نقدی بر نامه سرگشاده اخیر دکتر علیرضا قمریان به رئیس سازمان غذا و دارو

حکیم مهر - روز گذشته نامه سرگشاده دكتر قمريان خطاب به «دکتر رسول دیناروند» منتشر شد که در این نامه نویسنده با اشاره به برخی از وظايف مغفول مانده سازمان غذا و دارو درخصوص نظارت بر سلامت مواد غذایی و آشاميدنی، خواستار ورود سازمان غذا و دارو به موضوع پایش کارآیی و کیفیت داروهای مورد مصرف در دامپزشکی و همچنین ارزیابی باقیمانده ترکیبات دارویی در فرآورده های با منشاء دامی و بازنگری سازمان غذا و دارو در بخش نظارت بر بهداشت و سلامت مواد غذایی شده بود.

ذکر چند نکته در مورد این نامه ضروری است:

1- هر چند طی سال هایی که سازمان دامپزشکی کشور به عنوان سازمانی زیرمجموعه وزارت جهاد کشاورزی مشغول به فعالیت بوده است، خیری از این وزارتخانه نصیب حوزه دامپزشکی کشور نشده است و همواره از بی توجهی این وزارتخانه به سازمان دامپزشکی کشور نیز بسیار لطمه خورده ایم، ولی وزارت بهداشت و به خصوص سازمان غذا و دارو نیز هیچ گاه به عنوان خیرخواه دامپزشکی عمل نکرده است.

تجربه سال های اخیر نشان داده است که وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو در صورت امکان از هیچ فرصتی برای دست اندازی به حوزه فعالیت سازمان دامپزشکی و دامپزشکان مضایقه نکرده و چنانچه شرایط برایشان فراهم گردد، همین حوزه اختیارات محدود باقیمانده سازمان دامپزشکی را به همراه اعتبارات و فرصت های شغلی مربوطه، از آن خود خواهند کرد.

در اینجا می توان به عنوان مثال از نامه ای که «دکتر رسول دیناروند» رئیس سازمان غذا و دارو به رئیس سازمان دامپزشکی در آبان ماه سال گذشته نوشته بود یاد کرد که در آن بر لزوم جذب داروسازان به عنوان مسئول فنی شرکت‌های تولیدکننده داروهای دامی تاکید نموده بود (اینجا).

همکاران قدیمی تر به خاطر دارند که در سالیان نه چندان دور گذشته یکی از مهمترین فرصت های شغلی دامپزشکان، اشتغال به عنوان مسئول فنی بهداشتی در صنایع مختلف فرآورده های گوشتی و صنایع لبنی بود و بسیاری از دانش آموختگان این رشته بلافاصله پس از فارغ التحصیلی جذب این صنایع می شدند و عملکرد قابل قبولی نیز داشتند. ولی متاسفانه در سال های اخیر فارغ التحصیلان سایر رشته ها بتدریج این فرصت های شغلی را از دامپزشکان سلب نموده و حضور دامپزشکان در این عرصه ها بسیار کمرنگ تر شده است.

از سوی دیگر نظارت بهداشتی بر صنایع لبنی و صنایع فرآورده های گوشتی مستقیماً زیر نظر وزارت بهداشت قرار گرفته است و از ظرفیت بالقوه دانش آموختگان رشته دامپزشکی که واحدهای متعدد درسی در زمینه بهداشت مواد غذایی را گذرانده اند، به خوبی استفاده نمی شود و متاسفانه این حضور روز به روز کمرنگ تر می گردد.

با توجه به اینکه در حال حاضر حدود 70 درصد از کنترل و نظارت بهداشتی مواد غذایی با منشاء دامی در حوزه دامپزشکی و حدود 30 درصد آن در حوزه سازمان غذا و دارو قرار دارد، عقل سلیم حکم می کند که برای هماهنگی بیشتر در مدیریت این نظارت بهداشتی، 30 درصد باقیمانده هم به دامپزشکی پیوسته و زیر نظر آن قرار گیرد، نه اینکه خودمان به دست خود اقدام به تضعیف اختیارات دامپزشکی نماییم.

2- هر چند ممکن است در خصوص کیفیت داروهای دامی تولید شده در کشور مشکلات معدودی وجود داشته باشد، ولی زیر سوال بردن کیفیت کلیه محصولات دارویی تولید داخل با توجه به دقت نظر و نظارت شدید مسئولین و کارکنان خدوم دفتر دارویی سازمان دامپزشکی کشور، چندان درست به نظر نمی رسد. به خاطر بیاوریم که در سال گذشته 500 محموله دارویی دامی از 17 شرکت داخلی به 9 کشور جهان صادر شده است (اینجا).

در اینجا مجدداً نامه دکتر دیناروند در سال گذشته مبنی بر لزوم جذب داروسازان به عنوان مسئول فنی شرکت‌های تولیدکننده داروهای دامی را یادآور می شویم و تاکید می نماییم که زیر سوال بردن کیفیت داروهای دامی تولید داخل نه تنها به شرکت های تولیدکننده آسیب خواهد زد، بلکه مستقیماً زمینه را برای جایگزین نمودن داروسازان بجای دامپزشکان در چنین مجموعه هایی فراهم خواهد نمود.

3- در این نامه سلامت فرآورده های خام دامی تولید شده در کشور به طور غیرمنصفانه ای زیر سوال رفته است. ما نیز منکر مشکلات معدودی که ممکن است در این فرآورده ها وجود داشته باشد نیستیم، ولی بیان آن به صورت اغراق شده را نیز صحیح نمی دانیم.

تلاش کلیه کارکنان دامپزشکی در بخش دولتی و مسئولین فنی در بخش خصوصی و مسئولین و کارکنان خدوم دفتر نظارت بر مواد غذایی و بهداشت عمومی سازمان دامپزشکی کشور این است که فرآورده ای که بر سر سفره مردم می رود، سالم و عاری از هر گونه آلودگی باشد که تا حد زیادی نیز موفق بوده است.

در اینجا جا دارد که به عنوان مثال از ارائه کد IR توسط سازمان دامپزشکی کشور به بسیاری از تولیدکنندگان یاد کرد که اجازه صادرات محصولات خود را به اقصی نقاط جهان فراهم ساخته است.

4- در پایان مجدداً متذکر می گردد که یادداشت پیش رو، به معنای تایید بی چون و چرای وضعیت موجود نیست و مسلماً ممکن است مشکلاتی در داروها و یا فرآورده های خام دامی تولید داخل وجود داشته باشد، ولی شایسته است چنانچه اعضای جامعه دامپزشکی کشور نقدی بر این روند دارند، آن را در درون خانواده دامپزشکی مطرح نموده و از کشاندن آن به سایر نهادها که مسلماً خیرخواه دامپزشکی نیستند، اجتناب نمایند.