که منظور از حیوانات در تحقیقات زیست پزشکی صرفا و فقط موش نیست! سگ و اسب و گاو و گوسفند و گربه و خرگوش و خوک و ....هرآنچه که به نحوی مورد مطالعه( اعم از مطالعات تجربی تا بیماریابی و مطالعات عفونی و نمونه برداری و تهیه بافت و فراورده های دارویی و بیولوژیک و .... باشد در این اسناد مورد تاکید و راهنمایی قرار گرفته لست!!!
دامپزشک
| Iran (Islamic Republic of) |
۱۹:۵۱ - ۱۴۰۴/۰۷/۰۳
آمریکای جهانخوار و اتحادیه اروپای غدار رو خوب اومدی اما سایت رو اشتباه اومدی .
اینجا زیاد سیاسی بازی نیست!!!!!!!!!
بی طرف
| United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland |
۲۱:۴۱ - ۱۴۰۴/۰۷/۰۳
اون لینک رو که بررسی کردم این راهنما صرفاً در بستر تحقیقات زیست پزشکی و آزمایشگاهی تدوین شده و فقط در چهارچوب پژوهش‌های علمی است در مورد حیوانات بیمار در فیلد چیزی ننوشته
ناشناس
| Iran (Islamic Republic of) |
۲۲:۱۹ - ۱۴۰۴/۰۷/۰۳
اساتید ، علما ، پژوهشگران ، دانشمندان ، نخبگان ، برجسته ها ، محققین از بردن نام خودتان نگران نباشید ، علم و سوادتان را با شناسنامه به رخ بکشید . ما بی سوادها و ترسوها ناشناس کامنت می گذاریم، شما اگه با سوادی اسمت رو بگو و محل کارت رو مشخص کن تا همه بهتون افتخار کنیم وگرنه مثل ماها ترسو تشریف دارید.
همکار
| Iran (Islamic Republic of) |
۰۹:۳۰ - ۱۴۰۴/۰۷/۰۵
در متن گفته "در ایران دستورالعمل ملی یکپارچه در حوزه آسان‌کُشی حیوانات وجود ندارد"
اگر این دستورالعمل ملی یکپارچه وجود دارد دقیقا کجاست؟
در لابلای لینک های سایت وزارت بهداشت و علوم پزشکی؟
اگر وجود دارد چرا روی سایت خود سازمان دامپزشکی کشور نیست و ازش استفاده نمیشه؟
شما خبر داری؟
محمدرضا شعله‌پاش
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۰:۰۵ - ۱۴۰۴/۰۷/۰۳
0
9
در پاسخ به دوست عزیزی که اشاره کرده دستورالعمل و قوانین در این زمینه وجود دارد، باید توضیح داد:

در ایران، «راهنمای اخلاقی کار با حیوانات آزمایشگاهی» که توسط کمیته‌های اخلاق پژوهش منتشر شده، عمدتاً بر استفاده از حیوانات در تحقیقات آزمایشگاهی تمرکز دارد و اصول سه‌گانه جایگزینی، کاهش و بهبود (3Rs) را در کنار موضوعاتی مانند نگهداری، بیهوشی، تسکین درد و پایان کار (آسان‌کُشی با ترحم) پوشش می‌دهد. با این حال، این سند محدود به حوزه پژوهش‌های آزمایشگاهی است و چارچوبی برای حیوانات مزرعه یا دام‌های کوچک در محیط‌های بالینی ارائه نمی‌دهد.

در مقابل، «راهنمای انجمن علوم دامپزشکی آمریکا» (AVMA, 2020) سندی جامع به شمار می‌رود که تمامی گونه‌ها از جمله دام‌های مزرعه، حیوانات خانگی، پرندگان، آبزیان و حیات‌وحش را در بر می‌گیرد. این راهنما ضمن طبقه‌بندی روش‌ها (پذیرفته‌شده، پذیرفته‌شده با شرایط، غیرقابل قبول)، دستورالعمل‌های گونه‌محور ارائه داده و به‌طور الزام‌آور تحت قوانین فدرال و ایالتی اجرا می‌شود.

تفاوت اصلی دو چارچوب در این است که سند ایرانی بیشتر رویکرد اخلاق پژوهش دارد، در حالی که راهنمای AVMA یک نقشه جامع ملی برای تمامی حوزه‌های دامپزشکی محسوب می‌شود.
مصطفی قلاوند
|
United States of America
|
۲۰:۵۵ - ۱۴۰۴/۰۷/۰۳
0
3
دکتر شعله‌پاش عزیز،

شما به درستی به نبود یک قانون جامع اشاره کردید، اما فکر می‌کنم مشکل کمی عمیق‌تر از یک خلأ قانونی صرف است. ما در حال حاضر برای کنترل سگ‌های بلاصاحب یک دستورالعمل ملی داریم که روش دقیق مرگ با تزریق را مشخص کرده و در کشتارگاه‌ها هم مقررات کشتار اضطراری وجود دارد.

به نظر می‌رسد چالش اصلی ما، پراکندگی این قوانین و مهم‌تر از آن، اجرا نشدنشان است. وقتی دستورالعمل رسمی داریم که تزریق را الزامی کرده، اما در عمل پیمانکار به حیوان شلیک می‌کند، بحران اصلی ما در نظارت و اجراست، نه صرفاً در نبود قانون. تمرکز بر این ضعف اجرایی شاید ما را سریع‌تر به نتیجه برساند.
پاسخ ها
ناشناس
| Iran (Islamic Republic of) |
۲۳:۳۲ - ۱۴۰۴/۰۷/۰۳
آقای دکتر شلیک مستقیم به مغز هم جز روشهای آسان کشی هم برای ماهی هم برای حیوانات است ولی حوصله ندارم رفرنس بدم
محمدرضا شعله‌پاش
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۲۱:۴۹ - ۱۴۰۴/۰۷/۰۳
0
6
دکتر قلاوند گرامی،
از توضیحات ارزشمند شما سپاسگزارم. همان‌طور که فرمودید، ما در برخی حوزه‌ها مانند کنترل سگ‌های بلاصاحب و کشتار اضطراری در کشتارگاه‌ها دستورالعمل‌های رسمی داریم. با این حال به نظر می‌رسد مشکل اصلی بیش از آنکه «فقدان قانون» باشد، پراکندگی مقررات و مهم‌تر از آن اجرا نشدن دقیق آن‌ها است. وقتی در آیین‌نامه تزریق به‌عنوان روش الزامی ذکر شده اما در عمل مواردی مانند شلیک مشاهده می‌شود، نشان می‌دهد که چالش جدی ما در نظارت، آموزش و ضمانت اجرایی است.

در واقع، چالش ما بیشتر از جنس نظارت، آموزش و پاسخگویی اجرایی است تا صرفاً تدوین قانون. بنابراین شاید اولویت کنونی، یکپارچه‌سازی مقررات موجود و تقویت سازوکارهای اجرایی و نظارتی باشد تا بتوان در عمل نیز شاهد بهبود وضعیت بود.

با احترام
نظر شما
ادامه