حکیم مهر- محسن طاهرمیرزایی: چند روز پیش بود که تفاهمنامه مشترکی میان معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و سازمان دامپزشکی کشور و با حضور اصحاب رسانه امضا شد؛ تفاهمنامهای که به گفته رئیس سازمان دامپزشکی قرار است منجر به توسعه واکسنهای دامپزشکی، توسعه داروها و مکملهای دامی و کاهش هزینه تولید کیتهای تشخیصی شود.
مدیرکل دفتر سازمانهای تخصصی، روابط عمومی و امور بینالملل سازمان دامپزشکی معتقد است که اجرای این تفاهمنامه بسیاری از کمبودهای ساختاری سازمان دامپزشکی را مرتفع میکند. از نظر «دکتر بهمن عابدی کیاسری» حوزه تحقیقات و توسعه فناوری یکی از گپهای اصلی دامپزشکی به شمار میرفت که حالا با این تفاهمنامه، دیگر به این شکل نیست.
حکیم مهر: آقای دکتر، چند روز پیش شاهد امضای تفاهمنامه میان سازمان دامپزشکی کشور و معاونت علمی فناوری ریاست جمهوری بودیم. اهمیت مقوله زیست فناوری در دامپزشکی چقدر است؟
یکی از معضلاتی که دامپزشکی کشور با آن روبروست، سردرگمی در مقوله تولید دانش، تحقیقات کاربردی و توسعه فناوری است. وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، معاونت جداگانهای تحت عنوان تحقیقات و فناوری دارد اما تحقیقات و توسعه فناوری در حوزه دامپزشکی، یکی از گپهای اصلی به شمار میرود. در واقع سازمان دامپزشکی کشور و دانشکدهها و موسسات تحقیقاتی، هر یک بر اساس قانون وظایفی دارند، اما اینکه واقعا چه کسی باید در این زمینه سیاستگذاری و ایجاد مقررات کند و چه کسی حمایت، نظارت و پایش را به عهده بگیرد، مشخص نیست.
سازمان دامپزشکی باید به بحث تولید دانش و توسعه فناوری بپردازد. خوشبختانه ریاست محترم سازمان در دوره جدید، توجه ویژهای به این موضوع دارد و در تلاش است تا سازمان را وارد حوزه توسعه فناوری کند و از این طریق سازمان بتواند به نوعی درحمایت از تولید دانش در دامپزشکی، نقش داشته باشد. امروز بسیاری از فارغالتحصیلان دامپزشکی، وقتی از دانشکدههای دولتی و آزاد فارغالتحصیل میشوند، یا جذب دانشکدهها، سازمان دامپزشکی و آزمایشگاه شده یا اقدام به تاسیس داروخانه و کلینیک میکنند. کمتر توانستهایم ظرفیتهای جدیدی برای اشتغال فارغالتحصیلان دامپزشکی ایجاد کنیم. ظرفیتهای ما جوابگوی سیل فارغالتحصیلان نیست.
حوزه توسعه فناوری و تولید دانش، فضای جدیدی است که در دنیا و ایران در رشتههای غیر دامپزشکی، توجه بیشتری به آن شده است. در حال حاضر میتوانیم جمعی از فارغالتحصیلان نخبه کشور را با همکاری اساتید دانشکدهها و محققین وارد مسیرهای جدید توسعه فناوری کنیم که یکی از این مسیرها تجهیزات دامپزشکی است. اگر به حوزه تجهیزات پزشکی دقت کنیمِ، خواهیم دید که دانش تکنولوژی تجهیزات، گردش مالی خوبی در حوزه تولید دارد. تجهیزات دامپزشکی هم به همین شکل است. در حال حاضر خیلی از دستگاههایی که در کلینیکها استفاده میشود، میتواند در داخل کشور تولید شود و محققین ما میتوانند با ایجاد ساختارهایی در شرکتهای دانش بنیان، وارد این حوزه یا کیتهای تشخیصی شوند.
حکیم مهر: در این مسیر چرا از توان اساتید دانشگاه استفاده نمیشود؟ خیلی از آنها گلایه دارند که سازمان دامپزشکی هیچ درخواستی از آنها نمیکند.
متاسفانه در این حوزه ساختار مشخصی وجود نداشته است. یعنی ساختاری که براساس آن، متولی تعریف شده باشد. اینکه چه کسی باید کار اجرایی کند؟ اکشنپلان با کیست و نتیجه را چه شخصی باید پایش کند؟ این گام جدید سازمان و ورود آن به این حوزه، امکان استفاده از ظرفیتهای علمی دانشکدهها، موسسات تحقیقاتی و فارغالتحصیلان دامپزشکی را فراهم میکند. درواقع خود سازمان سیاستگذاری را به عهده میگیرد.
در حال حاضر کیتهای تشخیصی و واکسنهای ما از خارج از کشور وارد میشود. حوزه پروبیوتیکها یک ظرفیت بسیار بزرگ اقتصادی است که میتواند جایگزین خوبی برای اقتصاد مبتنیبر نفت کشور باشد. این مساله در حوزه دام، طیور و آبزیان ظرفیت بزرگی است. در این حوزه فناوری بایوتکنولوژی از اولویتهای اساسی تکنولوژی در دنیاست. امروز زیست فناوری در خیلی از حوزهها وارد شده و به توسعه دانش و فناوری کمک کرده است اما در دامپزشکی هنوز به آن نپرداختهایم. وظایف نظارتی و بهداشتی سازمان دامپزشکی و مراقبت و کنترل آن بر بیماریها جدی است اما برای این موضوع ساختاری در دامپزشکی تعریف نشده بود.
ان شاالله ورود سازمان دامپزشکی به این مقوله، برکات و ظرفیتهای جدیدی برای سازمان در حوزه دانش و توسعه فناوری ایجاد میکند. زیست فناوری که که اصطلاح ترجمه شده بیوتکنولوژی است، جزء اساسیترین علومی به شمار میرود که به توسعه محصول و اقتصاد مبتنیبر دانش کمک میکند تا بتوانیم تولید ناخالص ملی خود را بالا برده و کمک کنیم که ارز کمتری برای واردات از کشور خارج شود و این یک ورود ارزشمند است که سازمان در این دوره دارد.
حکیم مهر: جزئیات این تفاهمنامه چیست؟ چقدر بار مالی برای طرفین به دنبال دارد؟
تفاهمنامهای که با ستاد بیوتکنولوژی منعقد شده، در حال حاضر هیچگونه بار مالی برای دو طرف ندارد. اگر هم زمانی بار مالی نیاز باشد، توافق کردیم که در قراردادهای جداگانهای به آن بپردازیم. این تفاهمنامه به صورت جنرال، نقش سازمان دامپزشکی و همچنین معاونت علمی فناوری ستاد را تعریف کرده است. امیدواریم این دو مجموعه با نقش و وظایفی که ایفا میکنند، فضایی ایجاد کنند که در حوزه بیوتکنولوژی گامهای جدیدی برداریم و به اقتصاد این حوزه کمک کنیم.
حکیم مهر: ممنون از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید.