حکیم مهر - یک عضو هیات علمی انستیتو تحقیقات تغذیه ای و صنایع غذایی کشور با اشاره به اینکه باقیمانده سموم در 12 ماده غذایی بیشتر بوده و در مقابل برخی مواد غذایی در مواجهه با سموم با توجه به ترکیبات موجود در بافت غذایی سالمتر محسوب می شوند، نسبت به وجود سموم در شیر و گوشت حیواناتی که از علوفه آلوده به سموم افت کش ها تغذیه می کنند هشدار داد.
به گزارش حکیم مهر به نقل از سلامتنیوز، خدیجه رحمانی گفت:« در مزارع کشاورزی و باغات در یک مرحله، از کودهای شیمیایی برای بهبود تغذیه ریشه گیاهان استفاده می شود و در مرحله دیگر از سموم و آفت کش ها برای جلوگیری از آسیب به محصولات مواد غذایی است.»
وی ادامه داد:« هدف استفاده از کودهای شیمیایی و آفت کش ها در هر دو مرحله، تولید مواد غذایی سالم است ولی از آنجایی که کاربرد آن در مقادیر زیاد و به صورت نادرستی است با توجه به ترکیبات شیمیایی آن، به عنوان سموم برای بدن محسوب می شوند به همین دلیل در اکثر کشورها به خصوص کشورهای اروپایی مطالعات متعددی در ارتباط با ارزیابی این مواد و حتی برنامه های پایش و نیز اثرات سوء این مواد بر روی مصرف کننده انجام شده است.»
ارتباط بین اثرات آفت کش ها با بروز بیش فعالی در کودکان
این عضو هیات علمی انستیتو تحقیقات تغذیه ای و صنایع غذایی کشور گفت:« یکی از مطالعاتی که اخیرا درباره بیش فعالی کودکان انجام شده است ارتباطی را بین مصرف مواد غذایی حاوی آفت کش ها با بیش فعالی کودکان بررسی کرده است که در این مطالعه نشان داده شده مصرف این مواد عاملی برای مسمومیت کودکان و بروز بیش فعالی در آنها می باشد. این مطالعه در مجله آکادمی طب اطفال امریکا در سال 2010 به چاپ رسیده است.»
وی در ادامه درباره جدیدترین مطالعه درباره ارتباط اثرات آفت کش ها بر روی بروز بیش فعالی در کودکان گفت:« یک مطالعه ملی از سال 2000 تا 2004 در بین کودکان 8 تا 15 ساله در امریکا انجام شده بود که در آن شاخص های بیش فعالی را با میزان متابولیت های ادراری آفت کش های ارگانوفسفات یا فسفات های آلی بررسی کرده بودند.»
رحمانی افزود:« فرضیه این مطالعه این است که ترکیبات شیمیایی آفت کش ها و کودهای شیمیایی می تواند بر روی شیمی مغز اثر بگذارد و در این مطالعه این ارتباط به اثبات رسیده است.»
وی گفت:« در ارتباط با آسیب هایی دیگری که ممکن است مصرف مواد غذایی حاوی سموم برای سلامتی در کوتاه مدت یا بلند مدت داشته باشد مطالعات جدید چیزی را به اثبات نرسانده است گرچه بحث آنها بر این است برای اثبات اثرات طولانی مدت آفت کش ها و سموم بر روی سلامتی نیاز به مطالعات بیشتری است و ممکن است متدولوژی تحقیق نیاز به پیشرفت داشته باشد.»
این عضو هیات علمی انستیتو تحقیقات تغذیه ای و صنایع غذایی کشور ادامه داد:« مطالعات متعددی بر روی میزان باقیمانده آفت کش ها در مواد غذایی انجام شده است. در این رابطه از طرف مسئولین ایمنی غذایی اروپا در سال 2010 گزارشی ارائه شد که براساس آن در بیش از 97 درصد نمونه های مواد غذایی میزان آفت کش ها حداکثر باقیمانده را دارا بوده و حتی برخی از مواد غذایی کمی بیش از حداکثر باقیمانده سموم را داشته اند.»
باقیمانده سموم در 12 ماده غذایی بیشتر است
وی افزود:« در این گزارش، موادغذایی حاوی بیشترین باقیمانده سموم مشخص شد 12که شامل: سیب، کرفس، گوجه فرنگی تزیینی، خیار، انگور، فلفل قرمز تند، هلو، توت فرنگی، اسفناج، برگ چغندر وفلفل قرمز شیرین بیشترین میزان باقیمانده سموم را دارا بوده است.»
مواد غذایی که در مواجهه با سموم سالمترند
این کارشناس ارشد تغذیه در ادامه گفت:« در گزارش ایمنی غذایی اروپا همچنین مواد غذایی را بررسی کردند که در مواجهه با سموم از نظر بافت مواد غذایی سالمتر محسوب می شوند مانند انواع پیازها، سیر، آناناس،مارچوبه، انبه، ذرت، نخود سبز،کیوی، کلم برگ، کلم بروکلی، بادنجان و هندوانه. این مواد غذایی با توجه به ترکیباتی که دارند در مقابله با مواد شیمیایی و سموم مصون می مانند.»
ردپای آفت کش ها در شیر و گوشت حیوانات
عضوهیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی درباره باقیمانده سموم بر در مواد غذایی حیوانی گفت:« مسئله اثرات سوء باقیمانده سموم حتی در مواد غذایی حیوانی به دلیل تغذیه حیوانات از علوفه هایی که سم پاشی شده اند مطرح است. این مسئله در گوشت های پرچرب و حیواناتی که سن بالاتری دارند بیشتر مطرح است و دیده شده سموم در شیر و گوشت حیواناتی که از علوفه های حاوی سموم تغذیه کرده اند وجود دارد به همین دلیل سلامتی مصرف کنندگان این گوشت ها نیز در خطر است.»
از استفاده همزمان موادغذایی حاوی باقیمانده سموم بپرهیزید
وی گفت:« در مجموع توصیه ما برای استفاده صحیح از مواد غذایی این است که سعی شود از مواد غذایی که اشاره شد حاوی سموم بیشتری است کمتر استفاده شود یا در کنار آن از مواد غذایی که سالم اشاره شده استفاده کنند. همچنین افراد از استفاده همزمان از مواد غذایی که بیشترین سموم را دارند خودداری کنند.»
لزوم رعایت تنوع غذایی
خدیجه رحمانی ادامه داد:« یکی از توصیه های اصول صحیح تغذیه ای در بحث تغذیه سالم رعایت تنوع غذایی و عدم استفاده زیاد یک ماده غذایی است. کارشناسان و متخصصان تغذیه به دو دلیل بحث تنوع را مطرح می کنند. اول اینکه هر ماده غذایی در هر گروه ممکن است حاوی مواد مغذی بیشتری نسبت به دیگر مواد باشد و یا بخشی از مواد و ویتامین ها را کمتر داشته باشد لذا وقتی فرد میزان مصرف یک ماده غذایی را بالا می برد، بدن وی ممکن است دچار عدم تعادل مواد در نتیجه کمبودها و یا دریافت اضافه مواد مغذی شود.»
وی افزود:« برای اینکه در دریافت مواد مغذی و ویتامین ها و املاح و مواد معدنی تعادل برقرار شود باید حتما بحث تنوع غذایی رعایت شود. این مسئله بخصوص در مورد رژیم های تک غذایی اهمیت بیشتری دارد. به عنوان مثال برخی از افراد برای لاغرشدن به مصرف یک ماده غذایی مثل رژیم انگور روی می آورند که این روش از نظر اصول علم تغذیه کاملا رد شده است.»
سموم طبیعی زیان آور در برخی میو ها و سبزیجات
رحمانی در توضیح دلیل دوم توصیه کارشناسان تغذیه به رعایت تنوع غذایی، به سموم طبیعی موجود در خود میوه ها و سبزیجات اشاره کرد و گفت:« حتی برخی میوه ها و سبزیجات مقداری سموم طبیعی دارند ضمن اینکه سم پاشی میوه ها اثرات سوء سموم را بالاتر می برد بنابراین مصرف زیاد این مواد غذایی به صورت مداوم، عوارض پایداری بر سلامت انسان برجای می گذارند بنابراین رعایت تنوع اهمیت بسیاری دارد.»
چرا گرفتن پوست میوه ها ضروری است؟
وی ادامه داد:« با وجودی که پوست میوه ها حاوی بیشترین مواد مغذی است اما به دلیل باقیماندن سموم در پوست میوه بهتر است به هنگام مصرف میوه ها حتما پوست میوه گرفته شود و در کنار آن از مواد غذایی که از نظر سموم نسبتا سالم هستند مصرف کنند.»
آب میوه ها سموم بیشتری دارند
وی با تاکید براینکه باقیمانده سموم در آب میوه ها و عصاره آن بیشتر است، گفت:« به همین دلیل مصرف میوه به جای آب میوه توصیه می شود چرا که برای آب گیری میوه ها از تعداد بیشتری میوه استفاده می شود لذا ضمن از بین رفتن فیبر و ترکیبات مفید میوه، سموم بیشتری را وارد بدن خواهد کرد این مسئله بخصوص در رابطه با آب سیب نشان داده شده است لذا تاکید بر مصرف خود میوه است و همچنین از مصرف میوه های وارداتی در صورت امکان خودداری شود.»
