تصویب قوانین پیشگیرانه در رابطه با نگهداری حیوانات در کشور ضروری است

یک وکیل دادگستری با اشاره به موضوع ممنوعیت سگ گردانی و خلاء قانونی در این زمینه، گفت: ما برای مجازات به اندازه کافی قانون داریم اما آنچه که در کشورما مظلوم واقع شده مقوله پیشگیری است و تصویب قوانین پیشگیرانه در راستای نگهداری حیوانات ضروری است.

به گزارش حکیم مهر به نقل از مهر، «علی نجفی توانا» با اشاره به موضوع ممنوعیت سگ گردانی، گفت: نگهداری حیوانات در اکثر کشورهای جهان تابع ضوابط و مقرراتی است که به تدریج با رویکرد عرفی و تحول فرهنگی و تقنینی به شکل مدون، حدود و ثغور نگهداری از این حیوانات  مشخص شده است.  

در بسیاری از کشورها مانند فرانسه، آلمان و آمریکا نگهداری حیوانات از جمله سگ  با لحاظ شرایطی از جمله نظافت و جلوگیری از ایجاد مزاحمت برای افراد، همسایگان و رهگذران آزاد است و  در برخی دیگر از کشورها نیز مانند عربستان در بحث شکار و حفاظت، معمولا نگهداری سگ ممنوع است و حیوانات دیگر از این قاعده تبعیت نمی کنند.

نجفی توانا با تاکید بر اینکه در کشور ما قانون مشخصی در مورد ممنوعیت نگهداری سگ وجود ندارد، گفت: در آیین نامه اجرایی قانون مربوط به اداره آپارتمان‌ها اشاره شده که اگر سگ مزاحمتی برای همسایه‌ها ایجاد کند و یا اینکه در اماکن مشاعی این حیوانات نگهداری شوند، این اقدام قطعا غیرقانونی است و تابع ممنوعیت قانونی خواهد بود؛ اما در بحث اعمال مجازات در این  آیین نامه صحبتی نشده است و صرفا نگهداشتن آن در قسمت‌های مشاع این ساختمان‌ها ممنوع است ولی اگر قواعد بهداشتی و نظافت را رعایت کنند و ایجاد مزاحمت نشود، در این صورت  مشکلی ندارد؛ در غیر این صورت، مسلما صاحب حیوان به عنوان مزاحمت قابل تعقیب است نه به عنوان نگهداشتن سگ.

این وکیل دادگستری تصریح کرد: برخی از قضات قواعد دیگری را در شهرستان‌ها استفاده و به استناد به آن، سگ گردانی را نوعی نظم گریزی و هنجارشکنی تلقی کرده‌اند. به عنوان مثال به استناد ماده 3 آیین نامه امور خلافی مصوب 1324 معتقدند سگ گردانی ممنوع است البته در این آیین نامه اشاره می‌کند که اگر برای عابرین در معابر ایجاد مزاحمت کند، ممنوع است و در سایر قوانین به صورت مشخصی این ممنوعیت پیش بینی نشده است.

نجفی توانا یادآور شد:  نماینده‌های مجلس در دوره‌های گذشته سعی کردند در این زمینه ضوابطی را پیش بینی کنند و حتی 30 نفر از نماینده‌ها پیش نویسی را مطرح کردند که تصویب نشد و از این نظر قانون به صورت روشن سگ گردانی را قابل مجازات نمی داند؛ اما با استفاده از مفاد سایر قوانین به ویژه قانون تعزیرات و حتی قانون مربوط به دیات و قصاص می توان به مواردی که از این حیوان به گونه‌ای استفاده می‌شود که باعث از بین رفتن بهداشت عمومی یا تهدید علیه آن باشد، نام برد. در این صورت موضوع طبق ماده 688 قانون مجازات اسلامی قابل تعقیب است.

وی افزود: بر اساس قوانین مربوط به دیه و قصاص اگر کسی سگی را تحریک کند و به گونه‌ای او را هدایت کند که این سگ باعث ایجاد مزاحمت برای دیگران شود یا حتی آنها را بترساند و یا آنها را مورد اذیت قرار دهد؛ در این صورت قانون برای آنها مجازات تعیین کرده است.

به عنوان مثال ماده 512 قانون مجازات در بحث ممنوعیت توقف عنوان کرده که «هرگاه شخصی در محله‌ای که توقف در آنها مجاز نیست، توقف نماید یا شیء و یا حیوانی را در این قبیل محل‌ها مستقر سازد یا چیز لغزنده‌ای در آن قرار دهد و دیگری بدون توجه به آنها در اثر برخورد یا لغزش مصدوم شود یا فوت کند یا خسارت مالی ببیند، شخص متوقف یا کسی که آن شیء یا حیوان را مستقر کرده یا راه را لغزنده کرده است، ضامن دیه و سایر خسارات می‌باشد مگر آنکه عابر با وسعت راه و محل عمداً با آن برخورد کند که در این صورت نه فقط خسارت به او تعلق نمی گیرد بلکه عهده دار خسارت وارده نیز می شود.»  به ویژه اگر این حیوان پرخاشگر و حمله کننده باشد که موجب ترس دیگران شود، قطعا باید شخص تعقیب شود و قابل مجازات است.

این وکیل دادگستری ادامه داد: در برخی از کشورها مثل فرانسه معمولا اشخاصی که سگ‌ها را به بیرون می‌برند، برای نظافت فضولات حیوان باید کاری کنند که این فضولات جمع آوری شود. در ایران قانون مجازات این نوع اقدام را مجازات نکرده است ولی به نظر می رسد که اگر شخصی سگش را در پارک‌ها و اماکن عمومی می برد و آن حیوان مدفوعش در خیابان باعث به خطر افتادن بهداشت عمومی شود، آن شخص -صاحب حیوان - قابل تعقیب است، اما سگ مجازات ندارد.

وی با بیان اینکه سگ گردانی مجازات ندارد، گفت: واقعیت این است که در بسیاری از کشورها ضوابطی را برای این موضوع تعیین کردند ولی ما در کشورمان با خلا قانونی مواجه هستیم.  در برخی از کشورها از ساعت خاصی بردن سگ به بیرون ممنوع است، در کشور ما گرداندن سگ یا حتی نگهداشتن سگ در اتومبیل بدون اینکه مزاحمتی ایجاد کند مجازاتی ندارد؛ لذا با خلا قانونی در این زمینه مواجه هستیم.

نجفی توانا با اشاره به مبحث روانشناسی و جامعه شناسی اجتماعی در زمینه نگهداری حیوانات گفت: آرام آرام جامعه ایران با برهوت عاطفه مواجه می شود و اصولا توجه و داشتن حیوانات خانگی به نوعی پر کردن خلاء عاطفه است و به همین جهت بسیاری از خانواده‌ها به دلیل تنهایی و قطع رابطه با فرزندانشان و یا فامیل حیوانات از جمله سگ و گربه نگه می‌دارند و جایی ندیدم که نگهداشتن سگ یا گربه قابل مجازات باشد.  

مسایلی مانند کم شدن ازدواج، زیاد شدن طلاق و تنهایی در آپارتمان‌ها، دورشدن فرزندان از خانواده‌ها و داشتن نیاز به یک همراه باعث شده که خانواده‌های ایرانی از حیوانات به ویژه گربه و سگ نگهداری کنند؛ لذا به نظرم قانونگذار باید نگاه انقباضی‌اش را در این زمینه کنار بگذارد.

نجفی توانا در پایان گفت:  ما هر جا که ذهنیت گرایی کردیم، آن قانون، قانون میرا بود، یعنی از بین رفت. ما باید واقعیت گرا باشیم. در مسایلی مانند استفاده از ماهواره، اینترنت، فضای مجازی و ویدیو به یاد داریم که واکنش های ذهنی محکوم به شکست شد و ما به تدریج با قانون متروک مواجه شدیم و این قوانین میرا هستند؛ لذا معتقدم بهتر است که با فرصت نظر بیشتر ولی با تعیین ضوابط و با اقداماتی که بهداشت عمومی را به خطر می‌اندازد و برای مردم مزاحمت ایجاد می‌کند و باعث ایجاد صدمه می‌شود و تهدید به جان دیگران است، قوانینی در راستای نه فقط برای مجازات بلکه برای پیشگیری تصویب کنیم زیرا ما برای مجازات به اندازه کافی قانون داریم اما آنچه که در کشورما مظلوم واقع شده مقوله پیشگیری است و تصویب قوانین پیشگیرانه در راستای نگهداری حیوانات ضروری است.