متاسفانه در سطح جامعه شناختی از خدمات دامپزشکی وجود ندارد و مردم فکر می‌کنند دامپزشکی فقط واکسن زدن به دام‌ها است

مدیرکل دامپزشکی استان کردستان گفت: امروز بالای 20 استان درگیر بیماری تب کریمه کنگو هستند و ده‌ها نفر از هموطنان ما در ارتباط با این بیماری جان خود را از دست دادند اما خوشبختانه تا امروز در کردستان هیچ موردی از این بیماری مشاهده نشده است.

به گزارش حکیم مهر به نقل از فارس، استان کردستان به لحاظ موقعیت خاص جغرافیایی، شرایط مناسب آب و هوائی و اکوسیستم خاص، طبیعت مرتعی سرشار و مورد مطلوب دام و علاقه دیرینه مردم منطقه به ویژه روستائیان استان به فعالیت‌های مرتبط با دام، از جایگاه مناسبی در زمینه پرورش دام و طیور برخوردار است و دارا بودن کشاورزی بعنوان مکمل بخش دامپروری رونق حرفه دامپروری در استان را مضاعف کرده است.

وجود بیش از 2 میلیون راس دام سبک و بیش از 250 هزار دام سنگین در سطح استان، واحدهای متعدد مرغداری‌های گوشتی، تخمگذار و مادر، استخرهای پرورش ماهی، زنبورستان‌های متعدد، کارخانجات متعدد خوراک دام و طیور، کشتارگاه­‌های صنعتی دام و طیور،کارگاه‌های بسته بندی و فرآوری گوشت و آلایش گوشتی و ... این استان را به یکی از قطب‌های دامپروری در کشور تبدیل کرده است.

دامپزشکی به عنوان ضامن حفظ و حراست از این سرمایه عظیم دامی در تأمین امنیت غذایی نقش مهم و اساسی دارد چراکه دام و فرآورده‌های خام دامی یکی از مهمترین و غنی‌ترین پروتئین‌های حیوانی محسوب می‌شوند، لذا تأمین بهداشت دام و نظارت و کنترل فرآورده‌های مربوط به آن و پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های دامی از ضرورت‌هاست که سازمان دامپزشکی این وظیفه خطیر را انجام می‌دهد.

خبرگزاری فارس استان کردستان به بهانه روز دامپزشکی، برای آشنایی بیشتر با اقدامات و فعالیت‌های دامپزشکی با «دکتر مجتبی ورمقانی» مدیرکل دامپزشکی استان کردستان گفت‌وگویی داشته که مشروح آن در زیر می‌آید.

فارس: وظیفه اصلی دامپزشکی در استان چیست؟

هر ساله یک هفته به نام هفته دامپزشکی و یک روز به نام روز دامپزشکی در تقویم رسمی کشور تعریف شده است اما دامپزشکی سازمانی است که در بحث خدماتی که ارائه می‌دهد روزانه و بصورت مستقیم با مردم ارتباط دارد.

اداره‌کل دامپزشکی دستگاهی است که فقط یک وظیفه خاص ندارد بلکه دارای تعدد وظایف است و همین تنوع و تعدد وظایف باعث می‌شود اهمیت دامپزشکی چند برابر شود.

 از جمله وظایف اداره‌کل دامپزشکی پیشگیری از بیماری‌های مشترک بین انسان و دام و نظارت بر عرضه فرآورده‌های خام دامی مانند گوشت، ماهی، مرغ و تخم‌مرغ با شعار سلامت غذا از مزرعه تا سفره است.

کنترل بیماری‌های واگیر دامی به منظور کمک به اقتصاد روستاییان از دیگر وظایف ما است چرا که زندگی و رزق و روزی بخش عمده‌ای از مردم در روستاهای استان کردستان وابسته به کشاورزی و خاصتا دامداری است در نتیجه نظارت و حفاظت از این سرمایه دامی که منجر به بهبود اقتصاد مردم روستاها می‌شود بر عهده سازمان دامپزشکی است.

 در حوزه تجارت بین‌الملل و یا صادرات اداره دامپزشکی مرجع بین‌المللی مورد تایید در بحث صادرات فرآورده‌های خام دامی است لذا سالانه چندین هزار راس دام و چندین هزار تن ماهی با نظارت اداره دامپزشکی استان از طریق مرزهای استان به کشور عراق صادر می‌شود.

اداره‌کل دامپزشکی یک دستگاه مهم حاکمیتی، نظارتی و دولتی است که نقش آن در زندگی مردم قابل لمس است اما در کنار اینکه این اداره دارای تنوع و تعدد وظایف مهمی است متاسفانه در سطح جامعه شناختی از خدمات دامپزشکی وجود ندارد و مردم فکر می‌کنند دامپزشکی فقط یعنی واکسن زدن به دام‌ها این درحالیست که دامپزشکی حتی در حوزه سلول‌های بنیادی و ناباروری هم ورود پیدا کرده است.

اداره‌کل دامپزشکی استان کردستان در راستای عمل به این وظایف و اجرای این سیاست‌های مهم در طول سال یکسری برنامه سالانه طراحی، تنظیم و اجرا می‌کند.

فارس: با توجه به اینکه یکی از وظایف مهم دامپزشکی کنترل و پیشگیری از بیماری‌های مشترک بین انسان و دام است در این راستا چه اقداماتی انجام داده‌اید؟

یکی از وظایف اصلی اداره‌کل دامپزشکی استان در راستای حمایت از تولید و تأمین سلامت جامعه پیشگیری و کنترل بیماری‌های دام و طیور است لذا تمهیدات گسترده‌ای برای کنترل و پیشگیری از این بیماری‌ها انجام شده و قدم‌های مؤثری در سال‌های اخیر برداشته شده است.

در سال‌های اخیر یک تغییر قابل لمس در رویکرد خدمات اداره کل دامپزشکی ایجاد شده است و خدمات دامپزشکی به شکل چشمگیری افزایش پیدا کرده است از جمله در حوزه کنترل بیماری‌های مشترک بین انسان و دام و خاصتا آنفلوانزای فوق حاد پرندگان.

حدود 1000 بیماری مشترک بین انسان و دام وجود دارد که اگر بخواهیم در جمعیت انسانی این بیماری را کنترل کنیم کار سختی است لذا باید اساس کنترل ما در جمعیت دامی باشد.

واکسیناسیون تمام جمعیت دامی استان علیه بیماری تب‌مالت

در بحث بیماری تب مالت که به بیماری هزار چهره معروف است و در استان‌های شمال غرب کشور بیشترین کانون این بیماری را در جمعیت انسانی داریم پوشش جمعیت دام حساس علیه این بیماری حدود 100 درصد است یعنی در چند سال اخیر تمام جمعیت دامی حساس علیه این بیماری واکسن شده در نتیجه سال 96 نسبت به 97 نزدیک به 35 الی 40 درصد از جمعیت انسانی ما کاهش موارد بیماری تب مالت داشتیم.

یک مورد بیماری تب کریمه کنگو در استان مشاهده نشده است

در ارتباط با بیماری تب کریمه کنگو در سطح کشور میلیاردها تومان ضرر به مرغداران وارد شده و حتی جدای از ضرر مالی، مردم هم به این بیماری دچار شده‌اند و جان خود را از دست داده‌اند اما خوشبختانه در استان کردستان اقدامات شاخص انجام شده دامپزشکی باعث شده است که طی دو سه سال گذشته حتی یک مورد نداشته باشیم.

آموزش چهره به چهره روستاییان و سم‌پاشی نقاط پرخطر

تب کریمه کنگو که یک بیماری مهلک و خطرناک است که اگر کسی مبتلا شود حتی باید در بیرون از شهر و یک جای پرت آن را دفن کنند که بیماری به دیگران منتقل نشود لذا با توجه به اینکه این بیماری در دام علائمی ندارد در راستای پیشگیری از این بیماری اداره کل دامپزشکی استان بحث آموزش روستاییان و افرادی که در معرض خطر هستند را بصورت چهره به چهره در دستور کار قرار داده است، البته با توجه به اینکه این بیماری به وسیله کنه به انسان منتقل می‌شود در کنار آموزش هم تمام نقاط پر خطر علیه این بیماری سم‌پاشی می‌شود.

امروز بالای 20 استان درگیر بیماری تب کریمه کنگو هستند و ده‌ها نفر از هموطنان ما در ارتباط با این بیماری جان خود را از دست دادند اما خوشبختانه تا امروز در استان کردستان هیچ موردی از این بیماری مشاهده نشده است.

حساب کنید اگر یک نفر در استان کردستان به این بیماری مبتلا شود از یک طرف هم خسارت روحی شامل استرس و نگرانی به جامعه وارد می‌شود و هم مردم دیگر گوشت مصرف نمی‌کنند این درحالی است که عده‌ای اقتصادشان به گوشت وابسته است در واقع کوچکترین کم کاری در این حوزه به بحرانی تبدیل می‌شود که تمام موضوعات استان را تحت شعاع خود قرار می‌دهد پس اهمیت دامپزشکی یک اهمیت مهم، استراتژیک و حساس است.

اجرای طرح واکسیناسیون طیور بومی در 1500 روستای کردستان

در راستای اقتصاد مقاومتی طرح واکسیناسیون طیور بومی را بصورت پایلوت در استان کردستان شروع کردیم و تا امروز با مراجعه به 400 روستای استان اقدام به واکسیناسیون نزدیک به 300 هزار قطعه طیور بومی کردیم و طبق برنامه‌ریزی‌های انجام شده تا پایان نیمه اول مهر این طرح در یک هزار و 500 روستای استان انجام می‌شود.

اجرای این طرح نشان می‌دهد که نظام، حاکمیت و دولت به فکر مرغ و خروس مردم در یک روستای صفر مرزی هم است و این برخلاف تبلیغاتی که دشمن اعلام می‌کند نظام به روستاها توجه ندارد در واقع با توجه به اینکه زندگی اکثر مردم روستایی در استان کردستان به چند راس دام و چند قطعه مرغ و خروس وابسته است پس حفظ آن بسیار مهم است لذا این طرح هم به منظور کمک به اقتصاد خانوارهای روستایی و هم به منظور کاهش سطح بیماری و ویروس در طیور بومی انجام می‌شود.

حوزه فعالیت دامپزشکی بسیار وسیع و گسترده است و هرگونه قصور و کوتاهی در ارائه خدمات بهداشتی قدر مسلم با فاجعه غیرقابل جبران مساوی خواهد بود و سرمایه عظیم دامی با تهدیدات جدّی از نظر بهداشتی و بیماری‌های دامی روبرو خواهد شد. بنابراین اگر دامپزشکی نتواند نقش خود را به خوبی ایفا نماید بسیاری از بیماری‌ها علاوه بر ابتلاء دام و طیور باعث عدم ثبات سلامت جوامع انسانی می‌گردد در واقع یکی از رسالت‌های اصلی دامپزشکی و پیشگیری و کنترل بیماری‌های مختلف دام و طیور در راستای حمایت از تولید و ایجاد توسعه پایدار است و از آنجائیکه دغدغه اصلی فعالان این بخش تولید سالم و اقتصادی و جلوگیری از ضرر و زیان مادی است لذا دامپزشکی با ایجاد تمهیدات لازم در راستای برگزاری دوره‌های آموزش و ترویج برای دامداران وارتقاء سطح آگاهی دامداران، دامپروران و روستائیان، واکسیناسیون رایگان دام و طیور، اجرای طرح‌های مختلف سمپاشی و طرح‌های کنترل بیماری‌های انگلی که هیچ هزینه‌ای برای دامداران در بر ندارد و کاملاً رایگان است تلاش می‌نماید.

انجام بیش از 68 هزار بازدید از مراکز عرضه، تولید و نگهداری فرآورده‌های خام دامی

فارس: در راستای نظارت بر عرضه فرآورده‌های خام دامی در استان چه اقداماتی انجام داده‌اید؟

اداره نظارت بر بهداشت عمومی و مواد غذایی از جمله ادارات زیر مجموعه اداره کل دامپزشکی استان است که وظیفه نظارت مستمر و روزانه بر مراکز تولید، توزیع و عرضه فرآورده‌های خام دامی بر کشتار را بر عهده دارد نظارت بهداشتی بر دام‌های کشتاری قبل، حین و بعد از کشتار از جمله این نظارت‌ها است که توسط بازرسین بهداشتی دامپزشکی مستقر در کشتارگاه انجام می‌گیرد و اگر سلامت و بهداشت دام و لاشه دام تایید شد وارد چرخه مصرف انسانی می‌شود.

از وظایف دیگر این اداره، نظارت بر تولید، توزیع و عرضه فرآورده‌های خام دامی و نیز نظارت بر کارخانجات بسته‌بندی گوشت قرمز و مرغ است.

فعالیت واحدهای بسته‌بندی گوشت و مرغ زیر نظر دامپزشکی کردستان

بسیاری از واحدهای بسته‌بندی گوشت و مرغ در سطح استان غیرمجاز فعالیت می‌کردند در نتیجه تهدید علیه بهداشت عمومی بودند که خوشبختانه آنها را شناسایی کردیم و شرایط را طوری تسهیل کردیم که پروانه فعالیت بگیرند و امروز تمام واحدهای‌بسته‌بندی گوشت و مرغ در سطح استان تحت نظارت دامپزشکی فعالیت کنند.

دامپزشکی استان کردستان در 6 ماهه نخست امسال ۶۸ هزار و ۹۷۲ مورد بازدید از مراکز عرضه، تولید و نگهداری فرآورده‌های خام دامی در سطح استان انجام داده که چهار هزار و ۷۷۵ مورد غیربهداشتی در این بازدیدها شناسایی شده است.

طی این بازدیدها بیش از ۶۴ تن انواع فرآورده‌های خام دامی شامل بیش از ۲۶ تن لاشه دام سبک و سنگین و بیش از  ۲۱۸ تن گوشت طیور غیربهداشتی ضبط و از چرخه مصرف خارج شد، مطمئنا اگر دامپزشکی حضور مستمر و مقتدر نداشت این حجم فرآورده خام دامی غیر بهداشتی وارد چرخه مصرف مردم استان می‌شد و با مصرف آن بحرانی در حوزه سلامت مردم استان به وجود می‌آمد.

فارس: طبق شنیده‌ها، دامپزشکی استان کردستان کمبود نیرو دارد، با توجه به حجم بالای فعالیت‌های موجود برای این کمبود چه تدبیری اندیشیده‌اید؟

تمام خدمات اداره دامپزشکی کردستان در یک ظرفیت محدود پرسنلی انجام می‌شود در واقع کل پرسنل اداره دامپزشکی استان کردستان از نیروهای خدماتی و راننده گرفته تا کارمند، مدیر و معاون 160 نفر هستیم این درحالی است که سه هزار مرکز عرضه فرآورده‌های خام دامی در سطح استان وجود دارد لذا مطمئنا نظارت بر این حجم مرکز با این تعداد پرسنل کار سختی است و نیازمند یک همت جهادی است که خوشبختانه امروز در بین نیروهای دامپزشکی استان وجود دارد.

وجود 2 هزار نقطه تجمع دامی در کردستان

در استان کردستان 2 هزار نقطه تجمع دامی وجود دارد یعنی دو هزار روستا در استان داریم که در طول سال شاید 3 الی 4 بار برای واکسیناسیون دام به برخی از روستاها مراجعه می‌کنیم لذا هماهنگی و ارائه خدمات به این تعداد روستا با این ظرفیت محدود پرسنلی کار بسیار سختی است.

ساماندهی 400 نفر در بخش غیردولتی اداره دامپزشکی

البته در راستای سیاست‌های اشتغال‌زایی کشور بیش از 400 نفر را در بخش غیردولتی دامپزشکی ساماندهی کردیم و بخشی از فعالیت‌ها و تعهدات خود از جمله واکسیناسیون دام‌ها را به آنها واگذار کردیم.

دارو و واکسن با ارز 4200 تومانی به دست دامدار و مرغدار می‌رسد

فارس: با توجه به اینکه اکثر دامداران استان از قشر ضعیف و روستایی هستند و توانایی تامین دارو و یا واکسن با نرخ بالا را ندارند چگونه دارو و واکسن با قیمت مناسب به دست دامدار برسد چه اقداماتی انجام داده‌اید؟

یکی از اقدامات شاخص دامپزشکی استان کردستان که در گمنامی قرار دارد طرح رصد و پایش تامین و توزیع دارو و واکسن دامپزشکی است، در طول یکسال گذشته وجود تحریم و شوک ارزی در کشور باعث شد که عده‌ای از این شرایط سواستفاده کنند و بسیاری از اقلام دامپزشکی از جمله دارو و واکسن که با ارز 4200 وارد کشور می‌شد با ارز آزاد به دست مشتری برسد اما اداره دامپزشکی استان کردستان با نظارتی که بر دارو و واکسن توزیع شده در سطح استان انجام داد اجازه سواستفاده عده‌ای از این شرایط را نداد لذا دارو و واکسنی که وارد استان می‌شود با همان قیمت ارز 4200 تومانی به درست دامدار و مرغدار می‌رسد.

کشف و ضبط 500 میلیون داروی قاچاق در کردستان

 طی بازرسی‌های انجام شده در نیمه نخست امسال بیش از 500 میلیون داروی قاچاق خارج از شبکه کشف و ضبط کردیم و بیش از 20 مورد از داروخانه، درمانگاه و شرکت‌های پخش دارو و واکسن دامپزشکی متخلف را به مراجع قضایی از جمله تعزیرات حکومتی معرفی کردیم.