باغ وحش قدیمی مشهد با بیش از چهار دهه فعالیت نشیب و فرازهای فراوان پشت سر گذاشته و هرازچندگاهی مواردی در زمینه نگرانی برای زیست گونههای مختلف جانوری پرونده آن را در رسانهها باز میکند.
به گزارش حکیم مهر به نقل از ایرنا، پیشینه تاسیس اولین باغ وحش شهر مشهد به سال 1339 بر میگردد که محل آن در محدوده خواجه ربیع فعلی قرار داشت.
پس از آن با ایجاد شرکت باغ وحش وکیل آباد در سال 1356، باغ وحش جدید در ورودی بوستان جنگلی وکیل آباد ایجاد شد که همین باغ وحش فعلی مشهد است.
این مکان بزرگترین باغ وحش ایران است و بیشترین حیوانات و گونه های جانوری را دارد که از جمله می توان به شیر، ببر، خرس، خوک، گراز، گربه وحشی، انواع پرندگان، چهار نوع گوزن، شامپانزه و دیگر جانوران دیگر اشاره کرد.
این روزها خبر کشف هفت تخته پوست ببر و 2 تخته پوست یوزپلنگ به همراه چهار جمجمه ببر در باغ وحش مشهد به گونهای خبرساز شد که مراحل مختلف تائید و تکذیب آن بیش از اصل ماجرا برای مخاطبان سئوال برانگیز شد.
سالهاست که فضای غیر استاندارد و محیط کوچک برای زیست انبوهی از گونه های مختلف در باغ وحش مشهد در کنار تغذیه نامناسب، عدم رعایت بهداشت و مسائل مشابه مورد اعتراض دوستداران محیط زیست و متولیان حفاظت از حیات وحش بوده که همین نگرانی ها موجب مطرح شدن جابجایی باغ وحش مشهد و همگام شدن آن با استانداردهای مورد نظر شده است.
این موضوع طی حدود یک دهه اخیر به عناوین مختلف مطرح و مورد تاکید قرار گرفته اما تاکنون اقدام موثر و مفیدی در این زمینه انجام نشده و هر بار مسئله یا موردی موجب توقف پیگیری ها برای جابجایی این باغ وحش شده است.
دوران طلایی باغ وحش مشهد به سرآمد
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی در این زمینه گفت: به بهبود وضعیت باغ وحش مشهد خوشبین نیستیم.
«تورج همتی» افزود: رسیدن باغ وحش مشهد به استانداردهای لازم و برنامه های مورد تایید این اداره کل بسیار سخت است.
وی با بیان اینکه رویکردهای جدید سازمان محیط زیست در فعالیت باغ وحش ها و نگهداری از گونههای جانوری بسیار سختگیرانه خواهد بود، اظهار داشت: این مجموعه باید طی سالهای گذشته با دریافت وجوه ورودی از مردم اقدام به بهسازی و بهبود وضعیت موجود می کرد.
وی گفت: دوران طلایی باغ وحش مشهد به سر آمده و این مجموعه برای ماندگاری در عرصه جذب گردشگران و زیست گونه های جانوری باید تغییرات بنیادین و اساسی انجام دهد.
احتمال تعطیلی باغ وحش مشهد
همتی افزود: با هدف اصلاح فضای موجود در باغ وحش مشهد برای زیست گونه های مختلف جانوری از اردیبهشت امسال مدت 12 ماه به مالک باغ وحش فرصت داده شد تا اصلاحات لازم را انجام دهد.
وی اظهار داشت: در صورت عدم رعایت ضوابط، تعطیلی باغ وحش قطعی و حتمی است.
وی گفت: رعایت استانداردهای زیست گونه های مختلف جانوری از جمله در نظر گرفتن 150 متر فضا برای هر گونه گربه سان از مواردی است که باید در باغ وحش رعایت شود.
همتی افزود: مالک باغ وحش مشهد متعهد شده است که گونه های جانوری را بر اساس فضاهای استاندارد تعدیل نموده و استانداردها را به میزان قابل قبول رعایت کند که بر این اساس تمام جایگاه های زیست گونه های جانوری باید اصلاح شود.
وی اظهار داشت: ساماندهی کارگاههای تاکسیدرمی در باغ وحش، اخذ مجوزهای محیط زیست، پروانه بهداشتی و دامپزشکی و اخذ مجوز برای تاکسیدرمی از جمله مواردی است که باید در این مجموعه انجام شود.
وی گفت: ورود و خروج گونه ها با اجازه کامل محیط زیست، نصب میکروچیپ بر روی گونه های زنده، پلاک گذاری گونه های تلف شده و اجرای کامل دستورالعمل های سازمان حفاظت محیط زیست از جمله مواردی است که در مدت باقی مانده باید در این مجموعه اجرا شود.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی با بیان اینکه وضعیت تغذیه، بهداشت و شرایط نگهداری گونه ها باید به صورت مداوم به محیط زیست اعلام شود افزود: گرچه امسال یک هزار متر به فضای محل زیست گونه های باغ وحش مشهد افزوده شده است اما این میزان هنوز با استانداردها فاصله دارد.
وی اظهار داشت: عدم تعطیلی باغ وحش مشهد در پایان مهلت مقرر بستگی به میزان اجرای استانداردها و تلاش انجام شده دارد و در غیر اینصورت، تعطیلی قطعی است.
مجوز باغ وحش جدید صادر میشود
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی با بیان اینکه طبق مذاکرات انجام شده با دادستان مشهد قرار شده است مسائل باغ وحش این شهر بطور جدی پیگیری شود گفت: در این راستا در صورت وجود سرمایه گذاران ذیصلاح و درخواست افراد، مجوز تاسیس باغ وحش جدید در مشهد صادر میشود تا فعالیت اینگونه مجموعهها وارد فضای رقابتی شود.
وی افزود: باغ وحش های جدید در مشهد با همکاری استانداری، شهرداری مشهد و تمام دستگاه های متولی ایجاد میشود.
حیات گونهها تحت نظارت مستقیم اداره کل حفاظت محیط زیست است
مالک باغ وحش مشهد نیز در این زمینه گفت: تمام اتفاقات و مسائل باغ وحش مشهد زیر نظر مستقیم اداره کل حفاظت محیط زیست استان است.
«مهدی رستمی» افزود: شمار گونههایی که در این باغ وحش نگهداری می شود به اطلاع این اداره کل رسیده و در این زمینه هرگونه تلفات، زخمی شدن و بیماری در گونهها با اعلام رسمی به کارشناس محیط زیست استان همراه بوده است.
وی درباره پوست ببرهایی که در باغ وحش مشهد نگهداری میشد اظهار داشت: این پوستها با اعلام و تاکید اداره محیط زیست به دلیل ارزشی که دارد به صورت دباغی شده نگهداری میشده و به هیچ وجه اقدام مخفیانهای در این زمینه در کار نبوده است.
وی گفت: این پوستها با هدف تاکسیدرمی برای نمایش در موزههای حیات وحش و به دستور اداره محیط زیست نگهداری شده است.
رستمی افزود: حیوانی را که 900 میلیون ریال قیمتگذاری می شود اما پوست قاچاق آن یک دهم ارزش حیوان زنده را دارد چرا باید کشت و پوستش را دباغی و قاچاق کرد؟
وی اظهار داشت: برخی مخالفتها و مانعتراشیها برای جلوگیری از فعالیت باغ وحش ها وجود دارد که به نظر می رسد فضاسازی علیه باغ وحش مشهد نیز در این راستاست.
وی گفت: مرگ هشت قلاده ببر که طی 2 سال گذشته در این باغ وحش رخ داده و به اداره محیط زیست نیز اعلام شده است به دلایلی از جمله کهولت سن، درگیری درون قفس و مرگ زیر یک ماهگی بوده و هیچ اتفاق حاد و بیماری موجب مرگ آنها نشده است.
فروش و انتقال گونهها به خارج کشور قانونی است
مالک باغ وحش مشهد با بیان اینکه به دلیل برخی مشکلات مکانی و فضای نگهداری در باغ وحش مشهد تاکید بر کاهش گونهها میشود افزود: هر گونه جانوری برای نگهداری در باغ وحش مشهد با تائید اداره کل محیط زیست وارد این باغ شده است.
وی اظهار داشت: به همین دلیل انتقال و فروش گونههای مختلف این باغ وحش به سایر باغ وحشها قانونی است.
وی گفت: حتی گونههای غیر بومی موجود در باغ وحش مشهد از جمله ببر، شیر و گوزن اروپایی را نیز طبق قانون میتوانیم به خارج از کشور انتقال دهیم.
رستمی افزود: وقتی امکان فروش گونه ارزشمند غیر بومی را داریم، کشتار یا دباغی پوست آن به منظور قاچاق منطقی نیست.
باغ وحش را واگذار میکنم
مالک باغ وحش مشهد با بیان اینکه از مشکلسازیها و شایعهپراکنیها علیه باغ وحش خسته شدهام، اظهار داشت: فعالیت این مجموعه به عنوان یکی از جاذبههای گردشگری اقدامی در جهت رفاه عموم است.
وی گفت: این در حالی است که حمایت لازم از اینچنین فعالیتی صورت نمیگیرد و با توجه به هزینههای فراوان و فشارهای مضاعف، روحیه ادامه فعالیت در این زمینه را ندارم.
وی افزود: در صورت وجود متقاضی اقدام به واگذاری باغ وحش مشهد خواهم نمود زیرا مشکلات این مجموعه بیش از حد انتظار است.
زمین لازم برای جابجایی خریداری شده است
رستمی ادامه داد: جایجایی باغ وحش ضرورتی است که ما نیز با آن موافقیم و سالها در صدد این جابجایی بودهایم.
وی با بیان اینکه زمین لازم برای جابجایی باغ وحش را با هزینه شخصی خریداری کردهایم، اظهار داشت: این زمین در طرقبه به مساحت حدود 16 هکتار است که در حال تلاش برای خریداری زمینهای شخصی اطراف آن با هدف جلوگیری از ساخت و ساز مسکونی و شخصی در آن هستیم.
وی گفت: با خرید زمینهای اطراف مکان پیشبینی شده برای احداث باغ وحش مشهد، وسعت این باغ وحش به 40 هکتار افزایش مییابد.
رستمی افزود: تائید نهایی از سوی ادارات کل دامپزشکی، محیط زیست، منابع طبیعی و بهداشت لازم است تا کار جابجایی آغاز شود.
وی اظهار داشت: با انجام جابجایی، استانداردسازی لازم و مورد تاکید اداره حفاظت محیط زیست برای نگهداری از گونه ها نیز به خوبی محقق میشود.
درخواست جدید از باغ وحش مشهد نرسیده است
معاون پایش و نظارت اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی نیز در باره روند بررسی پرونده جابجایی این باغ وحش گفت: باغ وحش مشهد تاکنون اعلام درخواست توسعه نداشته است.
محمد عرفانی افزود: صدور مجوز ایجاد باغ وحش در مکان جدید در شهرستان طرقبه از سوی مالک باغ وحش مشهد درخواست شده است اما مستندات، مدارک و طرح توجیهی برای این مجموعه ارسال نشده و به همین دلیل شرایط بررسی پرونده تا تکمیل مدارک وجود ندارد.
وی اظهار داشت: افزایش وسعت قفسها و تعدیل گونههای جانوری تنها راه پیش روی این مجموعه است و در غیر اینصورت جابجایی یا تعطیلی آن قطعی است.
وی با بیان اینکه رسیدن وضعیت باغ وحش مشهد به استانداردهای محیط زیست براساس تعداد گونهها متفاوت است، گفت: فضای سه و نیم هکتاری موجود باغ وحش مشهد بسیار کوچک است و مطابقت آن با دستورالعملها کار نشدنی و موجب کاهش چشمگیر گونهها میشود.