دامپزشكی و روز جهانی غذا
دکتر محسن مشکوة
روز جهانی غذا در ۱۶ اکتبر ۲۰۱۸ برابر با ۲۴ مهر ۱۳۹۷ با شعار «تلاش برای دستیابی به گرسنگی صفر» گرامی باد.
در ۱۶ اکتبر ۱۹۴۵ میلادی، نمایندگان ۴۲ کشور جهان در کبک کانادا گرد هم آمدند و فائو یا سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد بنیاد نهاده شد. همه ساله روز تاسیس فائو به عنوان روز جهانی غذا توسط سازمان های مرتبط با امنیت غذایی در سراسر جهان گرامی داشته می شود. سازمان ملل دستیابی به گرسنگی صفر در سراسر جهان تا سال ۲۰۳۰ را هدف گذاری کرده است و فائو از دولت ها، سازمان ها، کشاورزان و افراد می خواهد برای دستیابی به امنیت غذایی (امنیت غذایی به مفهوم دسترسی اقتصادی، اجتماعی و فیزیکی همه آحاد جامعه در تمام اوقات به غذای کافی و سالم برای تامین نیازهای تغذیه ای به منظور زندگی سالم و فعال است)، برنامه ریزی و تلاش نمایند.
تغییرات اقلیمی جهان مانند گرم شدن آب و هوا، بروزخشكسالی های دوره ای، سیل ها، طوفان ها، فرسایش خاک، تخریب منابع طبیعی، ریزگردها، آفات و بیماری ها، ضایعات بالای محصولات كشاورزی به عنوان عوامل عمده تهدید امنیت غذایی، پیشرفت دستیابی به امنیت غذایی را کند کرده است. هنوز هم نزدیک به نهصد میلیون نفر در جهان از فقر غذایی اعم از گرسنگی و سوء تغذیه رنج می برند.
از طرفی در حوزه فرآورده های دامی، بیماری های دامی و بیماری های غذا- زاد یا منتقله از مواد غذایی مانند تب برفكی، طاعون نشخوارکنندگان کوچک، آبله گوسفندی و بزی، شاربن، بروسلوز، سل گاوی، یون، جنون گاوی، تب های خونریزی دهنده ویروسی، آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان و عفونت ها و مسمومیت های غذایی توسط سالمونلاها، ای كلای، استافیلوكوک، استرپتوكوک، كلستریدیوم، لیستریا، یرسینا و باسیلوس ها و ... از عوامل تهدید به شمار می روند. یكی از چالش های جدی، رخداد بیماری های نوپدید و بازپدید است که در دهه های اخیر رو به گسترش بوده است. براین اساس بود كه در سال 2008 نهادهای بین المللی از جمله سازمان خواربار و كشاورزی ملل متحد، سازمان بهداشت جهانی، سازمان جهانی بهداشت دام، صندوق بین المللی كودكان ملل متحد بهمراه بانك جهانی و هماهنگ كننده جهانی آنفلوانزا، سند راهبردی مشاركت در راه "جهان واحد- سلامت واحد" را منتشر نمودند. هدف جامع در این سند راهبردی به حداقل رسانیدن ریسك (خطر) بیماری های با احتمال ایجاد پاندمی یا جهان گیری است.
بیماری تب برفكی نیز در بین بیماری های دامی یكی از عوامل محدود كننده تولید شیر و گوشت و تجارت دام و فرآورده های دامی شناخته می شود.
از دیگر چالش ها می توان به آلاینده های تهدید كننده سلامت مواد غذایی اشاره نمود. در مبحث سلامت غذایی علاوه بر آلاینده های بیولوژیكی (باكتری ها، ویروس ها، انگل ها، قارچ ها)، آلاینده های شیمیایی (باقیمانده های دارویی از قبیل آنتی بیوتیک ها، سولفونامیدها، ضدالتهاب ها، ضدانگل ها، قارچ كش ها، هورمون های هگزاسترول و نورتستسترون، سموم دفع آفات كشاورزی اعم از ارگانوكلره، ارگانوفسفره، كاربامات ها، پایروتیروئیدها، انواع سموم قارچی به ویژه آفلاتوكسین ها و فلزات سنگین شامل سرب، كادمیوم، ارسنیک،جیوه)، آلاینده های فیزیكی و مواد رادیونوكلئیدی، اشاره نمود که علاوه بر تهدید سلامت مصرف کنندگان، بخش قابل توجهی از مواد غذایی را از دسترس خارج می سازد.
این چنین است که دامپزشکان نقش بی بدیلی را علیه دو دشمن دیرینه بشریت بیماری و گرسنگی عهده دار هستند و در گرامی داشت روز جهانی غذا سهیمند.
