دامپزشکان موافق ادغام در وزارت بهداشت، عقده پزشک شدن ندارند/ استقرار دامپزشکی در وزارت جهاد کشاورزی وحی منزل نیست

حکیم مهر- محسن طاهرمیرزایی: «دامپزشکان موافق الحاق سازمان دامپزشکی به وزارت بهداشت، عقده برآورده نشده پزشک شدن را ندارند، بلکه با یک استدلال منطقی این حرف را می‌زنند.» این را دانشیار دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران به حکیم مهر می‌گوید. از نظر «دکتر ناصر علیدادی»، کشورهای ایران و ایتالیا اشتراکات زیادی دارند و همین مسأله می‌تواند ایران را ترغیب به پیاده کردن الگوی موفق کشور ایتالیا در زمینه انتقال دامپزشکی به وزارت بهداشت کند.

حکیم مهر:‌ آقای دکتر، ریشه مباحثی که در خصوص جایگاه سازمان دامپزشکی در ساختار حکومت مطرح می‌شود، به چه زمانی برمی‌گردد؟

اگرچه دامپزشکی ایران در زمان پهلوی و بین سال‌های 1300 تا 1320 زیر نظر ساختار بهداشت و درمان انسانی کشور قرار داشت، اما متاسفانه با وجود مخالفت‌های بسیار شدید پیشکسوتان دامپزشکی به ویژه مرحوم دکتر عبدا... حامدی بنیان‌گذار دامپزشکی نوین ایران، سازمان دامپزشکی کشور از وزارت بهداری جدا شد. ابتدا به تبعیت از فرانسه در زیر مجموعه وزارت کشاورزی و سپس از سال 1368 در وزارت جهاد کشاورزی قرار گرفت و بدین ترتیب با جواب ندادن الگوی فرانسوی در ایران، مشکلات و مصایب روزافزون و چند جانبه کنونی دامپزشکی از زمان جدایی از بهداشت شروع شده است.

حکیم مهر: برخی معتقدند که انتقال دامپزشکی به وزارت بهداشت، سبب تضعیف جایگاه دامپزشکی می‌شود.

این افراد عجولانه و بدون بررسی این نظر را ارائه می‌کنند. شاید هم بدون عنایت به استدلال‌ها و براهین منطقی و علمی دامپزشکان و استادان پیشکسوتی که خواهان الحاق سازمان توانمند و مستقل دامپزشکی به زیر نظر مستقیم وزیر بهداشت هستند، این طور قضاوت کنند که این اکثریت عظیم دامپزشکان موافق الحاق، "عقده برآورده نشده پزشک شدن" یا دولتی‌ها نظر به افزایش حقوق دریافتی داشته‌اند و چون نتوانستند به آرزوی خود برسند، می‌خواهند راهی را برای برطرف شدن این کمبود خود بیابند.

حکیم مهر: به تجربه ناموفق کشور فرانسه اشاره کردید. آیا در جهان نمونه‌ای داریم که الگوی قرار گرفتن دامپزشکی در وزارت بهداشت، جواب داده باشد؟

بله. می‌توان به تجربه بسیار درخشنده و کاملاً مثبت 40 ساله ایتالیا اشاره کرد که حتی پیش از رویکرد مثبت اتحادیه اروپا و سازمان بهداشت جهانی دام (OIE ) به این تجربه، به صورتی پیشرو به‌عنوان نخستین کشور جهان، اصل مترقی و پیشرفته بهداشت واحد (One Health ) را با انتزاع سازمان دامپزشکی خود از وزارت کشاورزی و انتقال آن به صورت یک ساختار مستقل به زیر نظر شخص وزیر بهداشت پیاده کرد.

حکیم مهر: ایتالیا دقیقاً چه مکانیسمی را در این زمینه پیاده کرده است؟

سازمان دامپزشکی ایتالیا از ده‌ها سال پیش به دلیل اعتقاد دیرینه دانشمندان، مردم و مسئولان آن به نظریه "بهداشت واحد" از وزارت کشاورزی جدا و به وزارت بهداشت منتقل شد و به دلیل تولیدات چشمگیر و بالای آن در زمینه کشاورزی و دامپروری است که مقر سازمان جهانی خواربار و کشاورزی (FAO ) در رم مرکز ایتالیا قرار دارد.

امروز ایتالیا جزو 20 کشور برتر جهان است و با سهم 2.5 درصدی به عنوان هشتمین اقتصاد جهانی پس از آمریکا، چین، ژاپن، آلمان، فرانسه، بریتانیا و هند و بالاتر از کشورهایی همچون برزیل، کانادا، کره جنوبی، استرالیا، روسیه، اسپانیا، مکزیک، اندونزی، هلند، ترکیه، سویس و سعودی ایستاده است.

حکیم مهر: از کجا معلوم که تجربه موفق ایتالیا، در کشور ایران هم جواب دهد؟

چون شرایط و بسترهای اجتماعی و فرهنگی تأثیر زیادی در کارایی سیستم‌ها داشته و ایتالیا هم شباهت‌های قابل تامل و شگفت‌آوری با ایران دارد.

حکیم مهر:‌ چه شباهت‌هایی؟

سابقه تمدن باستانی یعنی تمدن درخشان روم، پزشکی تاریخی مشهور، مذهبی بودن مردم و استقرار مرکز کاتولیک‌های جهان در واتیکان رم و به گفته اشخاصی که هر دو کشور ایران و ایتالیا را از نزدیک دیده‌اند، خلقیات و رفتارهای ایرانیان و ایتالیایی‌ها از جمله مهمان‌نوازی و خونگرمی، شباهت بسیار بیشتری را به یکدیگر نسبت به اروپای آنگلوسکسون یعنی کشورهای آلمان و انگلستان دارد. به طوری که مائور كانچتوری سفير كشور ايتاليا در ايران گفت که تقارب فرهنگي بين ايران و ايتاليا مردم اين دو كشور را به يكديگر نزديك كرده است و میهمان‌نوازي و خونگرمي از خصوصيات و ويژگي‌هاي مردم در كشور ايران و ايتاليا است. به گفته وي وجود آثار باستاني و تاريخي، اين دو كشور را از نظر فرهنگي به يكديگر نزديك‌تر مي‌كند.

حکیم مهر:‌ آیا به نظر شما این اشتراکات فرهنگی برای تکرار این تجربه موفق در زمینه دامپزشکی کافی است؟

مقایسه سطح تولیدات دامی در ایتالیا و ایران هم به طور مستقیم عملکرد سازمان‌های دامپزشکی را نشان می‌دهد. ایتالیا در یکی از کریدورهای بزرگ و پرتردد پرندگان وحشی و مهاجر در جهان قرار دارد و از مراکز بسیار جذاب گردشگری عظیم انسانی است. این کشور با مساحت ۳۰۱ هزار و ۳۵۱ کیلومتر مربعی خود کمتر از 20 درصد (18.3 درصد) از مساحت 1،648.195 کیلومتر مربع کشور ایران و با جمعیت ۶۰ میلیون و ۶۰۰ هزار نفری‌اش، حدود 76 درصد از جمعیت  ۷۹٬۹۲۶٬۲۷۰ نفری ایران در سرشماری 1395 را در بر می‌گیرد.

حال مقایسه کنید که با وجود اینکه مساحت ایتالیا کمتر از یک پنجم ایران است و جمعیت آن در این مساحت کوچک به اندازه 76 درصد ایران بزرگ ماست، به مراتب و در مقایسه از نظر تضمین سلامت و پایداری حجم تولیدات دامی به دلیل اینکه در وزارت بهداشت ایتالیا ساختار دامپزشکی مستقل است و نیز به علت همزبانی و سنخیت علمی شدید دامپزشکان با وزیر بهداشت، شان و اعتبار بالای اجتماعی و مردمی به دلیل پذیرفته شدن همگانی اصل جهانی بهداشت واحد (One Health ) توسط همه قوای کشوری ایتالیا و اقتدار زیاد آن، از کشور ما ایران بسیار موفق‌تر و چشمگیرتر عمل کرده است.

در سال 2014 تولیدات سالانه گوشت قرمز نشخوارکنندگان در ایتالیا 736 هزار تن، گوشت طیور 1،243،000 تن علاوه‌بر تولید 1،328،000 گوشت قرمز خوک در سال بود. در سال 2017 تولید شیر ایتالیا 2.3 میلیون تن بر آورد شد و تولید تخم مرغ آن در این سال به میزان 707 هزار تن بود.

این در حالی است که در ایران کل تولید گوشت قرمز نشخوارکنندگان در سال 1396سالانه ۸۳۰ هزار تن گوشت قرمز بود و سالیانه نیاز به واردات یک صد هزار تن گوشت قرمز به دلیل کمبود تولید داریم. تولید گوشت مرغ ایران در سال 2017 حدود 2،100،000 تن و تولید تخم مرغ نیز 950 هزار تن بوده است. تولید شیر در ایران در سال 1395 حداقل 9 میلیون تن در سال بود.

بنابراین در یک مقایسه و قضاوت علمی و منصفانه و با یک حساب سرانگشتی مشخص می‌شود که با توجه به عملی شدن اصل بهداشت واحد (One Health ) مورد تأکید سازمان بهداشت جهانی دام (OIE ) و در نتیجه یکپارچگی و جامعیت کلیه ارکان و نهادهای بهداشتی از جمله سازمان دامپزشکی، با وجود مساحت بسیار کوچکتر و جمعیت نسبتا بالای ایتالیا به دلیل امکان نظارت مقتدرانه بهداشتی بالای دامپزشکان با پشتیبانی سازمانی وزارت بهداشت، ضمن بالا رفتن سطح بهداشت و سلامت عمومی کلیه آحاد جامعه، تحقق و تضمین محور حیاتی و استراتژیک سه گانه "سلامت غذایی، امنیت غذایی و امنیت ملی" در این کشور اروپایی نسبت به ایران بسیار باثبات تر و پایدارتر است. ایتالیایی‌ها سرانه پروتئین بسیار بالاتری را نسبت به ایرانیان دارند که مسلما در حفظ سلامت و نشاط کلی مردم ایتالیا تأثیر تعیین کننده‌ای در بر دارد. کشوری که مردمش یکی از شادترین مردم جهان هستند و از نظر ورزشی از جمله فوتبال و والیبال از کشورهای سرآمد دنیا محسوب می‌شوند.

حکیم مهر:‌ وضعیت بیماری آنفلوانزای فوق حاد پرندگان در این کشور چگونه است؟

در حالی که میزان تلفات و حذف اجباری سویه H5N8 آنفلوانزا پرندگان که در اروپای غربی میلیون‌ها قطعه طیور و در ایران نیز در ظرف ۲ سال اخیر 40 میلیون قطعه بوده است، در ایتالیا با کمال تعجب با وجود تولید 1،243،000 تنی گوشت مرغ و 707 هزار تنی تخم مرغ در مقایسه با تولید سالیانه 950 هزار تن تخم مرغ در ایران، تعداد تلفات و خسارات آنفلوانزای پرندگان ناشی از این سویه زیر یک میلیون و فقط 880,000 قطعه پرنده بود.

اینجاست که صحت نظریه دامپزشکان و پیشکسوتان موافق الحاق، به خوبی خود را نشان می دهد. زیرا در ایرانی که بنا بر زعم برخی‌ها، طبق یک قانون نانوشته که به نظر مشابه با وحی منزل لایتزلزل می‌آید، سازمان دامپزشکی بایستی و فقط و فقط زیر نظر وزارت تولیدی جهادکشاورزی قرار داشته باشد و اساساً دامپزشکی نوعی رشته دامپروری است تا رشته بهداشتی و پزشکی، مشاهده می‌شود که تلفات و نابودی اجباری دوسالانه اخیر آنفلوانزای پرندگان در کشور نزدیک به 40 میلیون قطعه مرغ اساساً تخم‌گذار است و حتی بیشتر از کل بودجه 2.3 تریلیارد تومانی وزارت جهادکشاورزی تنها خسارات مستقیم به صنعت مرغ کشور وارد شده است. به دلیل کمبود عرضه ناگهانی تولید تخم مرغ، با کمال تاسف جامعه ما در معرض بحران‌های سیاسی اجتماعی خطرناک و سوء استفاده دشمنان امنیت و آرامش ایران عزیز قرار گرفت.

حکیم مهر: به‌عنوان حرف آخر ...

در مقام مقایسه، در ایتالیا که سازمان دامپزشکی آن زیر نظر مستقیم وزیر بهداشت قرار دارد، تلفات و خسارات ناشی از آنفلوانزا حتی به یک میلیون قطعه پرنده هم نمی‌رسد.

از دیگر سوی، در قیاس سطح قاره‌ای هم  قابل ملاحظه است که اتحادیه 28 کشوری اروپا که دامپزشکی آن زیر شاخه مدیریت بهداشت و سلامت مواد غذایی (Health and food safety ) و نه مدیریت کشاورزی اش (Agriculture ) قرار دارد، میزان تلفات و نابودی اجباری پرندگان فقط به میزان 12 درصد از کل تلفات و خسارات 117،789،579 قطعه‌ای پرندگان در سطح جهان را در فاصله 2013 تا 2017 بنا بر گزارش سازمان جهانی بهداشت دام (OIE ) تحمل کرده است.

حکیم مهر: ممنون از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید.