حکیم مهر- محسن طاهرمیرزایی: یک دامپزشک باید در مسابقات اسب‌دوانی حضور داشته باشد تا سلامت اسب را تایید کند. این را کسی می‌گوید که خود دامپزشک است و الان ریاست کمیته دامپزشکی فدراسیون سوارکاری را بر عهده دارد. «دکتر علیرضا شهبازی» معتقد است که مدت‌هاست یک حلقه مفقوده بین سازمان دامپزشکی و فدراسیون سوارکاری یا جامعه اسبی وجود داشته است. وی همچنین از برخی دامپزشکان جوان که می‌خواهند ره صدساله را یک شبه بروند، گلایه‌مند است.
حکیم مهر: آقای دکتر، چه شد که به اسب و سوارکاری علاقه‌مند شدید؟
ریشه این علاقه به دوران نوجوانی باز می‌گردد. از همان زمان یکی از ورزش‌هایی که به سمت آن کشیده شدم، سوارکاری بود. به مدت حدود ۱۱ سال سوارکار بودم و با مربیان زیادی کار کردم. در دانشگاه هم که فارغ‌التحصیل شدم، نزد اساتیدی کار کردم که بیشتر در زمینه اسب بودند و بنده نیز به تدریج به سمت اسب کشیده شدم.
حکیم مهر: ارتباط فدراسیون سوارکاری با دامپزشکی در چیست؟
برای دامپزشکی که قصد ورود به حوزه اسب را داشته باشد و بخواهد به عنوان دامپزشک اسب وارد فیلد مسابقات شود، بخشی با کاربرد ورزشی وجود دارد که کاربرد ورزشی آن مربوط به برگزاری مسابقات است. این مسابقات شامل پرش، استقامت، اسب‌دوانی، زیبایی اسب و ... است که همه اینها نیازمند یک دامپزشک است.
حکیم مهر: کار دامپزشک دقیقاً چیست؟
یک دامپزشک باید در مسابقات حضور داشته باشد که سلامت اسب را تایید کند. از این نظر که اسب دچار لنگش نباشد و وارد مسابقاتی نشود که برای او خطرآفرین است. در کل این فرد باید از سلامت حیوان حمایت کند.
بنده نیز با توجه به اینکه در این حوزه درگیر بودم، به خدمت در این بخش علاقه‌مند شدم. دامپزشکان فدراسیون سوارکاری یا دامپزشکانی که در کمیته دامپزشکی فدراسیون سوارکاری هستند، در ابتدا دامپزشک درمانی اسب بودند و به مرور زمان که فعالیت کرده، شناسایی شده و در زمینه کاری خود متبحر شدند، وارد فیلد مسابقات شدند و در واقع به این شکل سلسله مراتب را طی کردند. سلسله مراتب به این صورت است که فرد ابتدا باید در کلاس‌های آموزشی فدراسیون سوارکاری شرکت کند. فدراسیون این کلاس‌های یک روزه را چندین سال است که برگزار می‌کند. سپس این فرد مراحل را پله به پله طی می‌کند، دامپزشک ملی می‌شود و دوباره امتحان می‌دهد. سپس می‌تواند به مراجع بین‌المللی معرفی شود. در این مراجع کلاس‌های فدراسیون جهانی سوارکاری، کلاس برای استقامت و ... برگزار می‌شود که بنابر علاقه و حوزه فعالیت آن دامپزشک و رشته ورزشی انتخاب می‌شود. در واقع این فرد آموزش می‌بیند و سپس می‌تواند به دامپزشک بین‌المللی تبدیل شود. کمیته دامپزشکی فدراسیون سوارکاری نیز متشکل از دامپزشک‌های متخصص در کار اسب است.
یکی از فعالیت‌های دامپزشک نظارت و مانیتور کردن تمام مسابقات زیر نظر فدراسیون سوارکاری و هیات‌های تابعه است. فدراسیون جهانی قوانین بین‌المللی دارد. مثلا اینکه طریقه بازرسی دامپزشک در پرش به چه شکل باشد؟ چه مواردی منجر به حذف اسب از مسابقه می‌شود؟ چه درمان‌هایی در طول مسابقه و به چه شکل باید انجام شود؟ استقامت و زیبایی اسب نیز به همین شکل مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. از آنجا که دامپزشکان هم موظف به رعایت قوانین مسابقات هستند، بنابراین نیازمند تربیت دامپزشکان علاقه‌مند به اسبی هستیم که بتوانیم آنها را با قوانین آشنا کنیم. این افراد یا جوان هستند، یا سالیان سال است که کار می‌کنند و افتخار ما هستند.
حکیم مهر: نحوه تعامل فدراسیون سوارکاری با سازمان دامپزشکی را چطور ارزیابی می‌کنید؟
سالیان سال است که یک حلقه مفقوده بین سازمان دامپزشکی و فدراسیون سوارکاری یا جامعه اسبی وجود داشته است. با توجه به شرایط و اهمیت موضوع، بازه دامپزشکی در جامعه سوارکاری خیلی محدود و بسته است. واقعیت این است که در این حوزه به اندازه کافی فعالیت صورت نگرفته، چراکه چندین سال است که اسب، کاربردی مانند سایر دام‌ها ندارد و نمی‌توانیم بگوییم اهمیت بالایی برای سازمان دامپزشکی داشته است. اهمیت اسب فقط محدود به واکسیناسیون کزاز می‌شده، اما اخیرا با توجه به جایگاه ورزشی و صنعتی شدن این ورزش، به طبع یک نفر روی اسب سرمایه‌گذاری می‌کند تا در آینده بتواند از آن بهره‌برداری کند. بهره‌برداری آن هم شامل شرکت در مسابقات بین‌المللی است که هم ارزش اسب را بالا می‌برد و هم از طریق واردات و صادرات، منجر به گردش این صنعت می‌شود. وقتی بازار داخلی باشد، این گردش محدود می‌شود، لذا لازم است که بازار خارجی هم درگیر باشد که این صادرات نیازمند حل شدن مشکل قرنطینه ما بود.
ما چندین سال در این زمینه کار کردیم. اولین گامی که برداشتیم، یک دوره اعزام تیم به مسابقات آسیایی قطر بود. بعد از آن فراز و نشیب‌هایی داشتیم اما با وضع یک پروتکل از سوی سازمان بهداشت جهانی که البته آن هم ماحصل فشار کشورهایی مثل ایران، ترکیه، چین و هند بود، مناطق بیشتری معرفی شدند که اسب‌های ورزشی بتوانند از اینجا به مسابقات بروند.
حکیم مهر: اخیراً در کدام کشورها حضور داشتیم؟
در چند سال اخیر ما توانستیم مجوز حضور در کره جنوبی را بگیریم. کره جنوبی یکی از کشورهای پاک است که شاید به ندرت بیماری در آن گزارش شود. ما توانستیم با این وضعیتی که داریم مجوز برای بازی‌های ای‌چوان و اعزام تیم بگیریم. طبق پروتکل‌ها تیم را به قطر و آذربایجان اعزام کردیم.
حکیم مهر: اجازه دهید به سوال همکاری و تعامل فدراسیون با سازمان دامپزشکی بازگردیم.
یکی از فعالیت‌های کمیته دامپزشکی فدراسیون، همکاری مشترک با سازمان دامپزشکی در مبارزه با بیماری‌های هشداردادنی در مورد اسب و کنترل باشگاه‌هاست. ما انجمن صنفی باشگاه‌داران را راه‌اندازی کردیم که باشگاه‌ها تحت نظارت سازمان، کارشناسان و فدراسیون سوارکاری باشند و با بیماری‌های آنان مبارزه صورت گیرد. هدف ما این است که سامانه ثبت اسب‌ها را ساماندهی کنیم که در آینده نزدیک بتوانیم مشکل قرنطینه را حل کنیم و اسب‌ها نیز به مسابقات اعزام شود. عمده وظایفی که کمیته دامپزشکی یا فدراسیون سوارکاری بر عهده دارد این کارهاست.
حکیم مهر: آیا از شکل تعامل با سازمان دامپزشکی ناراضی هستید؟
خیر. بحث ناراضی بودن مطرح نیست. اتفاقا در ۴ سال اخیر در تمام بخش‌ها از جمله بحث مبارزه با بیماری‌ها و بخش قرنطینه رابطه خیلی خوبی با سازمان داشتیم، اما مساله این است که نیازمند یک کمک جمعی هستیم. حرف من این است که زمانی در دیدگاه جامعه دامپزشکی و سازمان دامپزشکی، اسب جایگاه و اهمیت کمتری نسبت به گاو، گوسفند و طیور داشته، اما امروزه توانسته‌ایم با روابطی که با سازمان دامپزشکی و کمیته دامپزشکی فدراسیون سوارکاری داریم، این مساله را حل کنیم. حتی پیش‌طرح کمیته ملی بهداشت اسب در سازمان به کمک دکتر ماکنعلی نوشته شده و یک گروه در حال پیش‌بردن آن هستند. امیدواریم بتوانیم آن را عملیاتی کنیم و قرنطینه را نیز حل کنیم.
حکیم مهر: چند جا به مشکل قرنطینه اشاره کردید. لطفا به صورت جزئی‌تر مشکلات قرنطینه در سوارکاری را تشریح کنید.
در این خصوص ما یک سری معضلات داریم که البته بهتر است آن را از متخصصین امر سوال کنید. ما برای اینکه بتوانیم به پروتکل جهانی بپیوندیم، ۲ بحث قرنطینه موقت و دیگری قرنطینه دائم داریم. قرنطینه موقت برای اعزام اسب‌ها به مسابقه ظرف یک مدت معین است. مثلا اسب‌ها ظرف ۳۰ روز اجازه دارند که به یک کشور اعزام شوند، مسابقه برگزار کنند و بازگردند.
در مورد قرنطینه آنچه مهم است این است که باید برخی پروتکل‌ها و برخی شرایط را در کشور مثل رجیستر شدن تمام تک سمی‌های داخل کشور وضع کنیم. از جمله مشخص شدن تعداد اسب‌هایی که در مسابقات شرکت می‌کنند، اسب‌های ورزشی، شناسایی و صدور شناسنامه و پاسپورت که تبارنامه فدراسیون سوارکاری این کار را انجام می‌دهد، صدور شناسنامه و شناسایی اسب‌های ورزشی است و... . برنامه مدون در مورد ۱۴ بیمار هشداردادنی بر اساس همان پروتکل‌ها که مدنظر سازمان بهداشت جهانی است، نتایج این آزمایش‌ها که باید از آزمایشگاه مورد تایید خود سازمان بهداشت جهانی باشد، حشره شناسی است، جمع‌آوری آلودگی‌ها و شناسایی بیماری‌هایی که در منطقه وجود دارد و امکان دارد میان سایر حیوانات با اسب یا اسب با انسان و ... مشترک باشد.
مشکل بعدی کشور ما در مورد منطقه ژئوگرافیک ماست. ۲ کشوری در اطراف ما قرار دارند که کنترل مرزی آنها سخت است. همین الان کول‌برها و اسب‌های قاچاقی که وارد می‌شوند، یکی از مشکلات ما هستند که تحت هیچ شرایطی نمی‌توانیم آنها را کنترل کنیم. ما یک جلسه هم با ستاد مبارزه با قاچاق کالا داشتیم مبنی‌بر اینکه اگر بتوانیم مناطق قرمز را که مناطق خطر است، کنترل کنیم، می‌توانیم خیلی از معضلات را حل کنیم.
دکتر خلج در این زمینه خیلی به ما کمک کردند تا بتوانیم به این پروتکل بپیوندیم. پروتکل نکات سختی هم دارد که باید اجرا شود و البته تعهدات هم دارد. اگر بخوهیم اسب‌ها را به اروپا برسانیم خیلی سخت است و همت بالایی می‌خواهد.
حکیم مهر: به عنوان حرف آخر...
آنچه که می‌توان گفت ضعف دامپزشک‌ها و عدم حمایت همکارانه میان آنهاست. بنده حکیم مهر را مطالعه می‌کنم و این مشکلات را می‌بینم. همکاران پشت هم نیستند. همکاران جوانی که می آیند توقع دارند یک شبه، ره صد ساله بروند. آن انگیزه و اشتیاق درون جوان‌ها دیده نمی‌شود و این مساله برای آینده کمی نگران کننده است.
