انتقال آموزش دامپزشکی به وزارت بهداشت؛ نقاط مثبت و چالش‌ها - دکتر محمد لطفی‌زاده

حکیم مهر - مدیرمسئول مرکز مجازی ترویج دامپزشکی (مِتُد) در یادداشتی به برخی نقاط مثبت و چالش‌های انتقال آموزش دامپزشکی به وزارت بهداشت پرداخته است .

به گزارش حکیم مهر به نقل از مِتُد، متن یادداشت «دکتر محمد لطفی‌زاده» به شرح زیر است:

به نام خدای سبحان - سلام علیکم

چندی است به مدد فضای مجازی، نهضتی در حمایت و پیگیری انتقال آموزش دامپزشکی از وزارت علوم به وزارت بهداشت شکل گرفته و برخی اساتید و دلسوزان نیز در این خصوص به اظهار نظر پرداخته‌اند. هرچند این بحث تنها مربوط به زمان حاضر نیست و در گذشته هم در مقاطعی مطرح شده لیکن لازم است در شرایط فعلی مروری بر نقاط مثبت و چالش‌های مرتبط با این موضوع داشته باشیم.

ضمناً در اینجا وارد بحث درستی یا نادرستی تجمیع همه آموزش‌ها از جمله پزشکی در وزارت علوم نمی‌شویم و تنها فرضیه انتقال آموزش دامپزشکی به وزارت بهداشت را بررسی می‌کنیم.

برخی نقاط مثبت:

- در اشتراک بالای سرفصل‌های آموزش پزشکی و دامپزشکی شکّی نیست و تجمیع آن در وزارت بهداشت، امکان هم‌افزایی و تبادل اطلاعات علمی و روش‌های آموزشی و امکانات مرتبط را فراهم می‌کند .

- اشتراک آموزش دامپزشکی و پزشکی می‌تواند نقش مثبتی در تغییر نگاه به ورود دامپزشکان در رده‌های تخصصی مرتبط با علوم پایه و فناوریهای نوین داشته باشد.

 - با تجمیع آموزش دامپزشکی و پزشکی، گروه دامپزشکی فرهنگستان علوم و قطب‌های علمی مرتبط، باید به فرهنگستان علوم پزشکی که قرابت بیشتر و احتمالاً درک بهتری از وظایف تحقیقاتی و بالینی مرتبط دارد بیپوندد.

 - با تجمیع آموزش در وزارت بهداشت، انتقال دانشکده‌های دامپزشکی به دانشگاههای علوم پزشکی و حذف تبعیض‌های ناروا در این خصوص که در شرایط فعلی بعضاً موجود است کلید می‌خورَد.

 - تجمیع پژوهش‌های کاربردی حوزه سلامت با تکیه بر سلامت واحد در صورت تحقق فرضیه انتقال آموزش دامپزشکی به وزارت بهداشت مورد انتظار خواهد بود.

 - با توجه به نقش دانشگاههای علوم پزشکی در تأمین و مدیریت سلامت جامعه (در عرصه اجرا) لاجرم با تجمیع آموزش دامپزشکی در وزارت بهداشت، همان الگو باید برای دامپزشکی نیز تعریف شود.

 - در بلندمدت احتمال می‌رود با نمایش دقیق توانمندی دامپزشکان در عرصه آموزش و تحقیقات، مسئولیت معاونت‌های بهداشت یا پژوهش دانشگاههای علوم پزشکی به عناصر اصلی پیشگیری در نظام سلامت یعنی دامپزشکان شاغل در دانشکده‌های دامپزشکی سپرده شود.

 - در زمینه پژوهش‌های بالینی و بیماریهای قابل انتقال بین حیوان و انسان با تجمیع آموزش در وزارت بهداشت، احتمال عملکردهای جزیره‌ای قاعدتاً باید به حداقل برسد.

 - تجمیع آموزش دامپزشکی و پزشکی در وزارت بهداشت در طول زمان روند انتقال سامانه اجرایی و مدیریتی (سازمان دامپزشکی) به آن وزارتخانه را هم تسهیل خواهد نمود و مسئولین وزارت بهداشت، شناخت بهتری در انتخاب دامپزشکان برای برخی مسئولیت‌ها در آن وزارتخانه خواهند داشت.

 - با انتقال آموزش دامپزشکی به وزارت بهداشت احتمال افزایش نسبی حقوق اعضای هیأت علمی و تفاوت در نحوه محاسبه حقوق آنها وجود دارد.

 - نظارت سامانه دامپزشکی بر تحقیقات فاز حیوانی در زمینه‌های مختلف پژوهشی در عرصه پزشکی با انتقال آموزش به وزارت بهداشت شکل منسجم‌تری می‌یابد.

 - در صورت انتقال آموزش، با توجه به قدرت بیشتر وزارت بهداشت و تجربه مشابه، افزایش بی‌رویه تأسیس و گسترش دانشکده‌های دامپزشکی به ویژه در دانشگاه آزاد اسلامی مَهار می‌شود.

 - بخشی از پروژه (ایجاد تولیت واحد سلامت) در کشور با انتقال آموزش دامپزشکی به وزارت بهداشت محقق می‌شود.

 - با الحاق آموزش دامپزشکی به وزارت بهداشت انتظار می‌رود شناخت جامعه از رشته دامپزشکی با توجه به سیطره رسانه‌ای وزارت بهداشت در عرصه‌های مختلف افزایش یابد.

برخی چالش‌ها:

 - وزارت علوم با از دست دادن رشته مُهم دامپزشکی (در مقطع دکترا) بخشی از بیلان علمی خود را از دست می‌دهد و به طور طبیعی با این انتقال نباید موافق باشد .

- امکانات آموزشی دامپزشکی با پزشکی در بسیاری از دانشکده‌های جدید‌التأسیس متفاوت است و در صورت انتقال به وزارت بهداشت، در رقابت علمی با سایرین بَرنده نخواهد بود.

 - روش تدریس برخی اساتید و منابع آنها که قدیمی است و جزوه‌محوری هم در کنار آن رواج یافته با انتقال به وزارت بهداشت دچار چالش می‌شود.

 - احتمال کاهش ظرفیت رشته‌های تخصصی بویژه آن دسته که مشابهت با پزشکی دارند در صورت انتقال به وزارت بهداشت وجود دارد.

 - وقتی ساختار اجرایی دامپزشکی در یک وزارتخانه تولیدمحور (جهاد کشاورزی) مستقر است، وزارت بهداشت که علاقمند به تجمیع (آموزش و اجرا) است نمی‌تواند ارتباط درستی بین آموزش دامپزشکی و سامانه مدیریت و اجرا برقرار کند.

 - با تجمیع آموزش دامپزشکی و پزشکی در وزارت بهداشت، احتمال ورود پزشکان، داروسازان، دندانپزشکان و پیراپزشکان به رشته‌های تخصصی مانند بهداشت مواد غذایی و عرصه‌هایی که باید دامپزشکان عهده‌دار مسئولیت باشند بعنوان یک تهدید مُهم وجود دارد.

با انتقال آموزش دامپزشکی به وزارت بهداشت، بعید نیست روزی یک داروساز (که از قضا ممکن است بازار کار خوبی در رشته تحصیلی خود نداشته باشد) هدایت یک دانشکده دامپزشکی را بعهده بگیرد. این تهدید علی‌القاعده با توجه به سازوکار موجود به صورت معکوس رُخ نخواهد داد!

 - وقتی در خصوص انتقال مدیریت دامپزشکی به وزارت بهداشت چالش‌هایی وجود داشته باشد و عملی نگردد، پیرو آن تجمیع آموزش پزشکی و دامپزشکی در یک وزارتخانه چالش‌های بیشتری تجربه خواهد کرد.

 - بحث طبابت دامپزشکی یک ویترین مُهم در این حرفه محسوب می‌شود که متأسفانه در مورد معرفی آن کار زیادی انجام نشده است. وزارت بهداشت در صورت انتقال آموزش، چون نمی‌تواند در جامعه به دلایل مختلف فرهنگی و حتی عدم صرفه اقتصادی روی بیمارستان‌های آموزشی مانور دهد در این خصوص دچار ضعف خواهد بود.

 - با توجه به سختی انتقال دانشکده‌های دامپزشکی به دانشگاه‌های علوم پزشکی و مقاومت وزارت علوم به دلیل کاهش تعداد مقالات و بیلان علمی در صورت تحقق این فرض، چالش مُهمی پیش روی آموزش دامپزشکی قرار خواهد داشت.

 - عدم شناخت پزشکان و مجموعه درمانی از نقش‌های دامپزشکی که حاصل جدایی عرصه‌های اجرایی و آموزشی این دو از یکدیگر و کم‌کاری گسترده ابزارهای تبلیغاتی در دامپزشکی و غیره بوده است احتمال اتخاذ تصمیمات مغایر شأن یا مصلحت دامپزشکی را در وزارت بهداشت افزایش می‌دهد.

 - الگوی انترنی و رزیدنتی در بخش بالینی دامپزشکی (که با کمبود بیمار مواجه است) با پزشکی همخوانی ندارد و در مقایسه با همتایان پزشک در صورت انتقال آموزش به وزارت بهداشت دچار چالش می‌گردد.

انتهای این فهرست برای ارائه نظرات اساتید و دلسوزان رشته و حرفه دامپزشکی باز است. ضمناً نمایش عطش و ولع شدید دامپزشکی برای پیوستن به وزارت بهداشت هرچند درست باشد یا وجود داشته باشد، نباید بعنوان ویترین اقدامات و در پیشانی کارها قرار گیرد که تجربه نشان داده به این ترتیب نه تنها امتیازی نصیب حرفه دامپزشکی نمی‌شود بلکه برخی از فرصت‌های موجود هم از دست خواهد رفت. امید که آنچه مصلحت حرفه دامپزشکی است رُخ دهد.