دامپزشک گاوها خودم هستم/ دامپزشكی را به پسر بزرگم هم ياد دادم!

حکیم مهر - پایگاه اطلاع رسانی سازمان بسیج اقتصادی، به گفتگو با «قادر دشتی» دامدار دهلرانی پرداخت که به گفته خود با نگهداری 20 رأس گاو شیری، ماهیانه 15 میلیون تومان درآمد خالص دارد.

نکته ای که در خلال این گفتگو نظر ما را به خود جلب نمود، معضلی است که در بین پرورش دهندگان دام و طیور کشور رایج بوده و ضمن اینکه به مشکلی اساسی برای جامعه دامپزشکی کشور تبدیل شده است، سلامت غذایی جامعه را نیز تهدید می نماید: «خود درمانی»

این «خود درمانی» گاهی اوقات به حدی گسترش می یابد که به «خود دامپزشک پنداری» رسیده و حتی در این مورد خاص به «خود استاد دامپزشکی پنداری» تبدیل شده است!

ضمن احترام به زحمات تمامی فعالان عرصه صنعت دام و طیور کشور، این گفتگو را با هم می خوانیم:

شروع كار با ۲ گاو بود

«قادر دشتي» كه ۴۶ بهار از عمرش مي گذرد، هم اكنون ساكن دهلران است. او داراي ۴ فرزند پسر است كه هر ۴ فرزندش در فعاليت ها به او كمك مي كنند. او كه فردي با انگيزه و بانشاط است درباره ورودش به عرصه پرورش گاو شيرده اين چنين مي گويد: «شغل پدرم گاوداري بود. من هميشه بعد از تعطيل شدن مدرسه به سوله گاوداري مي آمدم و هم بازي مي كردم و هم به پدرم كمك مي كردم. كم كم به اين شغل علاقمند شدم. درنظرم بود كه وقتي بزرگتر شدم شغل پدرم را ادامه دهم. زمان گذشت و من بزرگتر شدم. تحصيلاتم را نتوانستم تا دانشگاه ادامه دهم. از طريق يكي از دوستانم با حرفه كابينت سازي آشنا شدم. كار كابينت كار هنري بود و از انجام آن رضايت داشتم درآمدش هم بد نبود. حرفه كابينت سازي را تا مدتي ادامه دادم در كنارش دست و پا شكسته پرورش گاو شيري را هم انجام مي دادم. اما بعد از مدتي كار و كاسبي چوب و كابينت سازي به دليل ركود مسكن كساد شد و همچنين دست هم زياد شده بود. اين شد كه خيلي زود تغيير رويه دادم به صورت جدي تر وارد شغل پرورش گاو شيري شدم.»

او مي افزايد: «سوله پدري كه در اختيارم بود، فقط بايد يك برنامه ريزي مدون انجام مي دادم تا گاوداري از نو راه بيفتد. شروع كارم فقط با ۲ راس گاو بود. هم كار كابينت مي كردم و هم كار گاوداري. اما با توسعه كارم در گاوداري و افزايش تعداد گاوها از ۴ فرزند پسرم هم كمك گرفتم. الان با هم كار پرورش گاو شيري را انجام مي دهيم. اين شغل در دهلران به دليل آب و هواي خوب و دشت هاي فراوان، درآمدزايي خوبي دارد. وقتي هوا خوب باشد گاوها را به دشت مي بريم و وقتي هوا مساعد نباشد در سوله به گاوها علوفه مي دهيم. هزينه علوفه گاوها خيلي بالاست و به صرفه نيست كه همواره علوفه بدهيم. براي ۶ نفر اشتغالزايي داشته ام. از درآمدم راضي هستم. با درآمد اين شغل يكي از پسرهايم داماد شده است.»

گاوداري شغل پربركتي است

اين پرورش دهنده گاو شيري خاطرنشان مي كند: «در حال حاضر ۲۰ عدد گاو شيري دارم كه از فروش شيرهاي اين گاوها كسب درآمد مي كنم. اول هر سال تعدادي تليسه (گوساله جوان ماده نزاييده) نيز خريداري مي كنم تا بزرگ شوند. تليسه ها معمولا ۸ ماهه هستند. زمان باردار شدن اين تليسه ها در ۱۶ تا ۱۸ ماهگي آنها است. يعني نزديك به ۸ الي ۱۰ ماه از آنها مراقبت مي كنيم تا به زمان استاندارد باروري برسند. وقتي ۱۸ ماهه شدند از طريق لقاح مصنوعي آنها را بارور مي كنيم. از هر گاو تليسه ۱۰ بچه در ۱۰ سال متوالي مي شود گرفت. بعد از مدتي وقتي اين گاوهاي شيري پيرتر شدند آنها را به كشتارگاه تحويل مي دهيم. اين چرخه هر سال تكرار مي شود. بعضي گوساله ها را هم مي فروشيم. يعني درآمدم هم از فروش شير و هم از فروش گوساله و هم از فروش گوشت است.»

دامپزشك گاوها خودم هستم/ دامپزشكي را به پسر بزرگم هم ياد دادم!

قادر دشتي اظهار مي كند: «گاوداري واقعا شغل لذت بخشي است. من مي گويم اين شغل شغل سود در سود است. ضرر ندارد. تماماً بركت است. توليد روزانه شير در مزرعه ما به طور ميانگين ۲۵ تا ۲۰ كيلوگيرم از هر گاو است. هر گاو با توجه به نژادش شيردهي متفاوتي دارد. شيرها را به قيمت هر كيلو ۲ هزارتومان مي فروشيم. براي فروش شير مشكلي نداريم حتي شرمنده اقوام مي شويم. شير زود به فروش مي رسد. بستني فروش ها، لبنياتي ها و فروشگاه ها مشتري دائم ما هستند. ميانگين درآمد ماهانه مزرعه پرورش گاو شيري با كسر هزينه هاي جاري ماهانه ۱۵ ميليون تومان است. با توجه به تجربه اي كه از پدرم در نگهداري از گاوها به يادگار دارم دامپزشك گاوها خودم هستم و درمان گاوها و واكسن زدن آنها با خودم است. البته دامپزشكي را به پسر بزرگم هم ياد دادم.»

لقاح مصنوعي انجام مي دهيم

او مي افزايد: «امروزه دوراني كه دامداران به انتظار لطف طبيعت، زاد و ولد دامهاي خود را تسليم سرنوشت مي كردند سپري شده است. علم و دانش به كمك بشر آمده و ميزان زاد و ولد را در دامها به مقدار زيادي بالا برده است. براي موفقيت در كار دامداري همراه شدن با پيشرفت هاي علمي ضروري به نظر مي رسد. متخصصان علوم دامپروري عقيده دارند تلقيح مصنوعي يكي از پيشرفت هايي است كه درعصر حاضر مي تواند كمك زيادي به دامداران كند. استفاده از گاوهاي ممتاز براي افزايش انتقال توان توليد، ‌كنترل امراض و مهم تر از همه اصلاح تعداد بي شماري دام همگي مديون تلقيح مصنوعي است. استفاده از اين روش بسيار مفيد فايده و به صرفه است. در اين روش اسپرم گاو نر را با سوزن به رحم گاو ماده انتقال مي دهند بعد از گذشت ۹ ماه و ۹ روز گوساله بدنيا مي آيد. از زمان باروري تا ۸ ماه گاو ماده شير مي دهد. در ۴۰ روز آخر، شير مادر قطع مي شود تا گاو ماده آماده بدنيا آوردن گوساله شود. بعد از به دنيا آمدن گوساله بعد از ۴۰ روز دوباره به گاو ماده سوزن مي زنيم تا بارور شود. معمولا گاو ماده با اين روش ظرفيت باروري براي ۱۰ گوساله را دارد. هزينه هر سوزن بين ۵۰ تا ۲۰۰ هزارتومان است كه با توجه به نژاد گاو قيمت ها متفاوت است».

هزينه هاي مختلف در يك گاوداري

اين فعال اقتصاد مقاومتي خاطرنشان مي كند: «بيشترين هزينه مربوط به تغذيه است كه اين هزينه در ايران متجاوز از ۶۰ درصد است. پس خريد به موقع علوفه و خوراك و كاهش ضايعات آن در كاهش هزينه تغذيه موثر است. يك دامپرور آگاه، موقع فراواني محصول يا سر فصل، خوراك دام خود را تهيه مي نمايد. توليد شير و گرفتن گوساله هدف نهايي و بازدهي يك گاوداري شيري است و گاوي كه آبستن نشود يا توليد پائيني داشته باشد، نگه داري اش اقتصادي نيست. معمولا هر گاو به ازاي هر كيلو شير ۲ تا ۵ برابر علوفه مصرف مي كند. گاوداري مانند هر سازماني نيازمند اداره و مديريت صحيح است. هيچ كس نمي تواند با اتكاي به سرمايه خود در كار گاوداري موفق شود بدون آنكه اصول مديريت را رعايت كند. دامپرور با موجود زنده سر و كار دارد كه تعطيل بردار نيست و مراقبت دايمي و شبانه روزي ميخواهد. تنها داشتن گاو اصيل كافي نيست، مديريت بايد عالي باشد.»

با دو راس گاو هم مي توان شروع كرد

قادر دشتي مي گويد: «من انتظاري از دولت ندارم. فقط بايد به اين جوان ها كمك كرد. بايد براي جوانان اشتغالزايي كرد. بايد براي جوانان اميد و انگيزه ايجاد كرد. جوانان با خيلي از مشاغل آشنايي ندارند. بايد به جوان ها آموزش داد كه با ۲ راس گاو هم مي شود شروع كرد. جوان ها بايد بدانند كه بايد از كم شروع كرد تا به قله موفقيت رسيد. مثلا ۲ راس گاو اگر در روز ۵۰ كيلو شير بدهد و كيلويي ۲ هزار تومان هم كه اين شيرها را بفروشند مي شود ۱۰۰ هزار تومان. با يك حساب سرانگشتي مي بينيم كه مي شود حتي با ۲ راس گاو هم پيشرفت كرد. زندگي يك زن و شوهر با ماهي ۳ ميليون تومان در ماه نمي چرخد؟ در سال اول ۲ راس است و از سال هاي بعد گاو ماده بارور مي شود و تعداد گاوها افزايش مي يابد. تعجب مي كنم از اين جوان هايي كه در روستا با وجود اين همه پتانسل و ظرفيت، باز هم براي كار به شهر مي روند و متاسفانه اكثرا در شهر هم به دليل ناشي بودن يا سرگرم شدن با شغل هاي كاذب شكست مي خورند.»