اصلاح ساختار کلان وزارت جهاد کشاورزی و سازمان‌های وابسته (بخش دهم) - دکتر محسن مشکوة

اصلاح ساختار کلان وزارت جهاد کشاورزی و سازمان‌های وابسته (بخش دهم)

دکتر محسن مشکوة

درجدیدترین اظهار نظرها آمده است:

- معاون محترم توسعه مدیریت و منابع انسانی وزارت جهاد کشاورزی خاطرنشان کرد: براساس قانون برنامه هفتم توسعه، دستگاه‌های اجرایی باید سالانه ۵ درصد از ساختار خود را کوچک‌تر کنند. وزارت جهاد کشاورزی در سال دوم اجرای برنامه به‌ صورت داوطلبانه این رقم را به ۱۵ تا ۲۰ درصد رسانده‌ایم و کاهش ساختار در همین چارچوب در حال انجام است.

- عضو محترم کمیسیون کشاورزی، آب، منابع طبیعی و محیط زیست در مجلس شورای اسلامی در دیدار و گفتگو با کارکنان دامپزشکی استان مرکزی: به قدمت 2200 سال قبل از میلاد دامپزشکی اشاره و بیان کرد اقدامات دامپزشکی قابل تقدیر است و با ضعیف ترین قشرجامعه ارتباط دارد. وی اقدامات دامپزشکی را در سلامت مردم و امنیت غذایی جامعه موثر دانست و افزود با توجه به اینکه دامپزشکی دستگاه حاکمیتی می باشد، بایستی نیازها و اقتضائات دامپزشکی تامین گردد.

- درخصوص یادآوری تکالیف حاکمیتی حوزه هایی که علی رغم واگذاری امور تصدی گری به بخش غیردولتی دامپزشکی، همچنان با تأکید بر مبانی قانونی به عهده سازمان دامپزشکی کشور قراردارند، در این بخش تنها به وسعت و حجم کاری امورتشخیصی، دارویی و درمانی به عنوان یکی دیگر از وظایف سازمان دامپزشکی کشور بر پایه الزامات قانونی، اشاره می شود:

الف: قانون سازمان دامپزشکی کشور، مصوب 1350، مجلسین وقت:

بند ز ماده (3): اظهار نظر و نظارت در مورد ساخت، ورود و صدور و فروش انواع دارو، واکسن، سرم و مواد بیولوژیکی مخصوص دام.

ماده (7): ورود و صدور هر نوع دام زنده، تخم مرغ نطفه دار، اسپرم دام، فرآورده های خام دامی، داروها و واکسن ها و سرم ها و مواد بیولوژیکی و مواد ضدعفونی کننده و سموم دامپزشکی و موادغذایی متراکم و مکمل های غذای دام و داروهایی که برای ساختن مواد نامبرده مورد نیاز است باید با موافقت وزارت کشاورزی صورت گیرد.

ماده (9): اشتغال به کار تهیه و ترکیب و فروش داروهای ساده، مرکب، واکسن ها، سرم ها، مواد بیولوژیکی، مواد ضد عفونی، سموم و مواد دیگری که به اشکال مختلف مورد مصرف دامپزشکی قرار می گیرد، مستلزم اخذ پروانه از سازمان است.

ماده (10): تاسیس بیمارستان ها و درمانگاههای دامپزشکی همچنین اشتغال به مایه کوبی و درمان دام مستلزم اخذ پروانه از سازمان خواهد بود (طی قانون افزایش بهره وری بخش کشاورزی و منابع طبیعی، مصوب 1389 مجلس شورای اسلامی به سازمان نظام دامپزشکی جمهوری اسلامی ایران، واگذار شده است).  

ماده (11): درصورتی که اشخاص بدون اخذ پروانه از سازمان به مایه کوبی و درمان دام اشتغال ورزند به تقاضای سازمان مورد تعقیب قرارگرفته و به سه تا ششماه حبس تأدیبی محکوم خواهند شد.

ماده (13): سازمان مجاز است در صورت لزوم وسائل و لوازم فنی، داروها، واکسن ها، سرم ها، مواد بیولوژیکی، سموم و مواد ضدعفونی مربوط به مبارزه با بیماری های دامی را از داخل و یا راسا ً از خارج کشورخریداری و به قیمت تمام شده یا مجاناً در اختیار متقاضیان مصرف کننده بگذارد.

ب: آئین نامه اجرایی بند ز مواد (3، 7، 8 و 9) قانون، مصوب1391 ، هیئت وزیران.

ج: بند ج ماده (2) قانون افزایش بهره وری بخش کشاورزی و منابع طبیعی، مصوب 1389 مجلس شورای اسلامی:

به منظورتشخیص و درمان بیماری های دامی سازمان نظام دامپزشکی جمهوری اسلامی ایران موظف است حسب مورد و متناسب با استعدادها و شرایط بخش کشاورزی و منابع طبیعی هر منطقه و در قالب سیاست ها و ضوابط حاکمیتی اعلامی ازسوی وزارت جهاد کشاورزی و سازمان های حاکمیتی تابعه آن، مجوزتأسیس درمانگاه ها (کلینیک ها)، مجتمع های درمانی (پلی کلینیک ها)، آزمایشگاه ها، داروخانه ها، بیمارستان های دامی، مراکز تلقیح مصنوعی و مایه کوبی و شرکت های خدمات مشاوره فنی ـ اجرایی ـ مدیریتی ـ مالی و بیمه ـ اقتصادی ـ بازرگانی و کشاورزی را صادر و نظارت نمایند. نظارت بر انطباق عملکرد مراکز فوق الذکر برسیاست های حاکمیتی اعلامی، برعهده وزارت جهاد کشاورزی و سازمان ها و مؤسسات حاکمیتی تحت پوشش این وزارتخانه (حسب مورد) می باشد.

- امورتشخیصی، دارویی و درمانی پزشکی و دامپزشکی حوزه هایی هستند که از گذشته دور، زمینه ساز ورود و فعالیت بخش های غیردولتی پزشکی و دامپزشکی بویژه در امور درمانی بوده اند و به ظاهر چنین برداشت می شودکه درحال حاضر با توجه به توسعه یافتگی بخش خصوصی، بخش های دولتی در این حوزه مسئولیت و فعالیت چندانی نخواهند داشت، درحالیکه واقعیت این چنین نیست. مقایسه ساختارتشکیلاتی امور تشخیصی، دارویی و درمانی پزشکی و دامپزشکی با مسئولیت ها، تکالیف و الزامات قانونی مشابه، شاید برای آشنایی بیشتر متولیان و مجریان اصلاح ساختارکلان وزارت جهاد کشاورزی و سازمان های وابسته خاصاً در مورد سازمان دامپزشکی کشور، راهگشا، سودمند و هدایت گر باشد.

1- وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی:

- معاونت درمان متشکل از 4 دفتر/ مرکز؛

- سازمان غذا و دارو متشکل از 7 دفتر/ اداره کل و آزمایشگاه مرجع سلامت، مستقیماً زیر نظر وزیر.

2- سازمان دامپزشکی کشور:

- معاونت تشخیص و مدیریت درمان متشکل از دفتر دارو و درمان و مرکز ملی تشخیص، آزمایشگاه های مرجع و مطالعات کاربردی.

نتیجه اینکه:

1- حوزه تشخیص، دارو و درمان سازمان دامپزشکی کشور از باب ساختار تشکیلاتی اعم از تعداد دفاتر یا مراکز اساساً قابل مقایسه با حوزه مشابه در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیست (2 دفتر/ مرکز در سازمان دامپزشکی کشور در برابر 11 دفتر/ مرکز در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی).

2- نیروی انسانی شاغل در این حوزه در سازمان دامپزشکی کشور به یکصد نفر هم نمی رسد درحالیکه تعداد شاغلین در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بیش از چند صد نفر می باشد.

3- سازمان غذا و دارو در ساختار تشکیلاتی خود دارای معاونت توسعه، مدیریت و منابع انسانی است (استقلال اداری و مالی).

4- کنترل کیفی داروهای دامپزشکی، مواد بیولوژیک، مواد ضدعفونی کننده و سموم دامپزشکی اعم از مطالعات آزمایشگاهی و فارمی با اهداف ارزیابی اثربخشی، کمیت و کیفیت و بی خطری/ بی ضرری از حساسیت و ویژگی های خاص خود برخوردار است از جمله:

1-4- مدیریت پرهیز دارویی (Withdrawal time) منع مصرف فرآورده های خوراکی دامی (شیر،گوشت، تخم مرغ، عسل) دام های تحت درمان داروهای دامپزشکی که بسته به مدت زمان جذب و دفع آن ها، دوره منع مصرف فرآورده در نظرگرفته می شود. مدت منع مصرف فرآورده های خوراكی دامی برای هر دارو توسط تولید كننده باید روی برچسب و بروشور دارو درج گردد.

2-4- مدیریت مقابله با پدیده مقاومت میكروبی. میکروب های مقاوم دربرابرآنتی بیوتیک ها و ضدعفونی کننده ها می توانند درجمعیت های دامی و انسانی از طریق غذا، آب و محیط درحال چرخش باشند و انتقال آن ها تحت تاثیر تجارت، سفر و مهاجرت/ جابجایی انسان و حیوان قرار می گیرد. جدی ترین نگرانی مربوط به آنتی بیوتیك هاست كه خطر مقاوم شدن باكتری ها در برابر آن ها را به همراه دارد. مدیریت مقابله با این پدیده در حال گسترش، مستلزم همکاری مؤثر سازمان دامپزشکی کشور با وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است.

3-4- برنامه پایش باقیمانده های دارویی در فرآورده های خوراکی با منشاء دامی. آن چه بیش ازگذشته نگرانی مصرف كنندگان و مسئولین را موجب می شود، چالش باقیمانده های دارویی و ترکیبات شیمیایی و سمی در فرآورده های خوراکی دامی است که می تواند یکی از مجاری بالقوه خطرناک برای بسیاری از مشکلات و چالش های بهداشتی و سلامتی مصرف کنندگان از جمله ایجاد حساسیت، مسمومیت، آسیب های كبدی و كلیوی، اختلالات هورمونی، ناهنجاری های جنینی، سرطانزایی، مقاومت میكروبی و... باشد. ضرورت انجام پایش هدفمند با گزارش دهی شفاف، باید در دستورکار قرار گیرد.