«کیتی»، «لی‌لی» و «جیبسی» از مشهورترین‌هایشان
هستند؛ جزو بهترین سگ‌های جستوجو و نجات در ایران. این سه قلاده سگ توانستند در
زمین لرزه ٧,٣ ریشتری بیست‌ویکم آبان ٩۶،
در ١١ کیلومتری بخش ازگله و ٣٢کیلومتری شهرستان سرپل ذهاب در غرب کرمانشاه، ۶ نفر را زنده نجات دهند و
١٨جسد را در زیر آوار شناسایی کنند. سگ‌های تجسس بازوی کمکی قابل اتکا و
قابل اعتماد برای نجاتگران در بحران‌ها محسوب می‌شوند، حس بویایی سگ‌ها ١٠هزار
برابر انسان است. سگ‌های زنده‌یاب آموزش‌های بسیار دقیق و سختی می‌بینند که به
آنها این توانایی را می‌دهد تا بتوانند وجود موجود زنده یا پیکر بی‌جان را از
میان آوارها خاک یا مدفون در چندین متر برف شناسایی کنند و با پارس به مربی همراه‌شان
خبر دهند.
به گزارش حکیم مهر به نقل از شهروند، از‌سال ٧٩ به‌طور رسمی
کار مرکز آموزش سگ‌های تجسس و نجات در هلال‌احمر ایران آغاز شده و درحال حاضر
سالانه به‌طور متوسط ۱۰۰
عملیات نجات از سوی سگ‌های زنده‌یاب و ردیاب برای نجات افراد گرفتار در انواع
حوادث و سوانح در ایران انجام می‌شود و در حوادث خارج از کشور نیز برحسب نیاز از
وجود این سگ‌ها استفاده خواهد شد. به‌طورکلی از ابتدای‌سال ۹۲ تا بیست‌ونهم‌دی‌ماه‌سال ۹۷، مرکز آنست سازمان امدادونجات
هلال‌احمر بیش از ۸۰۰
عملیات شامل حوادث و مانورها را انجام داده است.
هم اکنون در ایران ۸۰
قلاده سگ زنده‌یاب در هلال‌احمر در مواقع حوادث به‌کارگیری می‌شوند که از این
تعداد هر یک از ۳۱
استان ایران دو قلاده سگ (در مجموع ۶۲
قلاده)، استان تهران دارای ۸
قلاده سگ در چهارپایگاه و مابقی در سازمان امدادونجات به‌عنوان پشتیبان‌کننده
عملیات نگهداری می‌شوند. در
حال حاضر ١١ سرمربی کشوری در مراکز استان‌های مختلف داریم که این افراد
وظیفه آموزش مربی‌های ٣١ استان را برعهده دارند. این روزها کرمان میزبان دوره
توان‌افزایی سرمربی‌های آنست جمعیت هلال‌احمر ایران است، دوره‌ای که دو مدرس بین‌المللی
از صلیب‌سرخ آلمان دارد.
«رضا فلاح»، مدیرعامل جمعیت هلال‌احمر استان
کرمان می‌گوید دوره کشوری سرمربیان آنست با حضور مدرسان بین‌المللی از کشور آلمان
به مدت ۹ روز
در مرکز کشوری آموزش‌های تخصصی جمعیت هلال‌احمر استان کرمان درحال برگزاری است. این دوره از چهاردهم
بهمن آغاز شد و تا بیستم بهمن ادامه داشت. به گفته فلاح از روز بیست‌ویکم بهمن
دوره منطقه‌ای سرمربی‌های آنست آغاز شد که این دوره در کرمان تا بیستوپنجم بهمن
ادامه دارد. دوره منطقه‌ای به سطح و گستردگی کشوری نیست و تجسس‌ها در فضای آواری،
جنگلی و ساختمانی با سرمربی‌ها کار می‌شود. به‌طورکلی در این دوره سرفصل‌ها بر
تجسس، تمرین جستوجو و شبیه‌سازی موقعیت‌های بحرانی تمرکز دارد. فلاح با اشاره به
اینکه سازمان امدادونجات جمعیت هلال‌احمر در راستای امدادرسانی سریع و به موقع و
جست‌وجوی مفقودان بعد از زلزله، آوار و ریزش بهمن از سگ‌های زنده‌یاب بهره می‌گیرد،
توضیح می‌دهد: «این دوره نیز با هدف افزایش سطح کیفی آموزش‌های سگ‌های زنده‌یاب
ایرانی و بهره‌گیری از مربیان صلیب‌سرخ آلمان برگزار شده است.»
سر مربی‌هایی که در این دوره شرکت می‌کنند خودشان از اعضای
طراز اول‌های آنست در کشور محسوب می شوند و دوره آموزشی آنها علاوه بر انتقال
تجربیات، کسب اندوخته برای آموزش مربی‌های کشوری است. به بیان دیگر وقتی مربی
آلمانی به آنها نکته‌های به روز را آموزش می‌دهد، این افراد خودشان مسئولیت انتقال
آموزه‌ها را به مربی‌های استانی برعهده می‌گیرند. شرکت‌کنندگان در این دوره ١٠ نفر
هستند. مارک‌هافمن، در این حوزه یک نام آشنا برای مربیان و سرمربی‌های آنست است.
او یکی از استادان آموزش سگ‌های زنده‌یاب در صلیب سرخ آلمان است و برای این دوره
توان‌افزایی سرمربی‌های آنست هلال احمر ایران برای چندمین بار به کشورمان آمده
است. نماینده صلیب‌سرخ آلمان به همراه خانم سیگی هوفِر، مربی ارشد سگ‌های جستوجو
و نجات صلیب‌سرخ آلمان، در این دوره آموزشی برای انتقال تجربیات بین المللی به
روز در حوزه آنست به ایران آمده‌اند. سرمربیان شرکت‌کننده در این دوره از استان‌های
اصفهان، کرمان، فارس، گیلان، گلستان، تهران، کرمانشاه، بوشهر، زنجان و خراسان
جنوبی بودند.
«حیدری»، معاون عملیات هلال‌احمر کرمان
درباره این دوره به «شهروند» می‌گوید:«در این دوره آخرین دانش در حوزه سگ‌های
زنده‌یاب و جستوجو و نجات به سرمربیان ایرانی ارایه می‌شود؛ امروزه تیم‌های جستوجو
و نجات در کنار دستگاه‌های پیشرفته و به روز با کمک سگ‌های زنده‌یاب عملیاتی همچون
ردیابی، پیدا کردن قربانیان در زیر بهمن، زلزله و سیل را انجام می‌دهند. در کل
دوره بسیار خوبی است که دانش به روز دنیا را مدرسان آلمانی به سرمربی‌های ایرانی
آموزش می‌دهند؛ تبادل اطلاعات و دانش صورت می‌گیرد؛ به‌طوری که تصمیم گرفته شده
مناطق نُه‌گانه کشور که مخصوص آموزش سگ‌های زنده‌یاب است و به همین نسبت تعداد سگ‌های
زنده‌یاب هم افزایش پیدا کند.»
حیدری در تجربه‌ای جالب از این دوره می‌گوید وقتی از‌هافمن
که مدرس این دوره است در مورد ویژگی سگ‌های تجسس ایران سوال کردیم، او معتقد بود
روز اولی که این پروژه در ایران شروع شد، با توجه به تفاوت‌های فرهنگی چندان خوش‌بین
نبودیم که نتیجه قابل قبولی بگیریم؛ بر خلاف تصورمان آموزش‌ها خیلی خوب جواب داد.
مربی‌های آنست آلمانی سگ‌های تجسس را با خود به خانه می‌برند و آموزشهایشان مدام
ادامه دارد. اما در ایران مربی‌ها تا نیمه روز با سگ‌ها هستند و آموزش‌ها محدودتر
است. با این حال پاسخگویی آنها در بحران‌ها بسیار خوب و نتایج درخشان بود.سگ‌های
تجسس و تجهیزات زنده‌یابی مکمل هم هستند و در بحران‌ها در کنار هم می‌توانند
عملکرد پاسخگویی به بحران را چند برابر بهتر کنند.
درباره مرکز «آموزش، نگهداری سگ‌های تجسس» جمعیت هلال‌احمر
ایران
مرکز آنست یا همان «آموزش و نگهداری سگ‌های تجسس» سال۱۳۷۹ راه‌اندازی شد و سال ۱۳۸۲ هم‌زمان با زلزله بم فعالیتش
را با هفت قلاده سگ آغاز کرد و توانست در نخستین حضور جدی و چشمگیر خود در زلزله
بم ۶۷ نفر
را زنده نجات‌دهد، کاری که هیچ یک از کشورهای آمریکایی و اروپایی حاضر در زلزله بم
نتوانستند انجام دهند. کرونی، جری، جیمی، رکسی، سنتو، جو، جکی، پیتر و سزار نخستین
سگ‌های زنده‌یابی هستند که به همراه مربیان‌شان توانستند در زلزله بم ۶۷ زنده را از زیر آوار نجات
دهند و اجساد بسیاری را هم از زیر آوار پیداکردند. کرونی تنها سگی بود که در زلزله
بم ۱۳ نفر
را زنده از زیر آوار نجات داد. به دلیل عملکرد چشمگیر مربیان و سگ‌های زنده‌یاب در
زلزله بم، سازمان جهانی سگ‌های زنده‌یاب، مراسم قدردانی از جمعیت هلال‌احمر ایران
را در مقر این سازمان در اتریش برگزار کرد. پس از زلزله بم به مرور واحدهای آنست
در دیگر نقاط ایران هم تشکیل شد، آذربایجان‌شرقی و غربی، گیلان، مازندران، سنندج،
کردستان، بندرعباس، شیراز و اصفهان نخستین استان‌هایی بودند که از سگ‌های زنده‌یاب
در حوادث کمک‌گرفتند.
یک‌سال بعد از زلزله بم تیم سگ‌های زنده‌یاب هلال‌احمر ایران
برای امدادرسانی به زلزله‌زدگان اندونزی به این کشور اعزام شدند و سال ۸۴ به یاری حادثه‌دیدگان زلزله
پاکستان رفتند و موفق به شناسایی یک فرد زنده از زیر آوار شدند. در همین سال یعنی
در سال ۲۰۰۵
نخستین بار مربیان آلمانی برای آموزش سگ‌های زنده‌یاب به ایران آمدند؛ روند آموزش
با حضور مایکل کیلو، مربی آلمانی تا سال ۲۰۰۷
ادامه داشت .همچنین سال ۲۰۰۵ دو مربی سگ‌های زنده‌یاب برای
آموزش و دوره‌های سرمربیگری به آلمان اعزام شدند. این آموزش‌ها در ایران و آلمان
به صورت مستمر چهار سال به طول انجامید و بعد از پایان این آموزش‌ها، این مربیان
توانستند درجه سرمربیگری را دریافت کنند و به سایر مربیان ایرانی نیز آموزش دهند.
سال ۲۰۱۷
تعداد سرمربیان به ۱۱
نفر رسید. این سرمربی‌ها درحال حاضر تخصص و استاندارد‌های لازم برای آموزش به
کشورهای همسایه را نیز در اختیار دارند. جمعیت هلال‌احمر ایران تفاهم‌نامه همکاری
مشترک درخصوص آموزش و نگهداری سگ‌های زنده‌یاب با صلیب‌سرخ آلمان دارد که در اجرای
این تفاهم‌نامه تمام شیوه و آموزش‌های اجراشده برای تربیت سگ‌های زنده‌یاب ازجمله
مهارت‌های ارتباط با مصدوم، آشنایی با موانع، فرمان‌پذیری و اجتماعی‌شدن این سگ‌ها
طبق روش‌های مرسوم در اروپا و مطابق با استانداردها به صورت دقیق رعایت می‌شود و
به منظور هماهنگی بیشتر با سایر استان‌ها نیز هفته‌ای یک بار تمرین مشترکی با آنها
برگزار می‌شود تا استان‌های معین بتوانند در مواقع بروز حوادث طبیعی، غیرطبیعی و
انسان‌ساخت از این سگ‌ها استفاده کنند.
