اهمیت دامپزشکی از نگاه «دکتر مهران شکیبایی» رییس نظام دامپزشکی استان گلستان

نشریه 'گلشن مهر' ستون یادداشت اول خود را به مطلبی به مناسبت 14 مهر روز دامپزشکی اختصاص داد.

به گزارش ایرنا در این یادداشت به قلم «دکتر مهران شکیبایی» رییس نظام دامپزشکی استان گلستان می خوانیم:

حق غذا و اصل دسترسی همگان به آن به عنوان یکی از حقوق اساسی بشر مورد تأکید همه کشورها و سازمان های بین المللی بوده و پدیده دردناک گرسنگی و سوء تغذیه یکی از مهمترین چالش های فراروی کشورهای در حال توسعه است.

امروز که 252 سال از آغاز آموزش دامپزشکی و پیدایش این علم در جهان می گذرد، مسئله تأمین غذا به یک جدال جدی میان ملت ها تبدیل شده و تولید پروتئین بیش از هر زمان دیگری وابسته به علم و دانش و مراقبت و نظارت دامپزشکان شده است.

چندین سال است که کارشناسان برنامه ریزی کشور برای تأمین آینده کشور اعلام خطر کرده اند منابع آب و خاک محدود است و اضافه بر آن دو پدیده دیگر نیز رقیب کشاورزی است، یکی توسعه شهرها و میل به شهرنشینی و دیگری گسترش صنایع.

روزگاری است که اقتصاد ما باید بدون نفت بگذرد، روزگاری است که در آن بخش عظیمی از جنگل ها و زمین های کشاورزی به زیر شهرها و شهرک ها و کارخانجات رفته و جای درخت را جنگل سیمان و آرماتور گرفته است.

روزگاری است که در آن باید غذای 100 میلیون ایرانی را تهیه کرد روزگاری است که کشورهای دیگر نیز (به جز آمریکا) محصول غذایی برای فروش ندارند پس اگر فرضا تولیدات کشور در سطح بازدهی کنونی بماند خوراک هر نفر میان دو نفر تقسیم شده و نیمی از شکم هر فرد خالی خواهد ماند در این شرایط می توان تجسم کرد که اخلاق چه موضعی پیدا می کند و جرم و جنایت تا به کجا می رسد.

در حال حاضر در کشور روزانه بیش از پنج هزار تن گوشت مرغ مصرف می شود که بیش از هزار تن آن مربوط به تهران است قرار گرفتن گوشت مرغ و تخم مرغ به عنوان یکی از اقلام سبد کالای دولت تدبیر و امید آخرین گواه اهمیت این محصول در عرصه اقتصادی و البته سیاسی و اجتماعی کشور است.

با توجه به حضور دامپزشکان در کلیه مراحل تولید جوجه یکروزه و حتی قبل از آن تا مرحله کشتارگاه و بسته بندی و عرضه می توان به اهمیت دامپزشکی پی برد.

دامپزشکان کشور هم اکنون نظارت و کنترل بهداشتی بر تولید سالانه بیش از 12 میلیون تن محصولات فرآورده های دامی کشور را به عهده دارند.

پروتئین حیوانی به عنوان غذای مردم از ابتدا و تا زمانی که آماده عرضه شود توسط دامپزشکان کنترل می شود.

دامپزشکی حرفه ای است که با سلامت مردم سروکار دارد و شاید بتوان ادعا کرد نقش سازمان دامپزشکی کشور به دلیل اهمیت مبارزه با بیماری های مشترک بین انسان و دام در جمعیت دامی و نیز پیشگیری از بیماری های غذازاد ناشی از مصرف فرآورده های دامی حتی بیشتر از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است.

بر پایه آخرین گزارش سازمان جهانی بهداشت WHO از میان یک هزار و 709 عامل شناخته شده بیماری زا 832 عامل معادل 47 درصد از حیوانات به انسان منتقل می شوند.

سالانه حدود 20 هزار نفر در کشور به تب مالت مبتلا می شوند مخزن اصلی این بیماری در کشور ما گاو و گوسفند است و 80 درصد موارد ابتلا به این بیماری از طریق تماس با حیوان آلوده و 20 درصد فقط از طریق فرآورده ای لبنی آلوده به تب مالت مبتلا می شوند.

هر چند مواردی از مرگ و میر ناشی از تب مالت در شهروندان کشورمان ثبت نشده است اما این بیماری درمان بسیار طولانی داشته و موجب از کار افتادگی شدید فرد بیمار می شود. استراتژی و راهکار مقابله با زئونوزها، در مبارزه با این بیماری ها در حیوانات قرار دارد و این دامپزشکان هستند که در خط مقدم مبارزه با این بیماری ها قرار داشته و چه بسا خود از اولین قربانی های آن باشند.

با این همه متاسفانه دامپزشکی در نگاه مسئولان ارشد کشور هیچگاه در جایگاه واقعی خود قرار نگرفته است. در دولت تدبیر و امید در طرح تحول نظام جامع سلامت که با اعتبارات ویژه ای از محل هدفمندی یارانه ها در حال اجراست، دامپزشکی هیچ سهمی ندارد و این به طور قطع یکی از کاستی های نظام سلامت کشور است، چرا که فعالیت های دامپزشکی در این حوزه آن قدر اهمیت دارد که بدون تأمین منابع و امکانات لازم شاید بسیاری از تلاش های حوزه بهداشت کشور بلااثر باشد.

بیماری های مشترک زیادی در کشور وجود دارد و هزینه های هنگفتی باید صرف درمان بیماران مبتلا به بیماری های مشترک شود،

وقتی نیروی عظیمی از بخش بهداشت و درمان کشور درگیر هزینه های درمان شوند و یا بخش زیادی از مواد غذایی به دلیل این بیماری ها از بین برود کشور متحمل فشار اقتصادی بالایی خواهد شد.

این موضوع بسیار مهم باید به مدیریت های تصمیم ساز و تصمیم گیر القاء گردد که در توزیع و تخصیص اعتبارات مربوط به دامپزشکی به ویژه در بخش های مبارزه با بیماری ها، موضوع بسیار متفاوت است با بخش های عمرانی مثل جاده سازی، آسفالت خیابان، احداث سالن ورزشی و غیره که مثلا بگوییم امسال 50 درصد پروژه تعریف گردد و در سال آینده تکمیل شود. چگونه می شود برای مبارزه با بیماری خطرناک و کشنده ای مثل هاری، سطح پیشگیری را به صد درصد نرساند.

بی تردید پوشش ایمنی در بسیاری از بیماری ها به ویژه بیماری های مشترک غیر از صد درصد نمی تواند تضمین های بهداشتی لازم را کامل نماید نگارنده خود شاهد بوده است که یک بیماری بسیار معمول مثل تب برفکی به دلیل کوتاهی دامدار در امر پیشگیری چگونه توانست 80 رأس بره یک گله 200 رأسی را طی چند هفته نابود کند.

امکانات دامپزشکی در زمینه تأمین سلامت و بهداشت دام و تولیدات آن موقعیت خاصی را فراهم کرده تا بتوان تعداد کثیری دام را در واحد سطح نگهداری نمود.

اگر امکانات علمی دامپزشکی برای تأمین سلامت دام نباشد امکان پرورش یک هزار قطعه جوجه در یک محدوده صد مترمربعی نه تنها مشکل بلکه محال خواهد بود.

در پرتو همین امکانات بوده و هست که امروز مجتمع های بزرگ دامپروری احداث و به تولید غذا و انواع محصولات غیرخوراکی دامی پرداخته می شود.

در جهان آینده یکی از مهمترین حرفه هایی که هم از جنبه استراتژی تأمین غذا و هم از جهت سیاست های استراتژیک ملی و بین المللی سخنی برای گفتن و برنامه ای برای اجرا دارد دامپزشکی است.

منبع : گلشن مهر