«دکتر محمد احمدی» افزود: متأسفانه برخی دامپزشکان به دلیل رقابت ناسالم، با مبالغی کمتر از تعرفه رسمی قرارداد می‌بندند که این موضوع به تضییع حقوق همکارانشان منجر می‌شود ...
حکیم مهر- محسن طاهرمیرزایی: «دکتر محمد احمدی» رئیس نظام دامپزشکی استان مازندران در گفت‌وگویی صریح با حکیم مهر، از مسائل و دغدغه‌های مهم این حوزه سخن گفت. او با تاکید بر نقش بی‌بدیل دامپزشکان در تأمین سلامت جامعه، از مشکلات ساختاری و قانونی گرفته تا مسائل معیشتی و تعرفه‌ای همکاران را مورد نقد قرار داد و بر ضرورت بازنگری در سیاست‌ها و تصمیم‌گیری‌ها تأکید کرد.
دکتر احمدی در این گفت‌وگو ضمن تشریح وضعیت تعرفه‌ها، چالش‌های پیش روی بخش خصوصی، مشکلات آموزش دامپزشکی و وضعیت اشتغال، به موضوع مهم امنیت شغلی و جایگاه حرفه‌ای دامپزشکان نیز پرداخت و خواستار توجه جدی‌تر نهادهای حاکمیتی به این قشر متخصص شد.
او همچنین به نقش نظارتی سازمان نظام دامپزشکی و ظرفیت‌های مغفول آن در ارتقای کیفیت خدمات اشاره کرد و در پایان، با نگاهی آینده‌نگر، راهکارهایی برای بهبود وضعیت دامپزشکی کشور ارائه داد. گفت‌وگوی پیش‌رو روایتی روشن از دغدغه‌ها و مطالبات جامعه دامپزشکی است؛ جامعه‌ای که علی‌رغم نقش تعیین‌کننده در چرخه سلامت و اقتصاد، هنوز آن‌گونه که باید دیده نشده است.
حکیم مهر: مهم‌ترین ویژگی‌ها و چالش‌های دامپزشکی در استان شما چیست؟
استان مازندران همان‌طور که می‌دانید یکی از قطب‌های اصلی پرورش دام و طیور کشور است، به‌ویژه در حوزه پرورش طیور. از نظر تعداد دامپزشکان هم جزو سه استان اول کشور محسوب می‌شود و به همین دلیل تعداد دامپزشکان فعال در این استان بسیار بالاست. در مازندران مراکز دامپزشکی از جمله آزمایشگاه‌ها، داروخانه‌ها و کلینیک‌ها نسبت به استان‌های دیگر بیشتر است و این هم یک ویژگی و هم یک چالش محسوب می‌شود.
از سوی دیگر، در حوزه پرورش طیور نیاز به دامپزشکان متخصص و باتجربه بسیار بالاست، اما تعداد دامپزشکان خبره و پیشکسوت در این زمینه محدود است. بنابراین دامپزشکان جوان‌تر و تازه‌کار باید تلاش مضاعفی داشته باشند تا بتوانند جایگاه خود را تثبیت کرده و مدیریت بهداشتی این قطب بزرگ پرورش طیور را به‌خوبی بر عهده بگیرند.
حکیم مهر: وضعیت امنیت شغلی و اقتصادی دامپزشکان در استان چگونه است؟
در استان مازندران مراکز دامپزشکی متعددی فعال هستند، اما متأسفانه توزیع درآمد در میان دامپزشکان چندان مطلوب نیست. بخشی از این موضوع به خودِ دامپزشکان مربوط می‌شود؛ کسانی که دانش و مهارت بیشتری دارند و به‌روزتر فعالیت می‌کنند، درآمد بالاتری هم دارند. اما بسیاری از فارغ‌التحصیلان دامپزشکی که عمدتاً در سطح عمومی فعالیت می‌کنند و دوره‌های تکمیلی و تخصصی ندیده‌اند، از نظر مالی شرایط قابل قبولی ندارند و بیشتر در سطح قشر متوسط یا حتی پایین‌تر جامعه به سر می‌برند.
البته باید گفت که از نظر منابع انسانی، تجهیزاتی و حتی فضای کاری، بسیاری از مراکز دامپزشکی استان شرایط خوبی دارند و کادر متخصص در آنها مشغول فعالیت است، اما با توجه به سطح تحصیلات دامپزشکان، درآمدشان در شأن این قشر نیست و این موضوع جای گلایه دارد.
حکیم مهر: وضعیت زیرساخت‌های دامپزشکی از جمله کشتارگاه‌ها، داروخانه‌ها و آزمایشگاه‌ها در استان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
خوشبختانه طی سال‌های اخیر زیرساخت‌های دامپزشکی در استان مازندران به‌طور قابل توجهی ارتقا پیدا کرده است. کلینیک‌ها و آزمایشگاه‌های ما به تجهیزات های‌تک مجهز شده‌اند و حتی مراکز رادیولوژی دامپزشکی در استان فعال است؛ به‌طوری که گاهی از استان‌های دیگر هم برای خدمات رادیولوژی به مازندران مراجعه می‌کنند.
در حوزه کشتارگاه‌ها نیز با نظارت اداره‌کل دامپزشکی، کشتارگاه‌ها بهداشتی‌تر شده و کشتارگاه‌های سنتی جمع‌آوری شده‌اند. بنابراین می‌توان گفت که هم از نظر تجهیزات، هم منابع انسانی و هم فضای کاری، استان شرایط بسیار مناسبی برای فعالیت‌های دامپزشکی دارد.
حکیم مهر: برای افزایش مشارکت اعضا در انتخابات و مجامع استانی چه برنامه‌هایی داشته‌اید؟
بعد از برگزاری انتخابات شوراهای استانی، در دوازدهم شهریورماه، انتخابات انجمن صنفی کلینیسین‌ها برگزار شد. ما همه همکاران را به مشارکت حداکثری در انتخابات دعوت کردیم و تلاش کردیم تا زمینه حضور پررنگ اعضا فراهم شود. به همین ترتیب، در مورد سایر انجمن‌ها مانند انجمن مسئولین فنی و انجمن داروخانه‌داران هم همین رویکرد را خواهیم داشت تا شاهد تقویت تشکل‌های صنفی و حضور حداکثری دامپزشکان در مجامع باشیم.
حکیم مهر: رابطه و تعامل نظام دامپزشکی استان با اداره‌کل دامپزشکی مازندران چگونه است؟ آیا هم‌افزایی دارید یا اصطکاک؟
خوشبختانه تعامل بسیار خوبی وجود دارد. مدیرکل محترم دامپزشکی استان به‌عنوان عضو حقوقی شورای نظام دامپزشکی نیز در جلسات حضور دارند و همین موضوع باعث هم‌فکری و هماهنگی بیشتر می‌شود. در بسیاری از موارد با هم تبادل نظر داریم و مشکلی از این بابت وجود ندارد.
حکیم مهر: دامپزشکان جوان و تازه‌وارد در استان با چه مشکلاتی مواجه‌اند و چه حمایتی از آنها می‌شود؟
اگرچه شیوه‌نامه تعیین ظرفیت مسئولین فنی اشکالات زیادی دارد ــ تا جایی که در دوره ریاست قبلی نظام، نامه‌ای سه صفحه‌ای به آقای دکتر زارعی نوشتم و همین موضوع را به ریاست جدید سازمان، جناب آقای دکتر مطلبی نیز منتقل کردم ــ اما در عین حال این شیوه‌نامه یک نکته مثبت داشت؛ اینکه به استناد آن توانستیم تعداد زیادی از دامپزشکان جوان را به‌کارگیری کنیم. تاکنون بیش از ۶۰ تا ۷۰ نفر از دامپزشکان جوان در واحدهای تولیدی و صنایع وابسته به دام مشغول به کار شده‌اند.
همچنین در جشن سال گذشته، دامپزشک نمونه جوان انتخاب شد و قصد داریم همایشی با حضور دامپزشکان جوان برگزار کنیم تا آنها در تصمیمات شورای نظام استان نقش‌آفرینی کنند. حتی یکی از اعضای علی‌البدل شورای نظام که از دامپزشکان جوان است، با وجود جایگاه علی‌البدل، در جلسات حضور فعال دارد و نظرات او در تصمیمات شورا دخیل است.
حکیم مهر: تعرفه‌های دامپزشکی اخیراً ابلاغ شد. ارزیابی شما چیست و آیا این تعرفه‌ها در استان رعایت می‌شود؟
اگرچه تعرفه‌ها ابلاغ شده‌اند، اما مورد اعتراض بسیاری از دامپزشکان هستند. در برخی از آیتم‌ها، تعرفه‌ها واقعاً پاسخگوی حجم کار و زحمتی که کشیده می‌شود نیستند و مبلغ تعیین‌شده بسیار پایین است. طبیعی است که این موضوع نتواند نظر دامپزشکان را تأمین کند.
یکی از مشکلات اصلی این است که تعرفه‌ها معمولاً در شهریورماه ابلاغ می‌شوند، در حالی‌که باید از ابتدای سال و در فروردین اعلام شوند تا دامپزشکان با خیال راحت فعالیت خود را بر اساس تعرفه‌های جدید تنظیم کنند.
البته در بسیاری از مواقع تعرفه‌ها به‌صورت توافقی بین دامپزشک و صاحب دام اعمال می‌شود، اما در مجموع می‌توان گفت عمده تعرفه‌ها در استان رعایت می‌شوند.
حکیم مهر: برای مقابله با دامپزشکان بدون پروانه یا مراکز غیرمجاز چه اقداماتی انجام داده‌اید؟
خدا را شکر اخیراً با دستور اکیدی که جناب آقای دکتر مطلبی ابلاغ کردند، دست نظام‌های استانی برای نظارت بازتر شده است. بر اساس ماده ۲، نظام دامپزشکی علاوه بر صدور پروانه، وظیفه نظارت را هم بر عهده دارد. تا پیش از این، نظارت صرفاً بر عهده اداره‌کل دامپزشکی بود، اما اکنون این امکان فراهم شده که نظام استان نیز در این حوزه ورود کند.
البته در این مسیر با چالش‌هایی مواجه هستیم؛ از جمله کمبود نیروی انسانی و مسائل مالی. در هر شهرستان فقط یک کارشناس داریم که هم ماده ۲، هم ماده ۵ و هم استعلامات مربوط به فاصله واحدهای دامی را بررسی می‌کند. طبیعتاً با این تعداد نیرو، امکان نظارت گسترده وجود ندارد. اگر نیرو و امکانات بیشتری در اختیار ما قرار گیرد، قطعاً می‌توانیم نظارت مؤثرتری داشته باشیم و جلوی فعالیت دامپزشکان غیرمجاز یا افراد فاقد صلاحیت را بگیریم.
حکیم مهر: مهم‌ترین اولویت‌های نظام دامپزشکی استان مازندران در سال جاری چیست؟
یکی از مهم‌ترین اولویت‌های ما تعیین تکلیف زمینی است که در محوطه جهاد کشاورزی استان داریم. این زمین ارزش بالایی دارد و سند آن هم به نام ماست، اما در حال حاضر در اختیار جهاد کشاورزی قرار دارد. جناب آقای دکتر مطلبی، ریاست سازمان نظام، در حال پیگیری هستند تا این زمین به ما تحویل داده شود یا در ازای آن ساختمان‌های دیگری در اختیار نظام قرار گیرد. هدف ما این است که بتوانیم ساختمانی در شأن دامپزشکان عزیز استان بسازیم، چرا که ساختمان فعلی از نظر امکانات و شرایط اداری مناسب نیست. اگرچه تا حدی بازسازی و ساماندهی شده، اما همچنان شرایط کار در آن دشوار است.
حکیم مهر: برای ارتقای جایگاه اجتماعی دامپزشک در استان چه برنامه‌هایی دارید؟
در این زمینه اقدامات متعددی انجام داده‌ایم. تاکنون دو برنامه رادیویی ضبط کرده‌ایم تا نقش دامپزشکان و نظام دامپزشکی را برای مردم تبیین کنیم. همچنین رپورتاژهایی از فعالیت‌های نظام دامپزشکی توسط صدا و سیما پخش شده است. در حوزه رسانه‌های مجازی هم تلاش کرده‌ایم پلتفرم‌ها و پایگاه‌های اطلاع‌رسانی خود را تقویت کنیم.
علاوه بر این، روابط عمومی نظام استان در حال تهیه یک بولتن خبری است که به‌صورت ماهانه یا سه‌ماهه منتشر شود. این بولتن قابلیت انتشار و بازنشر در رسانه‌های مختلف و شبکه‌های اجتماعی را خواهد داشت تا مردم بیش از پیش با فعالیت‌ها و جایگاه دامپزشکان آشنا شوند.
حکیم مهر: برای توانمندسازی علمی و مهارتی اعضا از طریق برگزاری کارگاه‌ها، سمینارها و چاپ مقالات چه برنامه‌ای در نظر گرفته‌اید؟
همان‌طور که می‌دانید، در قانون تأسیس نظام دامپزشکی چند بند به موضوع حمایت‌های علمی، پژوهشی و فناورانه اختصاص دارد. با توجه به اینکه خودم سال‌ها به‌عنوان داور در پارک علم و فناوری استان مازندران فعالیت داشته‌ام، تصمیم گرفته‌ایم ایده‌ها و استارتاپ‌های دامپزشکی را در این پارک مورد حمایت قرار دهیم؛ این کار با همکاری و حمایت ریاست محترم پارک علم و فناوری استان انجام خواهد شد.
همچنین در کنگره سی‌ویکمین کنگره ملی و ششمین کنگره بین‌المللی علوم و صنایع غذایی ایران که آبان‌ماه برگزار می‌شود و بنده دبیر علمی آن هستم، حمایت سازمان نظام دامپزشکی جمهوری اسلامی را گرفته‌ایم. هم لوگوی سازمان در کنگره درج شده و هم برای مقالات دامپزشکان ۲۵ امتیاز بازآموزی در نظر گرفته شده است.
از سوی دیگر، شرکت‌های چندمنظوره دامپزشکی در استان مازندران با دعوت از اساتید برجسته کشوری کارگاه‌های علمی پربار و مفیدی برگزار می‌کنند. ما هم این حرکت را تقویت می‌کنیم تا بتوانیم سطح علمی و مهارتی دامپزشکان استان را ارتقا دهیم.
حکیم مهر: آیا نظام دامپزشکی مرکزی از نظام‌های استانی به اندازه کافی حمایت می‌کند؟
بله، به‌ویژه در دوره مدیریت جدید جناب آقای دکتر مطلبی حمایت‌های بسیار خوبی از استان‌ها صورت گرفته است. البته در زمینه مالی انتظار داریم حمایت بیشتری انجام شود و حتی بهتر این است که نظام‌های استانی استقلال مالی داشته باشند. همان‌طور که آقای دکتر مطلبی هم تأکید کرده‌اند، باید بودجه‌محور عمل کنیم؛ یعنی هر استان برنامه مالی مشخصی داشته باشد و بر اساس آن بودجه مصوب هزینه کند، نه اینکه صرفاً درخواست حمایت مالی داشته باشیم بدون آنکه برای آن بودجه برنامه‌ای تدوین کرده باشیم.
یکی دیگر از حمایت‌های ارزشمند سازمان نظام مرکزی، گرفتن نظر مشورتی از استان‌ها در زمینه قوانین، آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌هاست. به دستور ریاست سازمان کمیته‌های تخصصی تشکیل شده که بنده هم افتخار عضویت در کمیته بهداشت مواد غذایی را دارم. این کمیته‌ها در تدوین، اصلاح و پیش‌نویس لوایح و دستورالعمل‌ها بسیار اثرگذار هستند. حتی برخی از مسئولان سازمان دامپزشکی کشور نیز در این کمیته‌ها حضور دارند که با توجه به نقش نظارتی و اجرایی آنها، این موضوع را به فال نیک می‌گیریم.
حکیم مهر: به مهم‌ترین دستاوردهای دوره ریاست خود در نظام دامپزشکی استان مازندران اشاره بفرمایید.
ما همیشه اعتقاد داریم که هنوز کارهای زیادی برای انجام دادن باقی مانده است، اما در دوره پنجم شورای نظام دامپزشکی استان اقدامات قابل توجهی صورت گرفت. مهم‌ترین آنها به این شرح است:
- تعامل با دامپزشکان و انجمن‌های صنفی بسیار گسترده‌تر شد و در حل مشکلات صنفی، به‌ویژه در شورای گفت‌وگوی بخش دولتی و خصوصی استانداری نقش فعالی داشتیم. یکی از نتایج مهم این حضور، صدور دستور استاندار برای جلوگیری از دخالت اصناف غیرمرتبط در فروش ملزومات حیوانات خانگی بود. به این ترتیب، داروخانه‌ها و کلینیک‌های دامپزشکی که از ما پروانه دارند، مجاز به فروش این ملزومات شناخته شدند.
- در حوزه رفاهی، ۲۶ فقره قرارداد با فروشگاه‌ها، کلینیک‌ها، استخرها، سالن‌های ورزشی و حتی کافه رستوران‌ها منعقد شد که شامل تخفیفات ویژه برای دامپزشکان استان بود؛ از جمله تخفیف حدود ۲۰ درصد در برخی کافه‌های معروف مازندران.
- روند صدور پروانه‌های ماده ۲ و ماده ۵ (افزایش بهره‌وری و قانون نظام جامع دامپروری) را از حالت کاغذی خارج کرده و به صورت الکترونیکی و از طریق سامانه سماک انجام دادیم. همین اقدام باعث شد که رسیدگی به پرونده‌ها سرعت پیدا کند و بیش از ۲۰۰ پرونده راکد به صفر برسد. اکنون دبیرخانه صدور پروانه‌ها و کارتابل کارشناسان تقریباً به‌روز است.
- دبیرخانه نظام ساماندهی شد؛ پرونده‌ها که پیش‌تر پراکنده و نامنظم بودند، قفسه‌بندی و مرتب شدند. همچنین ساختمان نظام بازسازی شد که تاکنون حدود ۸۰ درصد پیشرفت داشته و امیدواریم با حمایت سازمان مرکزی تکمیل شود.
- در حوزه منابع انسانی، ۷ کارشناس جدید برای شهرستان‌ها جذب کردیم. البته اعتقاد داریم که نظام‌های استانی باید از سطح شورا به سطح سازمان ارتقا یابند تا همانند سازمان نظام مهندسی منابع طبیعی بتوانند در شهرستان‌ها شعبه و دفتر داشته باشند و مردم برای کارهای خود مجبور نباشند به مرکز استان مراجعه کنند.
- وضعیت پرسنل که بلاتکلیف بود، سامان یافت و به حالت استخدامی در آمدند.
- جلسات معوقه کمیته بدوی رسیدگی به تخلفات نیز فعال شد و اکنون پرونده‌ها در این کمیته به‌روز بررسی می‌شوند.
حکیم مهر: انتظار شما از مسئولان برای بهبود وضعیت دامپزشکان چیست؟
ما از نهادهای حاکمیتی چند مطالبه جدی داریم. نخست اینکه ضرایب مالیاتی دامپزشکان بخش خصوصی کاهش یابد. واقعیت این است که درآمد دامپزشکان، به‌ویژه در بخش خصوصی، به اندازه‌ای که تصور می‌شود نیست و نباید مالیات آنها هم‌سطح یا حتی بالاتر از برخی مشاغل دیگر باشد.
خواسته دوم ما این است که شغل دامپزشکی در زمره مشاغل سخت و زیان‌آور قرار گیرد؛ چرا که در عمل همین‌گونه است. همچنین انتظار داریم بودجه‌ای دولتی به سازمان نظام دامپزشکی اختصاص یابد، زیرا ما وظایف حاکمیتی مهمی از جمله ماده ۲ و ماده ۵ را با تعداد پرسنل بسیار محدود انجام می‌دهیم. برای مثال، در مازندران تنها با چهار پرسنل باید به بیش از ۲ هزار واحد مرغداری، حدود ۳۹۰۰ واحد شیلاتی، ۲ هزار واحد دامپروری و بیش از ۲۵۰۰ دامپزشک عضو رسیدگی کنیم.
از دیگر مطالبات ما، امکان جذب نیروهای امریه سربازی در نظام است تا بتوانیم از خدمات آنها در بخش‌های اداری و میدانی استفاده کنیم. همچنین ضروری است تسهیلات تکلیفی با بهره کم برای دامپزشکان بخش خصوصی فراهم شود. اکنون وقتی یک دامپزشک جوان به بانک مراجعه می‌کند، به دلیل نداشتن کارکرد حساب، نمی‌تواند وام بگیرد. این تسهیلات می‌تواند بسیاری از مشکلات اولیه آنها را برطرف کند.
در نهایت، ما خواهان آن هستیم که شوراهای استانی نظام دامپزشکی به سازمان تبدیل شوند تا بتوانند اختیارات بیشتری داشته باشند و خدمات را در سطح استان به‌طور کامل ارائه دهند.
حکیم مهر: وضعیت اجرای ماده ۱۹ آیین‌نامه نظارت بهداشتی دامپزشکی در استان مازندران چگونه است؟
ماده ۱۹ که به حل مشکلات حقوقی مسئولین فنی می‌پردازد، اکنون با چالش جدی مواجه است. در شیوه‌نامه جدید تعیین ظرفیت مسئولین فنی واحدهای دامپروری، یکی از مشکلات اساسی همین ماده ۱۹ است. طبق بند ۱۰ این شیوه‌نامه، اگر اختلاف مالی میان دامپزشک و متصدی واحد تولیدی رخ دهد، دامپزشک باید به مراجع قانونی مانند اداره کار مراجعه کند. این موضوع عملاً باعث شده که ماده ۱۹ در استان‌ها اجرا نشود و جلسات آن در اداره کل که متولی این ماده است، مدت‌هاست تشکیل نشود.
این وضعیت باعث شده که بسیاری از دامپزشکان از عدم پرداخت کامل حق‌الزحمه خود گلایه داشته باشند. گرچه قراردادها امضا می‌شوند، اما در عمل توافقات رعایت نمی‌شود. متأسفانه برخی دامپزشکان نیز به دلیل رقابت ناسالم، با مبالغی کمتر از تعرفه رسمی قرارداد می‌بندند که این موضوع به تضییع حقوق همکارانشان منجر می‌شود.
راهکار پیشنهادی ما این است که ماده ۱۹ دوباره احیا و بازنگری شود. اگر نهادی مانند اداره کل یا سازمان نظام دامپزشکی، مبلغ قرارداد را از واحد تولیدی دریافت کرده و به دامپزشک پرداخت کند، این مشکلات به حداقل خواهد رسید. ما این موضوع را به رئیس سازمان دامپزشکی کشور هم منتقل کردیم و درخواست کردیم که در شیوه‌نامه تعیین ظرفیت بازنگری جدی صورت گیرد. حتی اعلام آمادگی کرده‌ایم که استان مازندران به‌عنوان پایلوت اجرای این اصلاحات انتخاب شود تا بتوانیم با همکاری دامپزشکان فعال در عرصه، یک الگوی تسهیل‌گر ایجاد کنیم.
حکیم مهر: ممنون از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید.
