با انتقال آموزش دامپزشکی به وزارت بهداشت موافقم/ امروز هر کس یک پوست بفروشد، او را به‌عنوان دامپزشک می‌شناسند!

حکیم مهر- محسن طاهرمیرزایی: «دکتر علی‌اکبر امیری» از دامپزشکانی است که به جرأت می‌توان گفت در تمام حوزه‌های این رشته فعالیت کرده و اصطلاحاً خاک دامپزشکی را خورده است. وی همان‌گونه که خود می‌گوید، از همان ابتدا به دامپزشکی علاقه‌مند بوده و با اشتیاق وارد این رشته شده است. دوران سربازی را در اداره کل دامپزشکی و سازمان جهاد کشاورزی استان کردستان بوده و مدتی هم به عنوان مسئول فنی بهداشتی شرکت گوشت صابر که بعداً به بخش خصوصی واگذار شد، فعالیت کرده است. مشکلات متعددی که در حوزه فعالیت اجرایی و عملیاتی دامپزشکی وجود داشت، دکتر امیری را ترغیب کرد که به ادامه تحصیل در رشته دکترای تخصصی علوم تشریحی دامپزشکی بپردازد و به این شکل به عرصه آکادمیک ورود کند. وی هم‌اکنون عضو هیات علمی و رئیس دانشکده دامپزشکی دانشگاه آزاد واحد سنندج است.

حکیم مهر: آقای دکتر، شما در عرصه‌های مختلف دامپزشکی خدمت کرده‌اید. چه شد که در یک برهه از زمان تصمیم گرفتید از کارهای عملیاتی و بالینی فاصله گرفته و به عرصه آکادمیک ورود کنید؟

بنده در حال حاضر ۲۶ سال است که در حوزه‌ دامپزشکی فعالیت می‌کنم. در ابتدا مدتی در بخش خصوصی فعالیت داشتم. آن زمان در بخش کشتارگاهی و مسئول فنی بهداشتی شرکت‌های تولید و فراورده گوشتی کشور، هماهنگی خاصی در بحث حقوق و مزایایی که از طریق کارفرماها به ناظرین بهداشتی پرداخت می‌شد، بین بخش خصوصی و دولتی وجود نداشت. در واقع اصلا حقوق و مزایای مناسبی پرداخت نمی‌شد و امنیت شغلی در این حوزه وجود نداشت. کسی هم نبود که قراردادها را به نحوی تنظیم کند که ضمانت اجرایی به همراه داشته باشد. ما عملا از کارفرما حقوق می‌گرفتیم اما باید دستورالعمل‌ها و بخش‌نامه‌های سازمان دامپزشکی را اجرا می‌کردیم.

حکیم مهر: در بخش بالین و درمان چطور؟

در بخش درمان هم به همین شکل بود. در این حوزه هم نظام دامپزشکی نتوانسته بود ضمانت اجرایی و امنیت شغلی برای بخش خصوصی ایجاد کند. امتیازبندی خاصی هم نبود. اگرچه در حال حاضر چند سالی هست که سازمان نظام دامپزشکی ورود جدی‌تری کرده و مقداری محکم‌تر کار می‌کند اما هنوز بین بخش قانونی کار و همچنین بخش اجرایی ناهماهنگی وجود دارد. بحث قراردادها و مشکلاتی که بخش خصوصی و مسئولین فنی بهداشتی با کارفرماها و مجریان قوانین و بخش‌نامه‌های دامپزشکی دارند، هنوز وجود دارد. به این دلایل بود که بنده مجبور شدم از حوزه عملیاتی خارج شده و وارد حوزه دانشگاه شوم که البته اینجا هم معضلات خاص خود را دارد.

حکیم مهر: این مشکلاتی که برای سال‌های گذشته برشمردید، در سال‌های اخیر تا چه اندازه حل شده است؟

هنوز دانشجویانی وجود دارند که با این قضایا درگیرند. سازمان دامپزشکی ما مانند وزارت علوم یا وزارت بهداشت نیست که قوانین مدونی تعیین کند و بتواند برای رده‌های مختلف رشته دکترای دامپزشکی از کاردان و کارشناس و تکنسین و مسئولین فنی، قانون تعریف کند و مجری آن قانون هم باشد. امروز هر کس در بخش خودش یک پوست بفروشد او را به‌عنوان دامپزشک می‌شناسند که این مساله می‌تواند حقوق سایر رده‌ها را زیر سوال ببرد. سازمان نظام دامپزشکی تا حدودی توانسته کارهایی را انجام دهد، اما از آنجاکه سازمان زیر نظر وزارت جهاد کشاورزی است، هنوز خیلی از موارد تخصصی که مصوب می‌کند، ممکن است در وزارتخانه قدرت و ضمانت اجرایی نداشته باشد.

حکیم مهر: شما چندین سال است که به حوزه آکادمیک دامپزشکی ورود کرده‌اید. مهمترین چالش‌های بخش آموزش دامپزشکی را چه می‌دانید؟

قریب به ۱۲ سال است که در بخش آموزش هستم. سرفصل دروس، تعداد واحدها و تعداد سال‌های تحصیلی که برای یک دانشجوی دکترای دامپزشکی در نظر گرفته شده در حد پزشکی و شاید بالاتر از آن است. دروس تخصصی به صورت عملی و تئوری اجرا می‌شود، اما در نهایت آن همه زحمتی که دانشجو در طول دوره تحصیل کشیده، با آن حجم تعداد واحدهای عملی، در محیط کار بلااستفاده می‌ماند و دسته بندی خاصی برای آن وجود ندارد. فارغ‌التحصیل دامپزشکی یا مجبور است به رشته‌های دکترای تخصصی ورود کند که در آن صورت هم یا باید به شکل هیات علمی جذب دانشگاه شود، یا اگر به بخش خصوصی ورود کرد، در آنجا تفاوتی بین دکترای عمومی و دکترای تخصصی قائل نمی‌شوند. لذا دانشجویان از آموزش دامپزشکی سرخورده می‌شوند. به همین دلیل تعداد دانشجویان ما کم شده است. چون بازار کار برای دکترای عمومی و دکترای تخصصی فراهم نیست.

معضل دیگر این که قسمت اعظم فعالیت‌هایی که در گذشته در محیط کار دامپزشکی انجام می‌شد، توسط کاردان‌ها و تکنیسین‌ها صورت می‌گرفت. الان خیلی از رشته‌های کاردانی و کارشناسی ما در دانشگاه باقی ‌نمانده و کارشناس علوم آزمایشگاهی یا کاردان دامپزشکی نداریم، به همین دلیل بسیاری از کارهای اجرایی که قبلا توسط کاردان‌ها و علوم ‌آزمایشگاهی‌ها در بخش کارخانه‌ها و در بحث واکسیناسیون و نظارت‌های مواد خام انجام می‌شد، امروز بلاتکلیف مانده است. قبلا خیلی از مشکلاتی که در حوزه واکسیناسیون مثلا در مورد تب برفکی در سطح کشور وجود داشت، توسط اکیپ‌ها حل و فصل می‌شد. کار اجرایی اکیپ‌ها هم عمدتا  توسط تکنسین‌ها و کاردان‌ها صورت می‌گرفت و نظارت آن با دکترهای دامپزشک بود. این مساله مقداری در بخش دانشگاهی افت کرده است.

امروز همه به دنبال رشته دکترای دامپزشکی هستند و بیشتر تمایل دارند که به امور اجرایی در سازمان ‌ها و ادارات کل دامپزشکی بپردازند. نتیجه اینکه کار عملیاتی خیلی کم شده و اغلب به بخش خصوصی واگذار می‌شود. بخش خصوصی هم از آنجا که منافع مالی در این حوزه دارد، ممکن است به درستی نظارت نکرده و خیلی از کارها آن‌طور که باید اجرا نشود.

حکیم مهر: دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران طرحی را در دستور کار قرار داده که طبق آن دانشجویان می‌توانند در دو سال آخر تحصیل، تعدادی واحد انتخابی بخوانند. آیا امکان دارد که این طرح در دانشگاه آزاد هم عملیاتی شود؟

برای بخش تحصیلات دانشگاه ما یک چارت کارشناسی شده آمد تا مقطع دکترای دامپزشکی بر اساس آن چارت جدید و عناوین دروس اصلی و اختیاری انجام شود. در چارت مذکور دروس جدیدی را دیدم که با سرفصل‌های تازه، بسیار برای نسل جوان مفید است و چه خوب است کسانی که به تازگی وارد این رشته می‌شوند، با این سرفصل‌ها و عناوین درسی آشنا شوند. این طرح بسیار خوب اما نیازمند این است که متخصصین به شکل همزمان در آن رشته‌ها پرورش و تعلیم پیدا کنند.

 در حال حاضر سرفصل دروس ما درست مانند سال ۶۸ است، در حالی که امروز بسیاری از درس‌ها در عمل کاربردی نیستند. چارت جدیدی که در دانشگاه تهران در حال انجام است و احتمالا به صورت آزمایشی است، سرفصل‌های جدید را در دستور کار قرار داده و خیلی از درس‌های آن به صورت واحدهای درسی نو هستند. مثلا پرورش بوقلمون، میگو، بلدرچین یا رشته‌هایی در رابطه با پرورش اسب که متقاضی زیادی دارند، در آن دیده می‌شود. در ادامه نیز یک فارغ‌التحصیل رشته دامپزشکی، به راحتی می‌تواند در رشته‌ها یا عناوین درسی که خود اختیار کرده، تبحر پیدا کند و در شغل خود هم به مشکلی برخورد نکند.

حکیم مهر: چند روز پیش رئیس سازمان نظام دامپزشکی از پیگیری جدی بحث انتقال آموزش دامپزشکی به وزارت بهداشت صحبت کردند. دانشگاه آزاد چقدر با این انتقال موافق است؟

بزرگان گفته‌اند که انتقال بخش آموزش دامپزشکی به وزارت بهداشت مفید است و من هم موافق این هستم. چون خیلی از فعالیت‌های مرتبط با بهداشت مواد غذایی، فراورده‌های دامی و ... توسط دامپزشکان صورت می‌گیرد اما در عمل متولی خاصی ندارد. وزارت بهداشت از یک طرف و سازمان دامپزشکی از سمت دیگر مدعی آن هستند و ممکن است که با ادغام این دو و قرار گرفتن زیر مجموعه وزارت بهداشت، وضعیت خیلی بهتر از این شود.

حکیم مهر: به‌عنوان حرف آخر...

رشته دامپزشکی رشته‌ای است که از همه لحاظ مظلوم واقع شده است. البته چند سالی است که مقداری کار تبلیغاتی و اطلاع‌رسانی بیشتر در این حوزه صورت گرفته و با زحماتی که رسانه‌های تخصصی مثل حکیم مهر می‌کشند، این رشته در بین مردم بیشتر جا افتاده است. ان شاالله در آینده شاهد رشد و شکوفایی بیشتر این رشته باشیم.

حکیم مهر: ممنون از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید.