حکیم مهر - مطلب زیر را استاد ارجمند جناب آقای دکتر علیدادی ذیل یکی از مطالب منتشره مرقوم فرموده بودند که به صورت یک یادداشت مجزا ضمن تشکر از ایشان تقدیم می گردد :
به طور کلی مهم ترین ضرورت بدن در شروع افطار برای افراد روزه دار جبران اتلاف مایعات بدن است. زیرا بدن انسان می تواند روزها متمادی بی غذایی را تحمل کند ولی کمبود شدید مایعات بدن (Dehydration) سریعاً منجر به شوک گردش خون و حتی مرگ می شود. لذا تأکید بیش از حد بر اینکه حتماً با مواد انرژی زا افطار گشوده شود آنهم در شرایطی که می توان ساعتی بعد از افطار ازغذاهای معمولی اسفاده کرد، منجر به عدم تخلیه سریع معده و نرسیدن آب حیاتی به سامانه گردش خون می شود.
به عبارت دیگر اگر همراه با آب سالم هر ماده دیگری خورده شود، باعث تأخیر در تخلیه آن و دیر رسیدن آب مورد نیاز به گردش خون برای جبران کم آبی شدید بدن و شستشوی کلیه ها می شود.
دمای آب نیز تأثیری زیاد بر سرعت تخلیه آب دارد. آب جوش مرسوم باعث تأخیر در تخلیه معده می شود. خوردن چای و قهوه نیز تشدید کم آبی را به دنبال خواهند داشت.
برخی به اشتباه فکر می کنند آب جوش باعث نرمی مخاط معده می شود. آنها بافت زنده بدن را با خیساندن مواد غذایی یکی گرفته اند. در صورتی که خشک بودن معده به علت کم آبی شدید بدن است. با مصرف تدریجی و جرعه جرعه حدود یکی دو لیوان تنهای آب معمولی شیر در هنگام افطار و نخوردن هیچ غذایی حدود 45 دقیقه تا یک ساعت بعد، آب مورد نیاز به سرعت به گردش خون می رسد و مخاط معده از طریق راه افتادن ترشحات فیزیولوژیک خود نرمی طبیعی اش را پیدا می کند.
بنابراین بعد از گفتن اذان مغرب، آشامیدن آب مورد نیاز و خواندن نماز اول وقت که معمولاً در حال حاضر فدای خوردن مواد غذایی گوناگون می شود، می توان به سادگی شام معمولی را مانند پیش از ماه مبارک رمضان میل کرد و دو ساعت بعد از شام هم می توان دوباره از آب کافی استفاده نمود.
ماه رمضان ماه معنویت و دوری از مادیات است ولی با روشهای معمول به نظر می رسد که میزان خوردن مواد غذایی بیشتر می شود و افراد دایماً در حال خوردن هستند!!! به طوری که در پایان این ماه افراد ممکن است حتی چاق تر هم شوند و خطر بروز دبابت نوع 2 در آنها بیشتر شود.
تأکید می شود که عدم رساندن آب کافی در لحظه افطار، و بر عکس خوردن غذاهای پر انرژی و چرب در وهله اول افطار با توجه به غلظت شدید خون( Hemoconcentration) در اثر روزه گرفتن، می تواند خطر آفرین چه به صورت مشکلات گوارشی و چه به صورت حتی مشکلات قلبی عروقی باشد. بنابراین خوردن زولبیا و بامیه بهتر است که پس از صرف شام و نه همان اول افطار باشد. ضمن اینکه خوردن زولبیا و بامیه پس از شام به دلیل پر بودن معده از افراط در خوردن این مواد خوشمزه و چرب و شیرین جلوگیری می کند.
برای شخص روزه دار یکساعت دیرتر خوردن زولبیا و بامیه یا هر ماده شیرین دیگر مشکل چندانی ایجاد نمی کند، و لی آشامیدن هر چه سریع تر آب کافی و خالص بدون همراهی هیچ ماده غذایی دیگر، برای حفظ سلامت بدن از جمله قلب و عروق و کلیه ها امری حیاتی به شمار می آید.
اینجانب سالهاست بر مبنای اصول علمی اینگونه که نوشته شد عمل نموده و به راحتی بدون کمترین مشکلی از اوقات ماه مبارک رمضان استفاده می کنم. در این روش چون آب کافی به بدن می رسد بدن در طول روز کمتر دچار ضعف، افت فشار خون و بی حالی می شود. حالتی که اکثراً آن را به کمبود انرژی که معمولاً انرژی حتی بیشتر از نیاز روزمره بدن با افزایش خوردن انواع غذاهی مقوی و چرب وشیرین در ماه مبارک رمضان دریافت می شود، نسبت می دهند!
سحرها نیز حدود دو ساعت مانده به اذان لازم است که حدود یکی دولیوان آب شیر معمولی را به تنهایی آشامید و پس از حداقل نیم ساعت غذای سحری را میل کرد.
خوردن آب با غذا جلوی هضم را می گیرد و بیش از یک لیوان معمولی آب همراه غذا منجر به سوء هاضمه و عدم تخلیه به هنگام معده می شود.
با آرزوی موفقیت
دکتر ناصر علیدادی
عضو هیأت علمی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران
