عده‌ای به دنبال این هستند که دولت را در مهار تلفات پرندگان تالاب میانکاله ناکارآمد نشان دهند/ برخی منتقدان بدون مستند دقیق علمی ادعا می‌کنند بوتولیسم در زمستان رخ نمی‌دهد

حکیم مهر: رئیس سازمان دامپزشکی کشور پس از اعلام دلایل بروز مرگ و میر پرندگان مهاجر در تالاب بین‌المللی میانکاله، ابعاد مختلف این بحران و اقدامات انجام شده جهت مهار آن را تشریح کرد.

به گزارش حکیم مهر به نقل از روابط عمومی سازمان دامپزشکی کشور، «دکتر علی‌صفر ماکنعلی» رئیس این سازمان روز شنبه 2 اسفند 99 در جمع تعدادی از خبرنگاران خبرگزاری‌ها و «شبکه خبر» سیما گفت: پس از اینکه در مورخ 9 بهمن 99 گزارش بروز مرگ و میر غیرطبیعی در تالاب بین‌المللی میانکاله گزارش شد، سازمان دامپزشکی کشور با انجام فرایندی با عنوان «ماشه» در 13 محور که در برگیرنده جمع‌آوری اطلاعات میدانی، تجزیه و تحلیل اطلاعات میدانی، نمونه‌برداری از پرندگان دارای تابلو بالینی غالب (پرندگان دارای تابلو بالینی مشترک) و انجام آزمایشات تشخیصی؛ مبادرت به شناسایی عامل بروز این مرگ و میر بالا نمود.

وی با بیان اینکه در چارچوب آن بخش از این فرایند ماشه که بررسی عامل یا عواملی است که می‌توانست باعث این مرگ و میر شده باشد، مهمترین موارد بررسی شده را ارزیابی احتمال بروز بیماری‌های فرامرزی با اولویت آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان، بیماری های باکتریایی، مسمومیت با فلزات سنگین، مسمومیت با گروههای سموم ارگانو فسفره، مسمومیت با تمام گروههای سموم ارگانو کلره و بیماریهای بامیکروارگانزم های تولید کننده بیوتوکسین بود  که در قالب یک الگولریتم  بصورت کامل مورد بررسی قرار گرفته و کار آزمایشگاهی بر روی  تلفات جدید نیز ادامه دارد.

ماکنعلی با بیان اینکه سموم تولید شده توسط میکروارگانیسم های اکوسیستم که یکی فرضیه های  احتمالی بروز این رخداد  بود نیز  مورد بررسی قرار گرفت و منجر به شناسایی همین عامل بوتولیسم بعنوان علت مرگ و میر پرندگان میانکاله شد، افزود: در واقع از آنجا که اکوسیستم تالاب میانکاله ذاری  80 درصد آب شور دریا  دریا و 20 درصد آب شیرین می باشد محلی مناسب برای تولید غذای مناسب برای 350 تا 400 هزار پرنده مهاجر می باشد که  از اواخر شهریور و اوایل مهرماه برای زمستان‌گذرانی به این تالاب بین المللی و خاص در کره زمین می‌آیند کو تا اواسط فروردین مهمان این منطقه هستند.

وی با بیان اینکه پرندگان مهاجر از 20 یا 22 اسفند شروع به خروج از تالاب می‌کنند، تصریح کرد: در این میان، سازمان دامپزشکی کشور با همکاری و مساعدت سازمان حفاظت محیط زیست و دیگر ارگان های مسئول با انجام اقداماتی پیشدستانه کوشیدند در چارچوب محورهای شش‌گانه آزمایشات دقیقی را به عمل آورند که پس از منتفی شدن آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان، کشت های اختصاصی برای بعضی از میکروارگانیزم ها و همچنین آلودگی ناشی از تمام سموم ارگانوفسفره و سموم ارگانوکلره و در نهایت آلودگی ناشی از فلزات سنگین در تالاب، مشخص شد عامل اصلی مرگ و میر بالای پرندگان مهاجر در این تالاب بیوتوکسین‌های حساس به حرارت تولید شده توسط میکروارگانیسم‌های این تالاب بوده است که منجر به بیماری بوتولیسم شده است.

رئیس سازمان دامپزشکی کشور در ادامه تصریح کرد: هم اکنون نیز اقدامات کنترلی در 3 محور توسط محیط زیست، سازمان دامپزشکی و سایر نهادهای مسئول در حال انجام است که جمع آوری لاشه‌ها به روش های مختلف و با کمک یک دستگاه تراکسور جهت تسریع در شتاب دادن به این کار، افزودن دبی روزانه 1300 مترمکعب آب شیرین به تالاب و تلاش در حد امکان جهت ممانعت از تغذیه از منابع مسموم، از جمله آنهاست.

وی در تشریح جزئیات بیشتر از دلایل بروز و شیوع این نوع مرگ و میر در سال 98 و 99 اظهار کرد در تالاب بدلیل تراز منفی که در دریا بوجود آمده سهم آب دریا کاهش پیدا کرده و تفاقی که افتاده این است که کاهش سطح آب دریا و تغییر معکوس تراز لازم برای انتقال آب از دریا به تالاب، تجمع رسوب در قسمت‌های جنوب و جنوب شرقی، باعث مناسب شدن شرایط محیطی برای تکثیر  کلسترودیوم بوتولینوم و تولید  بوتولینوم ( بیوتوکسین)  شده که این امر درنهایت منجر به بوتولیسم شده است.

وی با بیان اینکه پرندگان تلف شده در این تالاب عمدتاً پرندگانی هستند که فیلترفیدر هستند و کف تالاب را فیلتر می‌کنند، تصریح کرد: وقتی این پرندگان از نرم تنان و مواد غذایی آغشته به سم تغذیه می‌کنند، حداکثر در مدت زمان 20 دقیقه تلف می‌شوند و لاشه این پرندگان نیز موجب تکثیر باکتری و تولید سم جدید و در نتیجه تلف شدن سایر پرندگان نیز می‌گردد.

ماکنعلی با بیان اینکه تا اول اسفند 99 تعداد پرندگان تلف شده از بوتولیسم در تالاب میانکاله به 11 هزار قطعه پرنده از 22 گونه رسیده است گفت: 94 درصد آنها چنگر، 3.5 درصد فلامینگو و یک درصد از سایر مرغابی‌ها بوده است.

رئیس سازمان دامپزشکی کشور با بیان اینکه عده ای در سال گذشته و امسال دنبال این بوده و هستند تا دولت و سیستم حاکم را در مهار این تلفات ناکارآمد نشان دهند، به اظهارات برخی افراد در این خصوص استناد کرد و افزود: این در حالیست که برخی از این منتقدان بدون مستند دقیق علمی، ادعا می‌کنند بوتولیسم در زمستان رخ نمی‌دهد که در صورت اندکی جستجو در منابع علمی متوجه خواهند شد که این بیماری در تمام فصول سال امکان بروز و شیوع دارد.

ماکنعلی با اظهار امیدواری از اینکه بر اساس برآورد صورت گرفته، میزان تلفات ناشی از این بیماری در سال 99  نسبت به سال گذشته 40 تا 50 درصد کاهش یابد، خاطرنشان کرد: تاکنون 11 هزار پرنده تلف شده جمع آوری شده است که این آمار در سال گذشته 40 هزار پرنده بوده است.

رئیس سازمان دامپزشکی کشور با اشاره به آزمایشگاههای مجهزی که در سازمان دامپزشکی کشور تمام تست‌های تخصصی را انجام می دهند گفت: این سازمان برای بازدید تشکل های دغدغه‌مند مردم نهاد از وضعیت اقدامات انجام گرفته در منطقه و ارائه گزارش انجام آزمایشات آمادگی کامل دارد و از این امر استقبال می نماید.