تشریح جزئیات سامانه اعزام به خارج سازمان دامپزشکی کشور/ عدالت و شفافیت؛ دو دستاورد مهم این سامانه برای دامپزشکان

حکیم مهر- محسن طاهرمیرزایی:‌ چند روز پیش سامانه‌ای در سازمان دامپزشکی کشور رونمایی شد که طراحان آن، هدف خود را شفافیت و رفع هرگونه دغدغه از اعزام‌های کوتاه مدت و بلندمدت دامپزشکان به خارج از کشور اعلام کردند.

مدیرکل سازمان‌های تخصصی، روابط عمومی و امور بین‌الملل سازمان دامپزشکی کشور، یکی از متولیان طراحی این سامانه است. «دکتر بهمن عابدی کیاسری» اذعان دارد که پیش از این حتی نمی‌توانستیم یک لیست از کسانی داشته باشیم که در گذشته به ماموریت رفته بودند. تا جایی که چندین نسخه از لیست با تفاوت‌های فاحش در دفاتر موجود بوده است. وی این سامانه را حداقل یک بانک اطلاعاتی خوب برای سازمان دامپزشکی می‌داند و می‌گوید: «در گذشته مدیر کل دامپزشکی استان به ما لیست می‌داد و ما از آن لیست افراد را انتخاب می‌کردیم. اما در حال حاضر دیگر مدیر کل دامپزشکی استان تاثیرگذار نیست و خود فرد به این سامانه مراجعه می‌کند و نام کاربری و کلمه عبور می‌گیرد و اپلیکیشن را پر می‌کند.»

دکتر عابدی از طراحی یک فرم تعهدنامه به منظور راستی‌‌آزمایی اطلاعات وارد شده از سوی افراد صحبت و تاکید می‌کند که با هرگونه ارائه اطلاعات غلط برخورد خواهد شد.

حکیم مهر: آقای دکتر، ضمن تشکر از حضرتعالی و سازمان دامپزشکی به دلیل طراحی این سامانه و تلاشی که در جهت ایجاد عدالت کردید؛ چه شد که به فکر این سامانه افتادید؟

یکی از بحث‌هایی که بنده از ابتدای حضور در سازمان دامپزشکی با مسئولیت فعلی خود با آن برخورد کردم، بحث نارضایتی از اعزام‌های سازمان بود. ریشه این نارضایتی عدم شفافیت بود. اینکه معلوم نیست افراد، کشورها و زمان اعزام به چه شکل انتخاب می‌شوند و اینکه نوبت‌های افراد چند مرتبه در طول سابقه خدمت آنان تعیین می‌شود. اینها نگرانی‌هایی بود که ریاست سازمان دامپزشکی هم به آن رسیده بود. چراکه ایشان هم در استان مدیرکل بوده و این نارضایتی‌ها را می‌دیدند.

ما در طول سال گذشته تلاش کردیم یک دستورالعمل برای اعزام بنویسیم که توسط ریاست سازمان ابلاغ شود. بر اساس موضوع اعزام، یک کمیسیون اعزام و کارگروه‌های چهارجانبه‌ای را برای نظارت‌های بهداشتی تعریف کردیم که رئیس سازمان، معاونین و مدیر کل دفتر بین‌الملل عضو آن هستند.

حکیم مهر: کارگروه‌های ۴ گانه شامل چه مواردی هستند؟

یک کارگروه در ارتباط با نظارت‌های بهداشتی و بحث اعزام ناظرین بهداشتی، یک کارگروه در ارتباط با دوره‌های آموزشی، یک کارگره شرکت در اجلاس‌ها، کنفرانس‌ها و سمینارها و یک کارگروه بازدید‌های میدانی است که شامل شرکت‌های دارویی و واردات دام زنده می‌شود. این ۴ کارگروه درخواست‌ها را بررسی و افراد را انتخاب می‌کنند و در نهایت بر اساس این انتخاب، افراد اعزام می‌شوند. این دستورالعمل توسط رئيس سازمان ابلاغ شد و ما در طول یک سال گذشته افراد را بر اساس این دستورالعمل انتخاب و اعزام کردیم.

حکیم مهر:‌ یعنی افراد از طریق این کارگروه‌ها امتیازدهی می‌شوند؟

ما شاخص‌هایی را برای این کارگروه‌ها تعریف کردیم. مثلا یکی از شاخص‌هایی که در کارگروه ناظرین بهداشتی تعریف کردیم، میزان سوابق اعزام قبلی افراد است و اینکه شخص چه مدتی در خارج از کشور بوده و سابقه خدمت او چقدر است؟ آیا در دفتر نظارت یا کشتارگاه‌ها کار کرده و چقدر سابقه کار در کشتارگاه‌ها دارد؟ آیا سابقه مدیریتی دارد و آیا در مناطق محروم خدمت کرده یا خیر؟ سابقه تخصصی فرد در آن موضوع خاص چقدر است؟ مثلا اگر به منظور گذراندن دوره آموزشی پرورش ماهی در قفس اعزام می‌شود، باید از استان‌هایی باشد که این موضوع در آن استان جایگاه داشته یا خود او در دفتر آبزیان کار کرده باشد.

حکیم مهر:‌ قبلا چگونه بوده است؟

این شاخص‌ها در طول سال‌های گذشته به شکل دستی بوده است. یعنی استان‌ها لیست افراد را به ما معرفی می‌کردند و ما در کارگروه‌ها براساس این شاخص‌ها افراد را انتخاب و اعزام می‌کردیم. در طول سال گذشته بازخوردی که من از استان‌‌ها داشتم، نسبتا مثبت و رو به جلو بوده است. یعنی ثابت شده که دفتر سازمان‌های تخصصی و امور بین‌الملل در ایجاد عدالت توزیع مناسب اعزام‌ها کار کرده، در این مسیر قدم برمی‌دارد و نارضایتی‌ها کمتر شده است. اما بنده باز حس کردم که این رویه دستی قابل دفاع نیست و باید آن را در یک سیستم نرم‌افزاری تعریف کنیم که خودش امتیازدهی کند.

حکیم مهر:‌ یعنی با این روش دیگر سلیقه و رابطه در اعزام افراد دخیل نیست؟

به هیچ عنوان. چون شاخص‌ها برای سیستم تعریف شده است. پیش از این مدیر کل دامپزشکی استان به ما لیست می‌داد و ما از آن لیست افراد را انتخاب می‌کردیم. اما در حال حاضر دیگر مدیر کل دامپزشکی استان تاثیرگذار نیست و خود فرد به این سامانه مراجعه می‌کند و نام کاربری و کلمه عبور می‌گیرد و اپلیکیشن را پر می‌کند. آنجا ۲ صفحه موجود است. یک صفحه برای اعزام‌های بلند مدت و نظارت‌های بهداشتی و یک صفحه مربوط به اعزام‌های کوتاه مدت آموزشی است، مثل شرکت در کارگاه‌ها، کنفرانس‌ها، سمینارها و بازدید‌های میدانی. هر فردی می‌تواند هم اعزام بلند مدت را اپلای کند و اعزام هم کوتاه مدت را. صفحه خود را پر و اپلیکیشن را برای ما سابمیت می‌کند و سیستم امتیاز می‌دهد.

حکیم مهر:‌ چطور راستی‌آزمایی می‌شود که فرد اطلاعات را درست وارد کرده است؟

یک فرم تعهدنامه در سامانه است که مطابق آن با هرگونه ارائه اطلاعات غلط برخورد خواهد شد. همچنین ادمینی را در استان مامور کردیم که مسئول اعزام در استان است و مورد اعتماد ما. یک شخص هم در اداره کل دامپزشکی استان اپلیکیشن‌هایی را که افراد دادند، راستی‌آزمایی می‌کند. ضمناً یک ادمین هم در تهران و در سازمان مرکزی مستقر است که او هم سوابق افراد یا اپلیکیشن را بررسی می‌کند. ما در آینده نزدیک این اپلیکیشن را به سایر سامانه‌های سازمان دامپزشکی از جمله سامانه امور اداری می‌دهیم که اطلاعات فرد را با اطلاعاتی که در سامانه‌های دیگر وجود دارد، راستی‌آزمایی کند.

به طور کلی ما عملا ۳ فیلتر قرار دادیم تا بتوانیم این راستی‌آزمایی را انجام دهیم. اطلاعات افراد را براساس تجربیاتی که در طول سال‌های گذشته وجود داشته در دفتر داریم و کسی نمی‌تواند اطلاعات غلط به ما بدهد.

حکیم مهر:‌ یکی از گلایه‌های همیشگی دامپزشکان این بوده که استان‌ها، نام آنها را برای ماموریت خارجی اعلام نمی‌کنند.

 یکی از ویژگی‌های این سامانه این است که خود فرد اپلای می‌کند. هر سال یک مرتبه فراخوان می‌دهیم و یک ماه این سامانه باز می‌شود. هر سال فرد باید اپلای کرده یا اپلیکیشن‌های سال قبل را آپدیت کند. هر اپلای فقط منحصر به همان سال است. قبلا به این شکل بود که اسم کسی را رد می‌کردند و ما چند بار این فرد را برای اعزام انتخاب کردیم و هر بار یک عذر آورده که نمی‌تواند اعزام شود. با این سامانه فرد خودش تعیین می‌کند که امسال می‌خواهد برود یا نه؟ اگر هم در فراخوان شرکت کرد و انتخاب شد و نرفت، بر اساس دستورالعمل سازمان در لیست سیاه قرار می‌گیرد و حق شرکت در فراخوان‌های بعدی را نخواهد داشت.

حکیم مهر:‌ اگر فردی در یک سال اعزام شود، آیا سال بعد هم می‌تواند اپلای کند؟

بله. می‌تواند در فراخوان شرکت کند اما امتیاز نخواهد آورد.

حکیم مهر:‌ چرا؟

چون سال قبل رفته است. یکی از شاخص‌هایی که در امتیازبندی تعریف کردیم، کسر امتیاز است. کسر امتیاز بر اساس تعداد روزهایی که شخص در خارج از کشور بوده و حتی اضافه روزهایی که تمدید کرده است و اینکه به چه کشوری رفته است هم در کسر امتیاز تاثیر می‌گذارد. یعنی اگر فرد یک روز در برزیل بوده، به یک شکل و اگر در استرالیا بوده به شکل دیگر. کسر امتیاز سیستم به گونه‌ای خواهد بود که امتیاز فرد آن قدر پایین خواهد شد که دیگر نتواند شرکت کند.

حکیم مهر: کشور مقصد بر چه اساسی انتخاب می‌شود؟

کشور هم بر اساس امتیازبندی است، یعنی کشورها را به ۵ دسته تقسیم کردیم. مثلا برزیل جزء کشورهای درجه یک و کشورهای در حوزه اروپا، استرالیا، نیوزلند و این رده درجه ۲ هستند. کشورهای درجه ۵ شامل کشورهای افغانستان، پاکستان و مغولستان هستند. سیستم برای کشورهای درجه ۵ کسری امتیاز قائل نشده است. یعنی اگر کسی به افغانستان، پاکستان و مغلوستان رفته باشد، کسر امتیاز نخواهد داشت.

حکیم مهر: آیا دامپزشکان شاغل در بخش خصوصی هم می‌توانند در سامانه ثبت نام کنند؟

بر اساس دستورالعمل فعلی ما خیر. در دستورالعمل تعریف شده که فرد حتما باید از بخش دولتی باشد، مگر اینکه در آینده تغییراتی در کانتکست نظارت بهداشتی صورت گیرد.

حکیم مهر:‌ اما هستند دامپزشکانی از بخش خصوصی که سابقه طولانی کار در کشتارگاه دارند.

این در حیطه اختیارات بنده نیست، بلکه معاونت بهداشتی و پیشگیری، دفتر نظارت یا دفتر قرنطینه باید نسبت به آن اقدام کنند. اگر آنها در کانتکست تعریف ناظر بهداشتی تغییراتی را ایجاد و به ما ابلاغ کنند، ما می‌توانیم روی آن کار کنیم.

حکیم مهر: آقای دکتر، سال‌های گذشته شاهد بودیم افرادی از بخش دولتی به ماموریت‌های خارج از کشور می‌رفتند که تا به حال پای آنها به کشتارگاه باز نشده بود. این سیستم می‌تواند تضمین کند که دیگر از این اتفاقات نیفتد؟

بله. همانطور که در مراسم رونمایی از سامانه هم گفتم، اعزام‌های ما تخصصی خواهد شد. یعنی چه برای اعزام بلند مدت و چه کوتاه مدت، حتما یکی از شاخص‌های اصلی که امتیاز بسیار خوبی خواهد گرفت، پیش‌زمینه فرد در آن حوزه است. یعنی اگر کسی می‌خواهد برای شرکت در دوره آموزشی بیماری‌ نیوکاسل اعزام شود، حتما باید در دفتر طیور یا فیلد روی این بیماری کار کرده باشد. یا اگر کسی قرار است برای نظارت بهداشتی گوشت اعزام شود، باید دردفتر کارگاه یا دفتر نظارت کار کرده باشد.

حکیم مهر: برای طراحی این سامانه چقدر زمان اختصاص دادید؟

حدود یک سال. شاید ۲ یا ۳ ماه بعد از اینکه بنده به سازمان بیایم شروع کردم و حدود یک سال و چند ماه است که توانستیم آن را نهایی کنیم.

حکیم مهر: یعنی الان سامانه نهایی شده است؟

بله. ما الان به دامپزشکان کشور دسترسی دادیم.

حکیم مهر: اولین فراخوان چه زمانی انجام می‌شود؟

در تیرماه. افرادی که قصد اعزام در سال ۹۸ دارند، باید در سامانه شرکت کرده، اپلیکیشن را پر کنند و برای ما بفرستند. زیرا سازمان از این به بعد هیچ کس را خارج از سامانه اعزام نخواهد کرد. یعنی تمام مراودات و مکاتبات از بین می‌رود و دستگاه نظارتی هم راحت‌تر می‌تواند نظارت کند. در واقع همه چیز شفاف، قابل رصد و پایش است.

حکیم مهر: سالانه چند نفر اعزام می‌شوند؟

تجربه سالیان گذشته نشان داده که حول و حوش ۳۰۰ نفر اعزام داشتیم. اما با توجه به اینکه اعزام ناظر بهداشتی را به کشورهایی مثل استرالیا و کشورهای اروپایی قطع کردیم، به احتمال قوی تعداد اعزام در سال ۹۸ به مراتب کمتر خواهد بود.

حکیم مهر: به‌عنوان حرف آخر...

هدف ما از طراحی این سامانه این است که حداقل فرایند را شفاف کنیم. ما نمی‌توانیم ادعا کنیم که عادل هستیم و حتما درصدی نقص خواهیم داشت، اما اینکه آن درصد چقدر است و آیا در سال‌های بعد خود را بهبود می‌بخشیم، مهم است. امروز همه اطلاعات با این سیستم رصد می‌شود اما در گذشته رصد نمی‌شد. ما قبلا حتی نمی‌توانستیم یک لیست از کسانی داشته باشیم که در گذشته به ماموریت رفته بودند. چندین نسخه از لیست با تفاوت‌های فاحش در دفاتر بوده است. اما این سامانه حداقل یک بانک اطلاعاتی خوب برای سازمان دامپزشکی است که حداقل بتوانیم پاسخ‌گو باشیم. باز هم نمی‌گویم که صد در صد به عدالت خواهیم رسید اما اینکه به سمت افزایش عدالت حرکت کنیم، نکته مهمی است.

حکیم مهر: با آرزوی موفقیت. ممنون از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید.