حکیم مهر - گفتاری از دکتر مجید روحانینژاد ، مدیرکل دامپزشکی خراسان شمالی به مناسبت هفته پژوهش
همانطور که مستحضرید با توجه به اینکه مقام معظم رهبری در بیاناتشان در خصوص تجاری سازی دستاوردهای پژوهشی تاکید داشته اند شعار هفته پژوهش در سال جاری " تبدیل علم به ثروت و ایده به پدیده" می باشد .
بی تردید برای رسیدن به این هدف مهم باید تمام دستگاه های اجرایی با مراکز علمی و دانشگاهی تخصصی خود پیوند خورده و در یک هدف مشترک یکدیگر را در این خصوص تقویت نمایند و جدا سازی و جداکاری این مراکز از یکدیگر چه درحوزه اجرایی و چه در علوم به معنی جدا سازی فکر و اندیشه از کالبد و بالعکس است.
با انحصاری کردن پژوهش نمی توان انتظار موفقیت داشت و پژوهش نمی تواند در انحصار مراکز ، گروه ، افراد و یا محیط خاص باشد بلکه پژوهش فقط باید متولی داشته باشد.
پژوهش را باید آزاد گذاشت تا تمام سطوح جامعه بتواند اندیشه های خلاق خود را در تمام سطوح به عرصه ظهور رساند که البته این موضوع با رها سازی متفاوت است و دستگاه های متولی امر پژوهشی باید در کنار شناسایی مغز های خلاق ، مدیریت و نقش هدایتی و پشتیبانی خود را برای متقاضیان و علاقمندان این امر ایفا نمایند ، چراکه همین سرمایه های پراکنده و کوچک سود کلان وغیر منتظره را حاصل می نمایند.
مسلما توقع و انتظار فوق العاده از مراکز علمی پژوهشی و دانشگاهی بعنوان مراکزمادر تخصصی برای پرداختن به امر تحقیق و پژوهشی همچنان وجود دارد و در این خصوص متاسفانه در حال حاضر برابر آمار فقط از ۲۵درصد یعنی یک چهارم توان متوسط تحقیقاتی کشور استفاده می شود و قابلیت های محققان ایرانی در 75% موارد بدون استفاده می ماند.
رییس جمهور محترم بعنوان یک ابتکار بسیار ارزنده موضوع بنگاه های اقتصادی کوچک و زود بازده را درجهت افزایش تولید ، اقتصاد و اشتغال مطرح کردند که این امر فوق العاده ثمر بخش بود و امروز باید این تجربه را درمورد پژوهش تجربه کنیم و دستگاه های متولی باید توان افشاندن بذر پژوهش را در مغز خلاق تکاتک ایرانیان به وسعت کشور ایران بزرگ را مهیا نمایند و انقلابی شگفت انگیز علمی را در عمل شاهد باشند و تردیدی وجود ندارد که باید تمام متقاضیان قبلا در دفاترکوچک پژوهشی که در اقصی نقاط شهر ها و بخش ها تاسیس میگردند ثبت نام و هدایت و پشتیبانی گردند.
درحوزه اجرا یک آفت بزرگ، عدم توجه مدیر به یافته های پژوهشی است. بهره گیری وپرداختن به پژوهش برای مدیران اجرایی که هر لحظه ممکن است دچار آفت خود محوری در تصمیم گیری ها گردند ضرورت دارد چراکه پژوهش و تحقیق موجب به حقیقت علمی رسیدن است.
تحقیق و پژوهش، مدیر اجرایی را بر آن می‌دارد که به جستجوی حقیقت بپردازد و از تعصب خودگرایی و مطلق‌گرایی بپرهیزد و ضمناً فرایند پژوهش نه تنها از آسیب مستثنی نمی باشد بلکه خسارات ناشی از آن بسیار مهلک تر و بعضا غیر قابل جبران بر کالبد کشور نمایان می گردد .
باید قبول کرد که بودجه تحقیقاتی درکشور به گونه ای که باید در چرخه توسعه و پیشرفت کشور قرار گیرد، هزینه نمی شود و بر اساس اعلام وزارت علوم و تحقیقات و فناوری فقط ده درصد از اعتبارات پژوهش کشور به طور هدفمند و سیاست گذاری شده، هزینه می شود.
یکی از حوزه های خدمات پژوهشی علوم دامپزشکی بخش سلامت است و درآمار ارائه شده سهم پژوهش و تحقیق در سبد سلامت ناچیز است.
به گفته وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کمتر از ۱۰ درصد منابع پژوهشی در کشورهای در حال توسعه صرف تحقیقات پزشکی می شود، در صورتیکه این کشورها ۹۰درصد مشکلات بهداشتی را دارند . بدیهی است استفاده نادرست از بودجه تحقیقاتی کشور موجب پایین آمدن ارزش افزوده تحقیقات در کشور شده است.
دامپزشکی ار حرفه هایی است که بطور واضح بین بخش های آموزشی ، علمی و تحقیقاتی و اجرایی آن عایق های فراوانی وجود دارد و زمینه های لازم برای ایجاد شبکه های امور پژوهشی مرتبط و کارآمد آن بطور نگران کننده ای در کشور مغفول است. مهجور و فاصله دار بودن مراکز علمی دانشگاهی با مراکز تحقیاتی و اجرایی و چندگانه بودن هرکدام از این بخش ها و... موجب عدم وحدت رویه و هدف گذاری مناسب و تخصصی برای امور پژوهشی مؤثر در این عرصه شده و به همین لحاظ تحقیقات در حیطه علوم دامپزشکی علی رغم داشتن پتانسیل علمی بسیار عالی برای پیشبرد امور تحقیقات و پژوهش ، موفقیت های لازم و درخور توان خود را کسب نمی نماید.
نقش ارزنده علوم و حرفه دامپزشکی در حوزه بهداشت و کشاورزی و یا به بیانی دیگر در حوزه سلامت و اقتصاد که دو مقوله مهم از توسعه پایدار می باشد امروزه برای اکثر دانشمندان ، خصوصا پژوهشگران کشورهای توسعه یافته بیش از پیش مشخص و کاربردی شده و نگاه دانشمندان به این حرفه امروزه علاوه بر راه گشا بودن برای بهداشت همگانی و بهبود تولیدات دامی نگاهی زیربنایی و ریشه ای برای بهره گیری تحقیقات سایر علوم، بالاخص علوم طب انسانی در حوزه پیش گیری و درمان بیماری های عفونی شامل توسعه روش های تشخیص بیماری ها و ساخت فرآورده های بیو لوژیک ، اکولوژی، اپیدمیولوژی، ، فیزیولوژی، فارماکولوژی، پاتولوژی، پزشکی مقایسه ای ، حیوانات آزمایشگاهی و بسیاری از عوامل عفونی تهدید کننده سلامتی فرد و جامعه که از طریق فرآورده های غذایی انسان راتهدید می کند ازجمله بیماری های زئونوتیک و باقی مانده های دارویی و مسمومیت های غذایی و... همچنین در حوزه زیست شناسی و زیست محیطی مانند کنترل زئونوزها با منشاء محیطی وناقلین مهره دار و بی مهره و حفاظت شهرها از طریق کنترل جمعیت حیوانات وحشی و... بیوتکنولوژی ، آموزش همگانی و... می باشد.
میدانید که بسیاری از بیماری ها ی عفونی قبل از بروز در انسان در حیوانات تظاهر می نماید که بخش تحقیات و پژوهش دامپزشکی قادر است بیماری را پایش و قبل از سرایت و صدمات به جامعه انسانی عامل بیماری را شناسایی و راه های مبارزه و کنترل آن را تمهید نماید.
نزدیک به 50% ازعوامل بیماریزای عفونی و73% بیماریزای نوپدید زئونوتیک می باشند. ما در مواجهه و یا پیش گیری از این بیماری ها چگونه سیاستگزاری می کنیم.
بعنوان مثال ؛ آیا برای کنترل و پیش گیری آسیب جامعه انسانی از عوامل مرضی بیماری های مرگ بارنوپدیدی مانند سارس ، جنون گاوی ، ابولا ، آنفلوانزای خوکی و بسیاری دیگر از این قبیل اقدام به فراخوان متخصصین و محققان علوم دامپزشکی و سرمایه گذاری مناسب در این بخش نموده ایم یا به سرمایه گذاری برای داروهای وارداتی و آماده نمودن بخش های ICU و افزایش تخت های بیمارستانی نموده ایم؟
امید است تجربه موفق و چشمگیر کنترل بیماری آنفلوانزای پرندگان در کشور که با همت متخصصان و پرسنل دامپزشکی به سختی توجیه و انجام پذیرفت موجب توجه بیش از پیش به این حرفه در این خصوص شده باشد و لمس کرده باشیم که چراغ پژوهش در خدمات علوم دامپزشکی برای " تبدیل علم به ثروت و ایده به پدیده" بسیار فروزنده است.
ما معتقدیم هزینه در علوم پژوهشی دامپزشکی آورده بالایی برای کشور دارد و به معنای اخص کلمه سرمایه گذاری محسوب میشود و علوم پژوهشی دامپزشکی بعنوان علم مادر برای پژوهش وتحقیقات و فن آوری بسیاری از علوم زیربنایی و روبنایی در بخش های سلامت و امور اقتصاد تولیدات دامی وافزایش بهره وری در جهت عزتمندی کشور عزیزاسلامیمان محسوب می گردد. انشاءالله
خبر مرتبط :
