حکیم مهر - گاهی اوقات انسان بدون آنکه قصد ضرر زدن و اضرار به دیگری داشته باشد با انجام یا عدم انجام کاری برای خود مسوولیت ایجاد می کند. یکی از این موارد درخصوص نحوه استفاده افراد از اموال و حیواناتی است که موجب می شود به دیگری ضرر وارد شود که در قانون مجازات اسلامی از آن تحت عنوان تسبیب در جنایت یاد شده است. فرض کنید کسی مایع لغزنده ای در جلوی مغازه خود بگذارد که موجب لغزش رهگذران شود که در این حالت عهده دار خسارت وارده خواهد بود.
در این زمینه به چهار پرسش و پاسخ توجه نمایید :
پرسش 1 : امروزه در خیابان ها می بینیم که عده ای به همراه خود سگ دارند. آیا دارنده این حیوانات مسوولیتی دارند؟
پاسخ: صاحب هر حیوانی که خطر حمله و آسیب رساندن آن را می داند باید آن را حفظ کند و اگر در اثر سهل انگاری موجب تلف یا خسارت شود صاحب حیوان مسوول است و اگر از حال حیوان که خطر حمله و زیان رساندن به دیگران در آن هست، آگاه نباشد یا آن که آگاه باشد ولی توانایی حفاظت از حیوان را نداشته باشد و در نگهداری آن کوتاهی نکند مسوول پرداخت خسارت نیست اما اگر حیوان به دیگری صدمه بدنی وارد کند پرداخت دیه بر عهده صاحبش است.
پرسش 2 : اگر حیوان به کسی حمله کرد و آن شخص به عنوان دفاع به آن حیوان صدمه وارد کند، مسوول است؟
پاسخ: هر گاه حیوانی به کسی حمله کند و آن شخص به عنوان دفاع از خود به مقدار لازم حیوان را دفع کند و این دفاع موجب مردن یا آسیب دیدن آن حیوان شود، شخص دفاع کننده ضامن نیست و نباید خسارتی بپردازد.
همچنین اگر آن حیوان را از هجوم به جان یا مال دیگری به عنوان دفاع به مقدار لازم باز دارد و همین کار موجب تلف یا آسیب حیوان شود دفاع کننده مسوولیتی نخواهد داشت.
پرسش 3 : اگر کسی وارد خانه یا آپارتمان دیگری شود و سگ خانه به او آسیب برساند، آیا صاحبخانه مسوول است؟
پاسخ: هرگاه کسی با اجازه وارد خانه یا ملک کسی شود و سگ خانه به او آسیب برساند در هر صورت صاحبخانه مسوولیت دارد.
پرسش 4 : اگر صاحب حیوان آن را جایی متوقف کند، در مورد خسارت هایی که آن حیوان به اموال یا اشیاء یا اشخاص دیگر وارد می کند مسوول است؟
پاسخ: هرگاه کسی که سوار حیوان است، حیوان را در جایی متوقف کند ضامن تمام خسارت هایی است که آن حیوان وارد می کند و اگر کسی حیوانی را بزند و آن حیوان در اثر زدن خساراتی وارد کند، شخص زننده عهده دار خسارت خواهد بود.
