ذبح صنعت دامداری در کشتارگاه بی‌توجهی‌ها - محمد ملک‌محمدی (کارشناس دامپزشکی)

ذبح صنعت دامداری در کشتارگاه بی‌توجهی‌ها

محمد ملک محمدی

کارشناس دامپزشکی

طی سال‌های اخیر و بخصوص بعد از تحریم‌های ظالمانه‌ای که در رابطه با صنایع مختلف از سوی کشور‌های اروپایی و امریکا صورت گرفت، بسیاری از مشاغل با مشکلات زیادی مواجه شدند. اما در این میان برخی از صنایع که روزی حرف‌های زیادی برای گفتن داشتند به خاطر مدیریت ضعیف و بی‌توجهی مسئولان به حاشیه کشیده شده و حالا روزگار سختی را سپری می‌کنند. دامپروری و دامداری از جمله این مشاغل است که طی این سال‌ها نه تنها نتواسته به گسترش و پیشرفت فکر کند، بلکه پس رفت هم داشته و با تعطیلی بسیاری از واحد‌های پرورش گاو‌های شیری و گوشتی، این صنعت هم با چالش‌های زیادی مواجه شده است.

کافی است سری به اخبار مرتبط با این موضوع بزنیم تا متوجه شویم، شرایط صنعت دامپروری و دامداری آنقدر‌ها که مسئولان ادعا می‌کنند، عادی نیست. طی یک سال اخیر حدود ۵۰ واحد پرورش گاو شیری در استان همدان تعطیل‌شده و بقیه واحد‌ها هم با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می‌کنند. صنعت دامپروری مازندران هم که به واسطه وجود مراتع و جنگل و سبزه‌زارهایش حرف‌های زیادی برای گفتن داشت و حتی کارخانجات لبنیاتی سعی می‌کردند در این استان احداث شوند تا به مواد اولیه دسترسی بهتری داشته باشند، مثل سایر حوزه‌های صنعتی در شرایطی روز‌های سختی را سپری می‌کنند که فعالان این عرصه معتقدند دلالان بیش از هر عامل دیگری در به‌وجود آمدن این نابسامانی‌ها نقش دارند.

اواسط سال گذشته بود که سازمان جهاد کشاورزی لرستان اعلام کرد این استان با دارا بودن بیش از ۶ میلیون رأس دام سبک و سنگین و تولید سالانه ۲۳۴ هزار تن شیرخام و ۲۸ هزار تن گوشت قرمز یکی از مناطق مهم برای دامپروری در کشور محسوب می‌شود، اما مشکلاتی پیش پای دامداران قرار گرفته که موجب تعطیلی واحد‌های آن‌ها شده است.

نکته حائز اهمیت در مورد دامپروری در ایران این است که حتی در روستا‌های کوچک هم مردم با نگهداری چند راس دام سبک و سنگین به تولید گوشت و شیر و لبنیات می‌پردازند و به قول معروف، این صنعت در زیر مجموعه خود، فعالان خرد و کوچک زیادی دارد که با یک نگاه ویژه و برنامه‌ریزی درست و مدون می‌توانند کمک بزرگی برای تأمین نیاز‌های کشور و حتی صادرات در این زمینه باشند.

اما جدای از دلالان که حالا به انگل‌های جدا ناپذیر صنایع مختلف تبدیل شده و گویی مسئولان هم آن‌ها را بیش از تولید کنندگان اصلی شناخته و قبول دارند، مباحث دیگری در بروز مشکلات صنایع و بخصوص دامداری و دامپروری دخیل است که در همین رابطه می‌توان به افزایش بهای سبوس گندم و ذرت دانه‌ای و علوفه‌ای که نیاز اول این صنعت به شمار می‌آید و همچنین گرانی حامل‌های انرژی، افزایش سالیانه ۱۰ تا ۲۰ درصدی دستمزدها، افزایش بهای داروی دام، برچیده شدن واکسیناسیون ملی دام‌ها به‌صورت رایگان، کمیابی واکسن‌ها در چند سال اخیر و بی‌توجهی و عدم حمایت دولت از قیمت و خرید شیر و گوشت از دامداران و قطع یارانه شیر اشاره کرد که ضربات زیادی به فعالان این عرصه وارد کرده است.

امروز دیگر نمی‌توان دل به دامداری سنتی بست. برهمین اساس و در دامداری صنعتی، استفاده از آزمایشگاه‌ها در آنالیز مواد اولیه‌ای که به عنوان خوراک استفاده می‌شود، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این کار باید دقیق صورت گیرد و براساس حدس و گمان نباشد. از آنجایی که مسئله تهیه خوراک دام بسیار مهم است، بدین منظور صنعت دامداری ایران نیازمند تغییرات ساختاری وسیعی است که می‌بایست توسط فعالان این حوزه و به صورت کاملاً اصولی انجام پذیرد. هم اکنون برخی دامداری‌های سنتی به دلیل نداشتن زیرساخت‌های لازم، عاملی برای انتشار بیماری‌های دامی هستند. رعایت نکردن مسائل بهداشتی، قرنطینه‌ای و آشنایی نداشتن با انواع بیماری‌های دامی و چگونگی برخورد مناسب به هنگام وقوع بیماری‌ها از جمله نکات حائز اهمیتی است که متأسفانه در بیشتر دامداری‌های سنتی رعایت نمی‌شود.

هر چند بار‌ها و بار‌ها اعلام شده که بهسازی دامداری‌های سنتی می‌تواند کمک شایانی به اعمال ضوابط قرنطینه‌ای، کنترل بیماری‌های دامی و زمینه‌ساز رفع بسیاری از مشکلات بهداشتی شود. اما تا وقتی دولت وارد عمل نشود و در گام نخست چتر حمایت‌هایش را بر سر دامداران باز نکند هرگز نمی‌توان به روز‌های خوش این صنعت فکر کرد.