گفتگو با «فریبرز نوذری» دانشجوی دانشکده دامپزشکی دانشگاه شیراز و مبدع روش نوین حذف جوندگان

گفتگوی خبرنگار افتخاری حکیم مهر با مخترع جوان دانشکده دامپزشکی دانشگاه شیراز

باخبر شدیم «فریبرز نوذری» دانشجوی دانشکده دامپزشکی دانشگاه شیراز موفق به ابداع روشی نوین برای حذف جوندگان شده است. در ادامه مصاحبه ای را با وی ترتیب دادیم که در ادامه تقدیم خوانندگان محترم حکیم مهر می شود.

لطفا خودتان را معرفی نموده، بفرمایید این ابداع به چه ترتیب انجام شد و چه اهمیتی دارد؟

من فریبرز نوذری دانشجوی دامپزشکی دانشگاه شیراز هستم. چند سال پیش به دلیل علاقه به فعالیت های پژوهشی با آقای دکتر تمدن استاد سابق دانشکده تماس گرفتم و ایشان پیشنهاد کار و تحقیق بر روی یک ترکیب زیست محیطی برای حذف جوندگان موذی به من دادند. در یک کار پژوهشی مشترک سه ساله بر روی این ترکیب با همکاری استاد دکتر رحمانی فر و استاد دکتر تنیده موفق به ابداع ترکیب غذایی شدیم که به عنوان برند BIOROTEX به بازار معرفی شد.

می توانید جزییات بیشتری از طرح توضیح بدید؟

بله، قطعاً. این طرح از سال 92 شروع شد و مراحل آزمایش خودش را در دانشگاه علوم پزشکی شیراز طی کرد و نهایتا به شماره ی 91574 ثبت اختراع شد. این طرح در واقع یک روش جدید در مبارزه با حیوانات موذی هست که در آن از سموم عقیم کننده به جای سموم کشنده استفاده شده است.

می توانم بپرسم منظورتان از عقیم سازی موش چیست؟ چون ممکن است برخی افراد فکر کنند موش را با عمل جراحی عقیم می کنند.

در کل به هر عملی که طی آن باعث ایجاد اختلال در روند طبیعی دستگاه تولید مثلی شود به نحوی که منجر به تولد نوزاد نگردد، عقیم سازی اطلاق می شود که می تواند هم جراحی باشد و هم به صورت تزریق شیمیایی، ولی اینجا منظور از عقیم سازی این است که بتوانیم با دادن خوراک حاوی یک ترکیب بی خطر برای محیط زیست و سایر پستانداران و پرندگان باعث ایجاد ناباروری در موش و رت شویم.

آیا موش ها از این خوراک را می خورند؟ با توجه به وضعیت زباله هایی که در سطح شهر هست و شاید برایشان جذاب تر از آن زباله ها باشد.

بله. این مورد کار سختی نیست، فقط کافی هست که طعم و بوی خوشایند را به غذا اضافه کرد. در این مورد تحقیقات زیادی شده است. یکی از تحقیقات برای جذاب کردن این خوراک برای موش ها، ایجاد بویی شبیه به بوی دهان موش صحرایی در غذا هست.

من دیدم که این ماده شبیه به رنگ شکلات یا بیسکوییت شکلاتی است؛ اگر انسانی این غذا را بخورد چه اتفاقی برایش می افتد؟

فقط کمی مزه ی شور و مزه ی ذرت  را حساس می کند.

پس منظورتان این است که مشکلی برایش پیش نمی آید؟

بله، کاملا درست است.

می توانید کمی از عمل این ماده در بدن موش توضیح دهید؟

این ماده وقتی توسط جوندگان خورده می شود، مواد مغذی آن که کاملا نیازهای حیوان را بر طرف می کند جذب بدنش می شود و همچنین سمومی که در آن وجود دارد روی تولید مثل حیوان اثر می گذارد و باعث ایجاد ناباروری در حیوان می شود.

چرا عقیم سازی؟ چرا با سموم کشنده جوندگان رو کنترل نکنیم؟

راستش تا الآن بشر همین کار رو انجام می داده. تنها از سموم کشنده و کلا تکنیک هایی که باعث حذف حیوان می شود استفاده کرده و همچنان هم در جست و جوی سموم جدیدتر هست و همچنان مشکل موش و خسارت هایی که ایجاد می کند ذره ای کاهش پیدا نکرده است. در مورد سوال اول، یعنی چرا عقیم سازی، باید بگویم که برای کنترل جوندگان اول باید رفتارها و فیزیولوژی بدن حیوان را بررسی نمود. موش ها قدرت باروری خیلی خیلی زیادی دارند. طول آبستنی 21 روزه، تعداد 8 تا 12 نوزاد و تعداد 5 یا 6 بار زایمان در سال می تواند تعداد خیلی زیادی از آنها را ایجاد کند. یک جفت موش در عرض یک سال می توانند به 15000 موش تبدیل شوند و این یعنی انتشار خیلی از بیماری ها به خصوص سالک که در ایران زیاد است.

کشتن آنها هم باعث کم شدن سریع موش ها می شود؛ درست است؟

شاید این جوری به نظر برسد ولی برای اینکه چرا تاکید ما بر روی عقیم سازی هست باید درباره ی رفتار این حیوانات کمی اطلاع داشته باشیم. جوندگان وقتی تعدادشان کم می شود، تمام انرژی خودشان را صرف تولید مثل می کنند و به صورت نجومی تعدادشان زیاد می شود و سریع به همان جمعیت اولیه یا حتی بالاتر برمی گردند، یعنی انگار هیچ کاری نکردیم. اگر در تاریخ نگاه کنید، می بینید خیلی از موجودات به راحتی به وسیله ی انسان منقرض شدند ولی موش ها با اینکه این همه سم برایشان تولید شده، هنوز بدون تغییر وجود دارند و حتی نسبت به خیلی از سموم هم مقاوم شده اند. مورد بعدی این است که وقتی تعدادی موش از یک سم بخورند و بمیرند، سایر موش ها به تجربه دیگر از آن غذا نمی خورند.

چند روز باید موش ها از این ماده تغذیه کنند؟

حدودا هر موش باید روزانه 8 گرم از این غذا را بخورد تا عقیم بمانند.

اگر افراد یا سازمان هایی بخواهند از شما سوالی کنند یا به محصولتان علاقه مند باشند، از چه طریق می توانند با شما در تماس باشند؟

می توانند با ایمیل من در تماس باشند: Fzn.vet@gmail.com و یا اینکه با مرکز کارآفرینی دانشگاه شیراز تماس بگیرند.

تشکر از اینکه وقتتان را در اختیار ما گذاشتید.