نگاهی به سرفصل‌های اعتبارات سازمان دامپزشکی کشور در سال ۹۷ و مقایسه‌ای با سرفصل‌های وزارت بهداشت

حکیم مهر: در خبرها آمده بود که «دکتر حسن روحانی» روز یکشنبه 19 آذرماه لایحه بودجه قریب به 12 میلیون میلیارد ریالی کل کشور را تقدیم مجلس شورای اسلامی نموده اند. مقایسه بودجه سازمان دامپزشکی کشور با سازمان ها و مؤسساتی که فعالیت مشابهی را انجام می دهند، می تواند وزنه حرفه دامپزشکی را در کشور مشخص کند و شاید بسیاری از عزیزانی که به دنبال تعیین جایگاه مناسب تری برای سازمان دامپزشکی کشور می باشند، بتوانند با دید بازتری نسبت به تعیین موقعیت جدید اقدام نمایند.

بودجه هزینه ای سازمان دامپزشکی کشور در لایحه بودجه سال 1397:

با توجه به در دسترس نبودن اعتبارات تملک، بحث ما فقط بر روی اعداد و ارقام منتشر شده بودجه هزینه ای می باشد. در ادامه توجه شما را به اعداد و ارقام ذیل جلب می نمایم:

 1- وزارت بهداشت، بدون واحدهای دانشگاهی و موسسات آموزشی: 124851062 میلیون ریال

 2- وزارت جهاد کشاورزی، بدون موسسات تحقیقاتی و شرکت های وابسته: 7716510 میلیون ریال

 3- موسسه رازی (1200 نفر نیرو): 2184094 میلیون ریال

4- سازمان دامپزشکی کشور (بالغ بر 7000 نفر نیرو): 2197913  میلیون ریال (معادل یک درصد بودجه وزارت بهداشت بجز بخش دانشگاهی و تحقیقاتی و معادل 21 درصد بودجه وزارت جهاد کشاورزی، بجز شرکت های وابسته و منابع تملک دارایی)

بنا بر گزارش حکیم مهر، سهم سازمان دامپزشکی کشور از محل این بودجه 1300 میلیارد ریال اعلام گردیده است با یک ضرب و تقسیم ساده می توان دریافت که سهم سازمان دامپزشکی کشور از محل بودجه کل کشور یک صدم درصد می باشد؛ به عبارت دیگر سرانه هر ایرانی برای کلیه بحث های بهداشتی دامپزشکی از بیماری های مشترک گرفته تا نظارت های بهداشتی محصولات خام دامی 16250 ریال می باشد و اینها همه در صورتی است که در نظر بگیریم که دولت محترم برای بهداشت و رفاه دام و طیور و آبزیان هیچ گونه اعتباری در نظر نگرفته است. البته باید اذعان نمود که بجز این 1300 میلیارد ریال، قریب به 895251 میلیون ریال نیز برای خرید واکسن و واکسیناسیون در بودجه عمومی دولت برای سازمان دامپزشکی کشور در نظر گرفته شده است.

در صورتی که نگاه دقیق تری به اعداد و ارقام لایحه بودجه کل کشور بیاندازیم و آن را با بودجه سازمان دامپزشکی کشور مقایسه کنیم، در می یابیم که به عنوان مثال کل بودجه سازمان دامپزشکی کشور در خوشبینانه ترین حالت ممکن فقط بیست درصد یکی از شاخصه های فرعی وزارت بهداشت با کد 1601006000 و با نام «برنامه ارتقاي شاخص هاي سلامت خانواده» با مبلغی بالغ بر 6000000 میلیون ریال می باشد؛ این آیتم در برگیرنده برنامه های ذیل است:

 1- انجام اقدامات و بسته هاي اجرايي سياست هاي جمعيتي كشور با کد 1601006001

 2- ترويج زايمان با کد 1601006004

 3- درمان ناباروري با کد 1601006006

که مقایسه این آیتم ها با اهمیت فعالیت های دامپزشکی را به مخاطبین محترم سپرده و اطاله کلام نمی دهیم؛ و یا در آیتم 1601005041 با عنوان «كمك به شبكه سلامت سيما و راديو سلامت و سازمان هاي مردم نهاد» رقمی قریب به 6 میلیارد تومان صرف فعالیت های ترویجی، تنها در صدا و سیما شده است که سازمان های مردم نهادی همچون نظام دامپزشکی، جامعه دامپزشکان و یا انجمن های صنفی در حرفه دامپزشکی، حتی رویای آن را هم نمی بینند و صد البته که وضعیت داخلی ما در زمینه درگیری های هر روزه درون حرفه ای و تلاش برای سیطره زدن به چنین نهادهای با ارزشی در این نوع تفکر نقش به سزایی دارد.

در کد 1601003016 با عنوان «خريد خدمت از بخش خصوصي-برون سپاري» و همچنین کد 1601003017 «خريد خدمت نيرو در بخش دولتي» که در مجموع رقمی بالغ بر 700 میلیارد تومان اعتبار در لایحه بودجه کل کشور را شامل شده است، نکته بسیار مهمی برای بودجه نویسان دامپزشکی وجود دارد که کمترین آن در ماده 19 آیین نامه نظارت بهداشتی دامپزشکی کاربرد خواهد داشت و همچنین حق محرومیت از مطب کارکنان دولتی؛ به نظر می رسد مترجمین موجود در سازمان دامپزشکی کشور برای ترجمه نیازهای اعتباری حرفه دامپزشکی به زبان بودجه و عدد و رقم که مسئولان بالادستی کشور به آن زبان سخن می گویند، دانش لغتنامه ای مناسبی در اختیار ندارند و یا انگیزه برای این کار ندارند.

در زمینه آموزش و بازآموزی وزارت بهداشت نیز با نگاهی به ردیف بودجه با کد 1803010000 و با عنوان «برنامه ارتقاي كيفيت فعاليت هاي آموزشي و كمك آموزشي» و مقایسه آن با کل اعتبار دامپزشکی، می توان دریافت که فقط این آیتم بصورت تقریبی برابر با کل بودجه سازمان دامپزشکی کشور است که یکی از زیر مجموعه های این کد بودجه با عنوان «تحول و نوآوري در آموزش پزشكي» و کد 1803010020 ضروری ترین نیاز حرفه دامپزشکی در ایران می باشد تا بتواند دانشجویان دامپزشکی را از سیستم آموزشی مربوط به 50 سال پیش نجات دهد.

 سرفصل های بودجه ای سازمان دامپزشکی کشور:

نکته اولی که در لایحه بودجه امسال نظر مخاطب را به خود جلب می کند، کنار هم قرار گرفتن بودجه وزارت بهداشت و سازمان دامپزشکی کشور است که به تنهایی قرابت عملکردی و هم سنخ بودن این فعالیت ها در راستای سیستم بهداشتی یکپارچه کشور را به خواننده القاء می نماید که خود قدمی هرچند در فضا، ولی رو به جلو است.

آیتم های ذیل را که بزرگترین ردیف های بودجه ای سازمان دامپزشکی کشور است را یک بار با هم مطالعه کنیم:

 1- برنامه بررسي، كنترل و پايش بيماريهاي واگير و قرنطينه اي دام، طيور و آبزيان با کد 1306015000 و بودجه 639,524 میلیون ریال

 2- راهبري مراقبت و كنترل بيماري هاي واگير و قرنطينه اي دام ، طيور و آبزيان با کد 1306015002 و بودجه 520,338 میلیون ریال

 3- برنامه بهداشت و تضمين كيفيت دارو و فرآورده هاي بيولوژيك و خدمات دامپزشكي با کد 1306034000 و بودجه 342,097 میلیون ریال

 4- برنامه ريزي و نظارت بر امور دارو، درمان و تشخيص با کد 1306034002 و بودجه 137,682 میلیون ریال

 5- برنامه بهداشت و تضمين كيفيت فرآورده هاي خام دامي و خوراك دام با کد 1306042000 و بودجه 109,401 میلیون ریال

 6- راهبري تضمين كيفيت فرآورده هاي خام دامي و خوراك دام با کد 1306042001 و بودجه 30,418 میلیون ریال

کلیه سرفصل ها در لایحه بودجه سال 1397 وجود دارد و خوانندگان محترم و همکاران می توانند برای اطلاعات بیشتر به آن مراجعه نمایند. در قدم اول تفکیک بودجه ریزی در سازمان دامپزشکی کشور را با هم دوره می کنیم؛ اگر دفاتر دام، طیور و آبزیان را یک سرفصل در نظر بگیریم و از سوی دیگر دفتر نظارت بر بهداشت عمومی را سرفصل دیگر و دفتر دارو، درمان و مواد بیولوژیک و دارویی را سرفصل سوم تقسیم بندی بودجه ای سازمان دامپزشکی کشور محسوب نماییم، به شرح ذیل است:

 1- دفاتر دام، طیور و آبزیان، قرنطینه و بیماری های مشترک 66 درصد اعتبارات سازمان

 2- دفتر نظارت بر بهداشت عمومی 8 درصد اعتبارات سازمان

 3- دفتر دارو، درمان و مواد بیولوژیک 26 درصد اعتبارات سازمان

مرور این سرفصل ها و عناوین آنها خود گویای آنچه در سازمان دامپزشکی کشور می گذرد، بوده و نیاز نیست که توجیه کنیم چرا فلان قانون دامپزشکی اجرا نمی شود و بهمان حقوق دامپزشکان استیفا نمی گردد. سر فصل های اعتبارات دامپزشکی برعکس سرفصل های وزارت بهداشت، عناوین کلی و مبهمی هستند که هیچ یک از وظایف بین المللی این سازمان و حتی قوانین دامپزشکی مصوب دهه پنجاه را نیز شامل نمی شود، بنابراین گله گذاری از اینکه در دامپزشکی اعتبار وجود ندارد تا بیماری را کنترل کنیم، بی معنی به نظر می رسد.

هنوز در این بودجه نویسی هیچ گونه اسمی از سیستم های نوین مدیریت اطلاعات که سالهاست در سازمان دامپزشکی نهادینه شده است وجود ندارد؛ طبیعی است که اعتبار پیاده سازی آنها از سازمان های دیگر و یا بصورت اعانه و حاتم بخشی از سایر سر فصل ها تامین گردد. جالب توجه اینکه رئیس سابق سازمان دامپزشکی کشور که در جلسات مختلف از سامانه های دامپزشکی کشور سخن به میان می آورد نیز توجهی به این امر ننموده و مشغول حل و فصل موضوعات مهمتری همچون نظام دامپزشکی، جامعه دامپزشکان و انجمن های صنفی بودند.

دانش وجود بیماری های نوپدید و بازپدید در دامپزشکی به کارشناسان بودجه سازمان نرسیده و درگیر مسائل مهمتری همچون بهای تمام شده هستند. حکایت سازمان حرفه ای ما در سرفصل ها، حکایت کلاغی است که می خواست راه رفتن کبک را بیاموزد که شیوه خود را نیز از دست داد! کارشناسان ما بجای اینکه مسائل فنی را در بودجه ریزی بال و پر بدهند، شاگردان کلاس اول بودجه ریزی و بهای تمام شده شده اند.

در زمینه فن آوری اطلاعات نیز به همین درد دچار شده ایم؛ به این معنی که بجای اینکه فن آوری اطلاعات را به خدمت دامپزشکی درآوریم، محل آزمون و خطای تعدادی برنامه نویس شده ایم که تازه از پروژه های ما آموزش ببینند و برای دیگران کار کنند، یا به عبارت دیگر حرفه دامپزشکی در محل خانه پدری خود اسیر دست چند برنامه نویس و مهندس کامپیوتر شده که حرفه ای را می خواهد به چهارچوبی درآورد که خود تعیین نموده است و شما بهتر از من سرانجام این بیراهه را مشاهده می فرمایید.

با نگاهی به درصد بندی اعتباری سازمان دامپزشکی بر اساس دفاتر مختلف، بی مهری مدیران سازمان در خصوص نظارت بر بهداشت عمومی جامعه با 8 درصد کل اعتبار را می توان به عینه مشاهده نمود؛ دفتر و زیر مجموعه ای که به تنهایی قادر است بودجه قابل توجهی را برای سازمان دامپزشکی به ارمغان آورد، به شرطی که مدیران این دفتر مترجم باسوادی را برای خواسته هایشان به زبان بودجه ای استخدام نمایند.

در خصوص ایرادات موجود در این سرفصل ها از مترجمین بودجه نویسی سازمان خواهشمندیم کار ساده ای را انجام دهند؛ سر فصل ها و ریز برنامه های وزارت بهداشت را از همکاران همتراز خود دریافت دارند و با سیستم دامپزشکی انطباق دهند و همچنین دچار خودسانسوری نشوند و یا از رویه فرهنگستان در ایجاد لغات جدید که هیچ کس با آنها آشنایی ندارد تبعیت نکنند؛ شاید دری از رحمت برای این حرفه مهجور باز گردد.