وبلاگ "سلام به خدا" نوشت:
روزی حضرت سلیمان با لشکریانش در حال حرکت بودند، که به وادى نَمْل (یک بیابان وسیع که سرشار از مورچگان بود) رسیدند، یک مورچه ماده گفت: اى جماعت مورچگان! شما در مسکنهاى خود و خانه هاى خود بروید! براى آنکه سلیمان و لشکریانش شما را پایمال میکنند! و آنان شعور ندارند.»( نمل/۱۸)
حیوانات داراى شعور و ادراک و فهم هستند و همین شعور و فهم ایجاب میکند که داراى حشر و معاد باشند؛ هر چند ما به آنها به دیده حقارت مینگریم، ولى چنین نیست. آنها هم مانند انسان عالمى دارند، مبدأى، و منتهائى، و سیرى و مسیرى، و هدف و مقصودى، و شعور و ادراکى؛ (معادشناسی،ج۹،ص۴۸) داستانی که در بالا گفته شد و همچنین داستانهایی مثل داستان هدهد و حضرت سلیمان که هدهد از ملکه سبأ به حضرت سلیمان خبر داد.(نمل/۲۰-۲۲) تأیید کننده شعور حیوانات است. همچنین در قرآن کریم بیان شده است که: همه موجودات، تسبیح گوى خدایند ولى شما (انسانها) نمیفهمید (اسراء/۴۴). حتی میبینیم که اسلام ذبح حیوان را در برابر چشم حیوان دیگر، نهى کرده است که این نشانه ى شعور حیوان نسبت به ذبح و کشتن است.( تفسیر نور(۱۰جلدى)، ج۲، ص: ۴۵۰)
خداوند متعال درباره حشر حیوانات فرموده است:(وَ إِذَا الْوُحُوشُ حُشِرَت: و در آن زمانى که حیوانات وحشى محشور میشوند. تکویر/۵ )و نیز فرموده است: (وَ الطَّیْرَ مَحْشُورَةً کُلٌّ لَهُ و أَوَّابٌ: و مرغان را هم مسخّر و رام او نمودیم در حالى که (از هر سو نزد او) جمع شده و گرد آمده بودند، هر یک از کوهها و مرغان (هنگام تسبیح گفتن) رجوع کننده به داوود بودند (هر گاه داوود لب به تسبیح میگشود آنها نیز تسبیح میگفتند (ص/۱۹) (معاد شناسی،ج۶،ص۲۲۵).
روایات نیز درباره حشر مخلوقات و موجوداتى به غیر از انسان، که خداوند در آسمانها و زمین و ما بین آن دو آفریده است بسیار است؛ مثل روایاتى که دلالت دارد بر آنکه سگ اصحاب کهف و شتر حضرت صالح در بهشت هستند، و آنکه وُحوش و سگها در جهنّم داخل میشوند و مجرمان را با دندان پاره میکنند، و اینکه شترى که بر روى آن سه بار و یا هفت بار سفر حج کنند از شتران بهشت است و درباره قصاص حیوانی که به ناحق شاخ به حیوان دیگر زده است.(برگرفته از کتاب معاد شناسی و تفسیر نورالثقلین)
دقت در آنچه گذشت انسان را مطمئن میکند به اینکه حیوانات نیز مانند آدمیان تا اندازه اى از موهبت اختیار بهره دارند، البته نه به آن قوت و شدتى که در انسانها هست. (ترجمه تفسیر المیزان، ج۷، ص: ۱۱۵).
پس حشر حیوانات شبیه حشر انسان است، و آنها هم مبعوث میشوند، و اعمالشان حاضر گشته و بر طبق آن پاداش و یا کیفر میبینند. زیرا حشر به معناى جمع کردن افراد و آنها را از جاى کندن و به سوى کارى بسیج دادن است.( ترجمه تفسیر المیزان، ج۷، ص: ۱۰۸) و چون در سوره انعام بیان شده است(انعام/۳۸) که: حشر حیوانات به سوى خداوندشان نتیجه و حاصل این است که امّتهائى همچون انسان هستند، پس نتیجه مطلب این شد که حیواناتِ زمینى امّتهائى همچون بشرند، و درباره آنان همان بازگشتی که براى انسان و اجتماع او در نزد پروردگارش هست خواهد بود.(زیرا که این حیوانات هم از امتهایی تشکیل شده اند که آنها را از غیرشان جدا میکند تا لغو و باطل و بیهوده و عبث نباشند)(برگرفته از کتاب معادشناسی،حسینی طهرانی، ج۹،ص۳۳).