دکتر خلج نتوانست آمال، آرزوها و انتظارات را برآورده کند/ ضرورت وجود تشکل‌های صنفی متعدد در دامپزشکی

حکیم مهر- محسن طاهرمیرزایی: حرکت جامعه اسلامی دامپزشکان ایران از بدو تشکیل تاکنون، همواره در پیچ سیاست و صنف درجا زده، گاهی رویکرد سیاسی به خود گرفته و زمانی منافع صنف را ترجیح داده است. در هر دو مسیر اما هیچ‌گاه رضایت صد درصدی حاصل نکرده است. جامعه حالا در آستانه برگزاری مجمع عمومی قرار گرفته و دبیر آن که برخی انتقادات را پذیراست، امیدوار به اصلاحات زیاد در رویکرد آن بعد از انتخابات است.

با «دکتر حسینعلی عرب» دبیر جامعه اسلامی دامپزشکان ایران گفت‌وگوی مفصلی را انجام دادیم که در ادامه می‌خوانید:

حکیم مهر‌:‌ آقای دکتر، از برگزاری مجمع عمومی چه خبر؟

در آینده نزدیک قرار است که مجمع عمومی جامعه اسلامی دامپزشکان با هدف تطبیق وضعیت فعلی با وضعیت جدید قانون فعالیت‌ احزاب تشکیل شود. ما در این مجمع نیاز داریم که حداقل ۳۰۰ نفر از اعضای فعال شرکت کنند و به همین خاطر از اعضای محترم و دوستانی که علاقه‌مند به فعالیت در جامعه اسلامی هستند یا دغدغه ارتقا، بهبود و پیشرفت حوزه دامپزشکی در سطح کشور را دارند، درخواست می‌کنیم که در این مجمع، حضور فعال داشته باشند. پیشرفت جامعه و تحقق مردم‌سالاری، دموکراسی یا هر چیز ملی و یا اصلاحات اجتماعی- سیاسی دیگری که به دنبال آن هستیم، منوط به مشارکت مردم و تقویت تشکل‌های مردم نهاد مختلف و متنوع است. این مهم هم باعث توسعه، رونق و بهبود حوزه تخصصی مربوطه می‌شود و تغییر شرایط، اصلاح مشکلات و تقویت ساختارهای مرتبط با تخصص را به ارمغان می‌آورد.

حکیم مهر:‌ زمان و مکان برگزاری مجمع چیست؟

ساعت هشت و نیم صبح تا ۱۳ بیست و ششم مهر ماه در دانشکده دامپزشکی. البته ما ۲ مجمع عمومی داریم که یکی از آنها فوق‌العاده و برای اصلاح و تصویب اساسنامه جدید است. مرام‌نامه و اساسنامه کنونی مربوط به چند دهه قبل است و تغییر شرایط جامعه ایجاب می‌کند که یک تغییرات و اصلاحاتی در مرامنامه و اساسنامه ایجاد کنیم. پیش‌نویس آن هم تهیه شده و قرار است آن را برای اعضا بفرستیم تا اضهار نظر کنند. اگر مجمع عمومی تشکیل شود، این پیش‌نویس را در مجمع عمومی فوق‌العاده تصویب می‌کنیم و براساس اساسنامه و مرامنامه جدید، مجمع عمومی عادی انتخابات شورای مرکزی و دیگر ارکان مرتبط با این جامعه را خواهیم داشت.

حکیم مهر: کل اعضای جامعه اسلامی دامپزشکان چند نفر هستند؟

احتمال می‌دهیم حدود ۴۰۰ نفر عضو داشته باشیم. البته تعدادی اعضای قطعی و تعدادی هم بالقوه هستند. لذا می‌توانیم عضوگیری جدید داشته باشیم.

حکیم مهر: عضویت افراد در جامعه اسلامی دامپزشکان شرایط خاصی دارد؟

اعضا باید اساسنامه و مرامنامه جامعه اسلامی را که برای آنها ارسال می‌کنیم، قبول داشته باشند. آنها باید به اصول قانون اساسی اعتقاد داشته باشندو نظام جمهوری اسلامی را پذیرفته باشند. در مرامنامه واساسنامه قبلی، اسلام و اعتقاد به اسلام جز‌ء شروط است. در واقع ما به دنبال ساماندهی دامپزشکان مؤمن و معتقد  در حوزه حرفه دامپزشکی هستیم تا بتوانیم ضمن فعالیت‌های سیاسی- اجتماعی و تلاش در جهت اصلاح امور جامعه و نیل به پیشرفت و آبادانی کشور، فعالیت‌هایی را در جهت ارتقای جایگاه دامپزشکی و بهبود حرفه و رفع مشکلات در سطح کلان انجام دهیم.

حکیم مهر: یعنی افراد غیر دامپزشک هم می‌توانند عضو شوند؟ مثل سایر رده‌ها؟

در ابتدا هم دانشجویان و هم سایر رده‌های دامپزشکی می‌توانستند عضو جامعه شوند و ما خانواده بزرگتری بودیم. اما بعدا گفتند که این تشکل شما نمی‌تواند همه صنوف را در بر بگیرد و لذا ما را محدود به عضویت دامپزشکان کردند.

حکیم مهر: چرا؟

آن زمان که این تغییرات حاصل شد، من درگیر این مساله نبودم و لذا الان اطلاعات کافی از آن ندارم. اما ما را مجبور کردند که در حوزه تخصصی مشخصی فعالیت کنیم.

حکیم مهر:‌ نظر شخصی خود شما نسبت به عضویت سایر رده‌ها چیست؟

من معتقدم که لازم است سایر رده‌ها هم در این فعالیت‌ها باشند. ما در حال حاضر قرار است که مجمع را به نام جامعه اسلامی دامپزشکان تشکیل دهیم مگر اینکه در آینده بتوانیم تلاش کنیم که سایر جوامع را هم به آن ملحق کنیم. یا حداقل تلاش کنیم که مشابه این تشکیلات برای سایر جوامع هم ایجاد شود. البته نه اینکه ما آن را ایجاد کنیم، بلکه ما سایر جوامع را هم تشویق می‌کنیم تا تشکل ایجاد کنند. اگر هم شد که شاید بتوانیم در همین حوزه تشکل خودمان سایر رده‌ها را هم ملحق کنیم.

 حکیم مهر: فعالیت‌های جامعه از چه زمانی شروع شد؟

جامعه اسلامی یکی از احزاب و تشکل‌های قدیمی است که در اوایل دهه شصت تشکیل شده است. آن زمان با توجه به شرایط کشور همزمان با انقلاب اسلامی و نیازهایی که وجود داشت، این تشکل را ایجاد کردیم. راهبردهای کلی همان است اما لازم است که تغییرات و اصلاحاتی در رویکردها و تاکتیک‌ها ایجاد شود. جامعه اسلامی یکی از احزاب قدیمی و پر سابقه است. ما جزء‌ خانه احزاب هستیم و از وزارت کشور مجوز داریم و در سطح ملی می‌توانیم نقش خوبی داشته باشیم. ما هیجگونه رقابتی با سایر تشکل و دیگر مجامع نداریم و نخواهیم داشت، بلکه مکمل و پشتیبان آنها می باشیم

حکیم مهر: فعالیت را با چند نفر شروع کردید؟

آن زمان یک هیات موسس ۷ نفره داشتیم و فکر می‌کنم اولین مجمع ما با بالای ۱۵۰ نفر تشکیل شد. مجمع خوبی بود و آن موقع گرایش به این فعالیت‌ها بیشتر بود. اما الان کمتر شده و نوعی بی‌انگیزگی حاکم شده است.

حکیم مهر: بیست و ششم مهر دقیقا قرار است چه اتفاقی بیفتد؟

فعلا در برنامه مجمع دو موضوع اصلی مد نظر است. یکی اصلاح اساسنامه و دیگری انتخابات شورای مرکزی.

حکیم مهر:‌ آیا جامعه اسلامی یک تشکل صنفی است؟

جامعه اسلامی یک تشکل صنفی سیاسی یا بهتر بگویم سیاسی صنفی است. تشکلی است که از کلیه دامپزشکان معتقد به انقلاب اسلامی به نظام جمهوری اسلامی تشکیل شده که خواهان پیشرفت و آبادانی کشور و ارتقای حرفه دامپزشکی هستند. کسانی که می‌خواهند در این حوزه فعالیت های سیاسی اجتماعی داشته باشند  و درعین حال با حضور فعال در حوزه تخصصی و حرفه‌ای امور صنفی خود را نیز ارتقا دهند.

حکیم مهر: اگر بخواهید در هر دو بخش سیاسی و صنفی، یک عملکرد شاخص را مثال بزنید، به چه چیزی اشاره می‌کنید؟

این یکی از سوالات اساسی است که خیلی‌ها آن را مطرح می‌کنند. وقتی می‌خواهیم از افراد دعوت به همکاری کنیم، همین سوال را مطرح می‌کنند. سوال به حقی است که باید جواب داده شود. برای ارزیابی فعالیت‌های هر تشکل، باید معیارهایی با توجه به اهداف، کارکرد و وظایف آن داشته باشیم. در بخش سیاسی، ما فعالیت سیاسی در سطح کشور داشتیم. در بالاترین سطح فعالیت سیاسی از جمله بحث انتخابات ریاست جمهوری، انتخابات مجلس و انتخابات شورای شهر فعالیت مستمر داشتیم. از طرف دیگر با توجه به شرایط روز اعلام موضع می‌کردیم. به هر حال دیدگاه سیاسی مشخصی داشتیم که هنوز آن را ادامه می‌دهیم و به آن تعمیق بخشیدیم.

حکیم مهر‌: در زمینه صنفی چطور؟

در ارتباط با دامپزشکی در سطح کلان فعالیت داشتیم و خیلی وارد جزئیات نمی‌شدیم. چون ما یک تشکل صنفی حرفه‌ای نبودیم. اولین هدف اصلی ما تقویت جایگاه و اقتدار دامپزشکی بود. تمام تلاش ما این بود که استقلال حرفه‌ای، کاری و تشکیلاتی دامپزشکی حفظ شود. درمواضع مختلف ما اعلام موضع و پافشاری کردیم و انتقادات سازنده‌ای داشتیم. گاهی انتقادات تند هم داشتیم تا بتوانیم از جایگاه و اقتدار دامپزشکی دفاع کنیم. در مواقعی هم با ارائه پیشنهادات برای ایجاد تغییرات و اصلاحات ساختاری و مدیریتی و یا جلوگیری از بروز اتفاقات و سیاستهای غلط ما  به نظر خودمان اقدامات مؤثری را انجام داده ایم، اینکه آیا موفق بودیم یا نه را باید دیگران بگویند.

حکیم مهر: اشاره کردید که در بحث انتخابات مختلف، فعالیت زیادی داشتید. اتفاقا یکی از انتقادات اساسی به فعالیت‌های جامعه دامپزشکان این است که صرفا در زمان انتخابات موضع‌گیری و تقسیم پست می‌کند.

اتفاقا این موضوعی بود که دلم می‌خواست پرسیده شود. بحث انتخابات اوج فعالیت ها و نمود عینی فعالیت‌های سیاسی هر تشکل سیاسی است. این مواقع در حقیقت جشنواره فعالیت احزاب می باشد که بیشتر نمود پیدا می کند نه اینکه ما فقط موقع انتخابات وارد می‌شویم. در طول سال‌های مختلف، فعالیت‌های مختلفی داشتیم که ممکن است به صورت شرکت در گفت‌وگو‌ها، جلسات، لابی‌های پشت پرده و اسم آن را هر چه بگذاریم، بوده است. ما مذاکرات، گفت‌وگوها، انتقادات یا حتی دعواهای تندی با مسئولین مرتبط داشته و داریم اما فعالیت های ما در  زمان انتخابات نمود بیثشتری پیدا می‌کند. ممکن است ما لیست و بیانیه بدهیم و اعلام موضع رسمی کنیم اما به این مفهوم نیست که در سایر مواقع کاری انجام نمی‌دهیم. نکته بعدی این است که در زمان انتخاب رئیس سازمان حضور فعال داریم، چنین چیزی نیست. ما فقط یک یا دو مورد رسما فرد یا مسئولی را معرفی کردیم. اکثر اوقات افرادی که انتخاب شدند ارتباط مستقیمی با جامعه اسلامی نداشتند یا هماهنگی آن چنانی نداشتند که ما بخواهیم مداخله‌ای کرده باشیم. تنها ۲ مورد بوده است. ممکن است ما از انتخاب یک فرد کاملا بی‌اطلاع بوده باشیم اما آن فرد از بعد تفکر سیاسی همراه جامعه اسلامی بوده باشد یا عضو بوده و دیدگاه‌ّها و افکارش با جامعه اسلامی هماهنگی داشته است. اما به این معنا نیست که ما او را معرفی کرده باشیم.

حکیم مهر: اگر جامعه اسلامی دامپزشکان فردی را معرفی کرده و آن فرد عملکرد خوبی داشته باشد که باعث افتخار است. اما مساله اینجاست که افراد منتخب، در اغلب اوقات عملکرد خوبی نداشتند. به‌َعنوان مثال عملکرد دکتر خلج که حتی خود جامعه هم نسبت به ایشان معترض بود.

اولاً برای قضاوت در مورد عملکرد افراد بایستی معیار و شاخص های مشخصی داشته باشیم، متاسفانه در حوزه دامپزشکی غالباً از عملکرد مدیران و یا سیتم مدیریتی حاکم بر دامپزشکی کشور در ادوار مختلف نارضایتی وجود دارد، در مجموع می توان گفت که غالب افراد ذینفع و یا کاربران این حوزه از روند امور راضی نیستند که این یک موضوع مهمی است که نیاز به بجث جداگانه دارد.

ثانیاً تنها جوابی که می‌توان داد این است که دکتر خلج به صرف اینکه ما او را معرفی کردیم، رئیس سازمان دامپزشکی نشد. می‌توان گفت خیرالموجودین بود. ایشان را با توجه به تجربه و سابقه‌ای که داشتند،‌ اگر ما هم انتخاب نمی‌کردیم، افراد دیگر انتخاب می‌کردند. آنها به دنبال کسی بودند که دارای تجربه مدیریت و توانمندی فنی باشد و در نهایت به دکتر خلج می‌رسیدند. ما با توجه به سابقه و عقبه‌ای که دکتر خلج در دامپزشکی داشته، انتظارات خیلی زیادی از ایشان داشتیم، اما نتوانست آنها را برآورده نماید. عدم موفقیت ایشان هم دلایل مختلفی دارد. ما هم معتقدیم که دکتر خلج نتوانسته آمال، آرزوها و انتظارات را برآورده کند، چراکه انتظار نداشتیم در رویکردها و عملکرد خود تغییر رویه دهد.

نکته بعدی هم این است که شرایط وزارت جهاد کشاورزی و انتظاراتی که آنها داشتند، در عملکرد دکتر خلج تأثیر گذار بود. بخشی از این مشکلات و عملکرد نادرست به سیاست ها و عملکردآن به وزارتخانه و مدیریت کلان آن برمی‌گردد. نکته بعدی هم این که دکتر خلج فاقد تیم قوی و همدل بودبود. درست است که ما دکتر خلج را معرفی کردیم، البته ایشان خودش ادعا کرده بود و بارها گفته بود که من ارتباط فعالی با جامعه اسلامی ندارم و من هم واقعا به صراحت می‌گویم که معرفی دکتر خلج نه بخاطر این بود که ایشان عضو جامعه اسلامی بوده است، بلکه در مجموع چند کاندیدا معرفی کردیم که ایشان هم عضوی از آنها بود. ایشان بارها گفته بود که من بدهکاری و تعهدی به جامعه اسلامی ندارم. به همین خاطر نتوانست یک تیم قوی تشکیل دهد. اگر دکتر خلج به حرف ما صاحبنظران توجه می کرد و گوش شنوایی حتی برای دوستان خود  داشت و از پایبندی و تعهدات لازم در قبال تشکل ها از جمله جامعه اسلامی برخوردار بود، قطعا ما تیمی به او معرفی می‌کردیم. ارتباطات تشکیلاتی ایجاب می‌کند کسی که عضو یک تشکیلات است، به توعی تعهداتی به آن تشکیلات داشته باشد. بارها جلساتی داشتیم و انتقاداتی کردیم. هم در جلساتی که با ایشان داشتیم و هم به شکل علنی نظرات خود را دادیم.

حکیم مهر: از معرفی دکتر خلج پشیمان هستید؟

 من نمی‌دانم باید چه کنیم، آیا باید به خطا اعتراف کنیم. اما نمی‌توانیم بگوییم انتخاب ایشان اشتباه بوده است. شرایط دست به دست هم داد که ایشان نتواند کار کند.

حکیم مهر: اما دکتر خلج صرفا یک نمونه از عملکرد ناموفق جامعه اسلامی است. موسسه رازی، سازمان نظام و ... در دوره‌هایی افراد ناموفقی را در راس مدیریت خود تجربه کردند که ارتباط نزدیکی با جامعه داشتند. موضوع تفکر جناحی و تیمی جامعه دامپزشکان است.

اتفاقا ما اصلا نگاه جناحی و تیمی به مسائل دامپزشکی نداریم.

حکیم مهر: اما خود شما اشاره کردید که دکتر خلج تیم نداشت و بهتر بود به او تیم معرفی می‌کردیم. این نگاه تیمی و جناحی نیست؟

تیم به این معنی نیست که از ما باشد. حرف من این بود که اگر فرد تیم همراه و همدل با کیفیت و شایسته نداشته باشد، نمی‌‌تواند کار کند و موفق باشد. در ابتدای صحبت گفتم که برای بهبود شرایط جامعه، بهبود حوزه کاری و حرفه‌ای ما نیاز به تشکل‌های مختلف داریم. ما به این معتقد نیستیم که تیم از جناح خاصی باشد. شایسته‌سالاری اصل است. من فکر می‌کنم یا بعضی اطلاعات غلط است یا ناشی از اتهاماتی است که می‌بندند. در مورد نظام دامپزشکی یا سازمان دامپزشکی و موسسه رازی اصلا چنینی چیزی صحیح نیست که با نظر ما انتخاب شده باشند. بله افرادی هوادار یا عضو جامعه بودند که انتخاب شدند اما این به این مفهوم نیست که ما آنها را معرفی کردیم. کسانی که انتخاب می‌شوند به هر حال به جناح یا گروهی وابسته هستند، ما که نباید عملکرد آنها را به حساب جناح بگذاریم. ما در دامپزشکی گروه‌های غیر رسمی داریم که لابی می‌کنند، جلسات دارند و به دنبال حاکم کردن دیدگا‌ه‌های خود و یا در دست گرفتن مدیریت دامپزشکی هستند. من معتقد هستم که هیچ ایرادی ندارد. اتفاقا بیایند تشکل ایجاد کنند  و فعالیت نمایند و افرادی را هم برای مدیریت ارکان مختلف سازمان و دستگاه های دیگر معرفی کنند. اما این کار را در قالب تشکل ، یا انجمن صنفی و غیره انجام دهند. ما در سطوح مختلف مدیریتی سازمان افرادی را داریم که ممکن است به ظاهر عضو تشکیلاتی نباشند اما قطعا می‌گویم که به گروه‌های و جناح‌های غیر رسمی در دامپزشکی وابسته هستند.

حکیم مهر: یک صنف برای اینکه بتواند نظر مساعد افراد درگیر را جلب کند، معمولا باید در بعضی از مسائل اظهارنظر و موضع‌گیری کند. ما ماده ۱۹ را داریم که نگرانی و دغدغه قاطبه دامپزشکان است. اما جامعه اسلامی تاکنون موضع رسمی در مورد آن نگرفته است. چرا جامعه در این مسائل ورود نمی‌کند؟

ما یک تشکل سیاسی و صنفی هستیم، آن هم در سطح کلان. ما معتقدیم این امور را به باید تشکل‌ها و انجمن‌های خاص و تخصصی مرتبط واگذار کنیم. ممکن است فرمایش شما درست باشد و تا به حال اعلام موضع رسمی در موضوعی مثل ماده ۱۹ نکرده باشیم. اما در جلسات مرتبط یا دوستانی که همفکر ما بودند، قطعا از این موارد عملا پشتیبانی کردیم. اما اینکه اعلام موضوع سیاسی کنیم موضوعی است که باید به آن بپردازیم. شاید بعد از مجمع ۲۶ مهر و شورای جدیدی که انتخاب می‌شود، بحث ورود به مسائل جزئی‌تر و تخصصی‌تر مدنظر قرار گیرد و ما در اساسنامه جدید سعی کنیم آن بخش فعالیت‌های حرفه‌ای و صنفی را تقویت کنیم. ما در کلان به دنبال این بودیم که به خصوص در بحث استقلال و اقتدار دامپزشکی، عدم دخالت گروه‌ّها و دستگاه‌های غیر مرتبط در امور دامپزشکی ورود کنیم و اگر مقاطع مختلف را بررسی کنید، سابقه و فعالیت ما را خواهید دید که در این زمینه‌ها به طور جدی وارد شده ایم و عملکرد مثبتی داشتیم و موفق بودیم. رکودی که الان در فعالیت‌ها وجود دارد و اقداماتی که به سرانجام نمی‌رسد و مشکلات ما ناشی از شرایط کلی مملکت است. فعالیت ما بستگی به تلاش و مشارکت داوطلبانه افراد دارد. ما که وظیفه حکومتی و دولتی خاصی نداریم. نه وظیفه‌ای داریم و نه کسی بابت این فعالیت‌ها به ما مزد می‌دهد. یک حرکت خودجوش مردمی است و بستگی به تلاش افراد دارد. اگر افراد بیشتری به ما بپیوندند و فعالیت کنند و در کمیته‌های مختلف مشارکت داشته باشند، قطعا موفق خواهیم بود. اما وقتی که این انگیزه وجود نداشته باشد و ناامیدی حاکم باشد و همه انتطار داشته باشند یک عده خاص این کار را انجام دهند، در کار خود موفق نخواهیم بود. اما بودن این تشکل‌ها بهتر از نبودن آنهاست. تصور کنید اگر تشکل ما نبود آیا وضع بهتر بود؟

حکیم مهر:‌ به استقلال دامپزشکی اشاره کردید. منظورتان جدایی آن از زیر مجموعه وزارت جهاد کشاورزی بود؟

استقلال تشکیلاتی، مدیریتی و اداری مالی مد نظر است. اینکه زیر نظر کدام وزارتخانه باشد، مرحله بعدی است. تلاش ما این بوده که دامپزشکی هم در بعد ساختاری و هم فنی به نوعی از استقلال نسبی برخوردار باشد اما ایرادی هم ندارد که زیر نظر وزارتخانه باشیم. رئیس آن می‌تواند در حد معاونت وزیر باشد. از نظر ما نزدیکترین وزارتخانه به سازمان دامپزشکی، همین وزارتخانه کشاورزی است. اما مشکلاتی که الان در وزارت جهاد کشاورزی وجود دارد، عملا بحث استقلال دامپزشکی را مخدوش کرده است.

حکیم مهر: در بحث عملکرد صنفی جامعه اسلامی، به چند مورد اشاره کردید. آیا فعالیت شاخص دیگری هم داشتید؟

ایجاد شبکه‌های دامپزشکی، به دنبال آن ادارات کل دامپزشکی و تشکیل و استقلال بودجه‌های دامپزشکی از جمله کارهای صنفی ما بود. اما متاسفانه آن چیزی که ما مد نظر داشتیم شکل نگرفت.

حکیم مهر:‌ چرا شکل نگرفت؟

برای پاسخ به این سوال باید کمی به گذشته برگردیم و آسیب‌شناسی تاریخی کنیم. در دهه ۶۰ بحث شبکه‌های دامپزشکی مطرح بود و دوستان ما تلاش زیادی برای ایجاد آن کردند. آن موقع ما زیر نظر وزارت کشاورزی بودیم و دکتر کلانتری خیلی کمک کردند و اعتقاد به استقلال فنی و حرفه‌ای داشتند. خودشان عالم و دانشمند و صاحب‌نظر در مسائل کشاورزی و دامپزشکی، تحصیل‌کرده و سطح بالا بودند و ما نیز بر همین اساس جلو می‌رفتیم. اما متاسفانه یک انحراف ایجاد شد و آن جدایی سازمان دامپروری و حرف مرتبط با دام و دامپزشکی و حتی موسسه رازی از کشاورزی و رفتن آن به وزارت جهاد سازندگی بود. این یکی از نکته‌های بوده که به دامپزشکی لطمه زد.

حکیم مهر: چه لطمه‌ای؟

یک رقابت و دعوا بین وزارت کشاورزی و جهاد سازندگی بر سر نیروهای تخصصی بود. جهاد سازندگی در سطح روستاها و عشایر در مسائل کشاورزی و دام فعالیت‌های خدماتی داشت و خیلی جاها با وزارت کشاورزی موازی‌کاری، تداخل و درگیری داشتند. تفکیک وظایف به‌عنوان یکی از موضوعات مطرح شد اما همیشه این دعوا بود. کشاورزی سابقه طولانی داشت، یک وزارتخانه فنی بود که کارشناسان زیادی در آن فعالیت می‌کردند. بچه‌های جهاد سازندگی آن سواد آکادمیک و مدارج دانشگاهی را نداشتند و صرفا بر اساس تجربه کار می‌کردند. متاسفانه بعضی از مدیران جهاد سازندگی به دنبال این بودند که این کمبود را به شکلی با جدا کردن بخشی از وزارت کشاورزی و آوردن آن به جهاد سازندگی جبران کنند. من نمی‌گویم این تفکر غالب جهاد سازندگی بود اما بخشی از دوستان جهادی ما این تفکرات را داشتند و از جمله یکی از جاهایی که بخش عظیم آن نیروهای متخصص بود، سازمان دامپزشکی و موسسه رازی بودند که آنها را منفک کردند. این منفک شدن مشکلاتی را برای دامپزشکی ایجاد کرد. تا جایی که در دامپزشکی بحث جهادی و غیر جهادی مطرح و جناح‌بندی آغاز شد. سازمان دامپزشکی به جهاد سازندگی آمده بود و مدیران جهاد با توجه به علاقه خود به جهاد سعی می‌کردند مدیرانی را روی کار بگذارند که از گروه و تشکیلات جهاد سازندگی باشد.

من نمی‌گویم این مدیران کمک نکردند. اتفاقا دوستانی که در مدیریت دامپزشکی بودند، تلاش کردند که بحث استقلال دامپزشکی و استقلال مالی و اداری انجام شود، اما به جای اینکه دامپزشکی اقتدار فنی پیدا کند، بیشتر اقتدار اداری و دیوان‌سالاری پیدا کرد. نیروهای خدماتی زیادی وارد تشکیلات دامپزشکی شدند اما آنچه که ما قبل از انفکاک به دنبال آن بودیم این بود که ریاست دامپزشکی استقلال کافی داشته باشد و مستقیما زیر نظر وزیر کشاورزی باشد که تحقق پیدا نکرد.

مشکلات دیگری نیز نظیر دیوان‌سالاری و حاکم شدن مسائل خدماتی بر فنی اضافه شد. البته دامپزشکی تا آن موقع رونق داشت اما آن هدف اصلی محقق نشد. از جمله مشکلاتی که در آن دوره داشتیم، بحث نظام دامپزشکی بود. قبل از آن به دنبال آن بودیم یک نظام غیر دولتی در دامپزشکی ایجاد شود. پیش‌نویس آن را هم داشتیم و بعد به دست دوستانی که در جهاد سازندگی بودند سپرده شد و متاسفانه همان تفکر حاکمیتی که جهاد سازندگی داشت، نظام دامپزشکی را تبدیل به یک تشکیلات شبه دولتی کرد. اگر اساسنامه و این تشکیلات را ببینید در بخش شورای مرکزی افراد انتصابی بیشتر از انتخابی هستند. بحث ما ارزش‌گذاری روی انتصابی و انتخابی نیست. اما قرار بر این بود که نظام دامپزشکی غیر دولتی و مردم نهاد باشد که نشد. دلیل آن هم تفکرات حاکمیتی یا سیاسی بر مدیران جهاد سازندگی بود.

حکیم مهر: جامعه اسلامی طرفدار جهاد سازندگی بود یا وزارت کشاورزی؟

می‌توانم به جرات بگویم علی‌رغم اینکه جامعه اسلامی از نظر تفکر فرهنگی و اعتقادی، وابستگی بیشتری به جهاد سازندگی داشت تا وزارت کشاورزی، اما آن موقع علنا و رسما مخالفت خود را با این انفکاک اعلام کرد و قطعا صدمات زیادی هم خورد. فشارهای زیادی روی جامعه اسلامی ایجاد شد و هزینه‌ّای سیاسی زیادی هم بابت این مخالفت داد. ما رها نکردیم تا اینکه بحث ادغام جهاد سازندگی در وزارت کشاورزی پیش آمد و به شدت دنبال این بودیم که جهاد سازندگی در وزارت کشاورزی ادغام شود نه بر عکس. چون تفاوت زیادی داشت. دوستان جهاد سازنگی لابی‌های زیادی در مجلس داشتند و از لحاظ سیاسی قوی بودند و به دنبال این بودند که وزارت کشاورزی در جهاد سازندگی ادغام شود. ما مخالف بودیم و تلاش زیادی کردیم. به خصوص در دانشگاه و مراکز اجرایی دامپزشکی گروه‌های کاری زیادی تشکیل دادیم که مانع از این کار شویم. اما در آخرین مراحل متوجه شدیم که تفکر ادغام وزارت کشاوزی در جهاد سازندگی حتی در بین مسئولین و نمایندگان مجلس که از نظر تفکرات سیاسی همفکر ما بودند، نفوذ کرده و دلیل آن تبلیغات فراوان جهاد سازندگی بود. در نهایت بحث جهاد کشاورزی را ما مطرح کردیم و گفتیم از هر دو استفاده کنیم به این امید که هیچ یک بر دیگری غالب نشود. اوایل خوب بود اما الان احساس می‌کنیم که تفکرات جهاد سازندگی، مدیریت کشاورزی کشور را گرفت و دامپزشکی دچار مشکلات فنی از نظر استقلال فنی و اقتدار شد.

به‌عنوان حرف آخر...

شرایط مملکت خیلی خوب نیست و تا مردم و نهادهای مردم‌نهاد پا پیش نگذارند و فعالیت نکنند، مشکلات حل نخواهد شد. یکی از راه‌هایی که باعث می‌شود مردم در سرنوشت خود نقش داشته باشند و جلوی انحرافات را بگیرند، همین بحث تقویت تشکل‌هاست. در دامپزشکی برخی فکر می‌کردند که جامعه اسلامی رقیب سایر تشکل‌هاست اما در عمل نشان دادیم که رقیب نیستیم و در مسائل جرئی هم دخالت نکردیم. بسیاری از مسائل کشور ما سیاسی است. جامعه اسلامی ظرفیت سیاسی خوبی دارد که می‌توانیم از این ظرفیت برای تقویت دامپزشکی استفاده کنیم. لذا توصیه می‌کنم که دوستان تشکل‌های دیگری را هم راه بیندازند. ما معتقدیم هر چه تشکل زیاد باشد، به نفع دامپزشکی است. مشابه آن را در پزشکی دیدیم. پزشکان تشکل‌های زیادی دارند و باعث تقویت حرفه شدند و ما هم باید داشته باشیم. اگر هم می‌خواهیم به یک توافق در ارتباط با جایگاه دامپزشکی و آینده آن برسیم، بهتر است که در قالب تشکل‌ها پیش برویم. از طریق گروه‌های ناشناخته و گروه‌هایی که به صورت فصلی ایجاد می‌شوند و فقط یک هدف مقطعی دارند به نتیجه نمی‌رسیم. اینها بیشتر باعث تفرقه می‌شوند. الان بحث‌های زیادی در مورد آموزش دامپزشکی و افزایش بیش از حد دانشجو، گسترش نامعقول رشته‌های دامپزشکی و ... مطرح است. این مشکلات را باید از طریق تشکل‌ها و یک همگرایی و وحدت نظر حل کنیم. ما باید با هم صحبت کنیم. جلسات گفت‌وگو تشکیل دهیم تا به سرانجام برسیم. در غیر این صورت به جایی نمی‌رسیم.

حکیم مهر:‌ ممنون از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید.