بهترین راه تجویز بسیاری از داروها روش تزریق است. البته همین روش خوب اگر به درستی انجام نگیرد آسیب های بعضاً خطرناکی در پی خواهد داشت. از جمله عوارض تزریق می توان به باقیمانده های دارویی ، اسکار بافتی ، آبسه و درد در محل تزریق اشاره نمود.
قبل از ورود یک دارو به بازار مصرف تحقیقاتی در مورد بهترین محل تزریق ، میزان مجاز تزریق و تفاوتهای گونه ای در این زمینه انجام می شود. مجموعه نتایج این تحقیقات بر روی برچسب دارو به عنوان مشخصات یا در بروشور همراه آن درج می شود که لازم است قبل از مصرف حتماً برچسب روی دارو مطالعه شود. به طور مثال دارویی که در کشور کانادا تولید می شود عمدتاً با مشخصات ذیل همراه است :
- نام دارو و غلظت آن
- دستور مصرف
- فرمولاسیون دارو
- خطرات مصرف
- زمان عدم کشتار و عدم مصرف شیر حیوان
- موارد اندیکاسیون
- دوزاژ و روش تجویز دارو
- موارد عدم مصرف
- تاریخ انقضای مصرف
انتخاب سرسوزن مناسب برای تزریق :
برای هر حیوان حتماً از سرسوزن استریل و جدا استفاده کنید.
حتماً از سرسوزن یکبار مصرف استفاده گردد. به یاد داشته باشید که ویروس لوسمی گاوان به طور نمونه براحتی از طریق سوزن مشترک بین حیوانات قابل انتقال است.
گاهی مثلاً در زمان تزریق داروهای ضد انگل در گله های بزرگ امکان تعویض سوزن برای هر رأس دام نیست. در این مواقع حتماً سعی کنید که مثلاً هر ده حیوان را فقط با یک سوزن تزریق کنید.
سعی کنید سوزن را با قطر کمتر تا جایی که ممکن است انتخاب کنید.این مسئله علاوه بر آنکه درد کمتری ایجاد می کند باعث آسیب کمتر بافتی و نشت به مراتب کمتر دارو از محل تزریق خواهد شد.
طول سوزن را بر اساس محل تزریق و نوع حیوان انتخاب کنید. مثلاً برای تزریق زیرجلدی طول سوزن باید کوتاهتر از تزریق داخل عضلانی باشد. حیوانات کوچکتر مثل گوساله در برابر گاو توده عضلانی کمتری دارند و باید طول سوزن برای تزریق در این موارد کوتاهتر باشد تا آسیبی به بافتها و اعصاب ناحیه تزریق وارد نگردد.
اگر حجم دارویی که می خواهید تزریق کنید زیاد است آنرا به محلهای مختلف تزریق تقسیم کنید. به عنوان مثال در تزریقات داخل عضلانی و زیر جلدی به ترتیب بیش از 10 و 20 میلی لیتر در هر نقطه تزریق دارو وارد نکنید.
هرگز چند نوع واکسن یا دارو را با هم مخلوط نکنید و در یک سرنگ نکشید مگر آنکه به وضوح روی برچسب دارو چنین مسئله ای توصیه شده باشد. مخلوط کردن داروها با هم می تواند باعث تغییر pH ، ترکیب شیمیایی داروها و ... شود.
در صورتی که روی دارو نوشته که قبل از مصرف تکان داده شود حتماً اینکار را انجام دهید.
تزریق داخل عضلانی (IM) :
- هوا را به داخل سرنگ بکشید و به میزانی که می خواهید دارو بکشید به داخل ویال تزریق کنید. در صورت عدم انجام اینکار کشیدن دارو از داخل ویال بسیار مشکل خواهد بود.
- بعد از آنکه به میزان کافی دارو به داخل سرنگ کشیده شد سرنگ را به سمت بالا بگیرید و با ضربه انگشت حباب هوا را به سر سرنگ هدایت نموده و به آرامی با فشار پیستون خارج نمایید.
- تزریق داخل عضلانی باید عمیق صورت بگیرد. باید سوزن با طول مناسب انتخاب شود تا با عبور از پوست ، زیرجلد و چربی به عضله برسد. سوزن را باید بصورت عمود وارد کرد.
- در مورد دامهای بزرگ ابتدا سوزن را وارد کنید و بعد از آن سرنگ را به آن متصل نمایید ولی در دامهای کوچک نظیر سگ و گربه اینکار نیازی نیست و تزریق شبیه انسان و با همان حساسیتها صورت می گیرد. قبل از تزریق اطمینان حاصل کنید که سوزن در رگ نباشد و برای اینکار قدری پیستون را عقب بکشید که اگر خون داخل سرنگ نیامد یعنی سوزن داخل رگ نمی باشد. اگر هم خون به داخل سرنگ آمد سوزن را بیرون آورده و حداقل 5/2 سانتی متر دورتر از محل اول تزریق را انجام دهید.
تزریق زیرجلدی (SQ) :
- بهترین محل تزریق زیرجلدی نیمه بالایی گردن و جلوی کتف یا روی دنده ها کنار کتف است.
- سوزن مناسب برای این نوع تزریق به طول 2/1 تا 5/2 سانتی متر است.
- سوزن را با زاویه 30 تا 45 درجه وارد کنید.
- در مورد حیواناتی نظیر گاو بهتر است پوست را با دست قدری بکشید و بالا بیاورید و بعد تزریق را زیر پوست انجام دهید.
تزریق داخل رگی (IV) :
در این نوع تزریق در مورد دامهای بزرگ ورید وداجی بهترین محل تزریق است. فراموش نکنید که این نوع تزریق تنها در صورتی که روی برچسب دارو توصیه شده مجاز است و در غیر اینصورت می تواند عواقب خطرناکی داشته باشد.
