درب دانشکده‌های دامپزشکی بیخود باید بسته شود، چون تبدیل به بنگاه اقتصادی شده‌اند/ به دلیل مخالفت با تاسیس دانشکده‌های دامپزشکی جدید استعفا کردم

حکیم مهر- محسن طاهرمیرزایی: «بخشی از مشکلات آموزش دامپزشکی به کمبود امکانات آموزشی برمی‌گردد، کمااینکه غیر از چند دانشکده از جمله تهران، شیراز و تا حدودی ارومیه و اهواز، وضعیت سایر دانشکده‌ها اسفبار است»؛ این را استاد پیشکسوت گروه بهداشت تغذیه دام و طیور دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران به حکیم مهر می‌گوید.

از نظر «دکتر سید محمدمهدی کیایی» اولین راهکار این است که درب دانشکده‌های بیخود را ببندند، چون تبدیل به بنگاه اقتصادی شده‌اند: «در واقع دانشکده‌ها را برای کسب درآمد بازکردند؛ اگرنه غیر از اتلاف پول و مهمتر از همه اتلاف عمر بچه‌ها، هیچ خدمتی به این مردم نکرده‌اند.»

وی در گفت‌وگو با حکیم مهر تصریح می‌کند: «یکی از دلایلی که از گروه دامپزشکی وزارت علوم استعفا کردم و آنها هم از خدا خواسته استعفای من را قبول کردند، مخالفت‌های من با تاسیس دانشکده‌های جدید دامپزشکی بود. یک‌بار پرونده درخواست تاسیس دانشکده دامپزشکی از یک منطقه در شمال‌شرقی کشور (تقریبا سمت ترکمن صحرا و مرز شوروی) زیر دست من آمد؛ جایی که الان شاید ۲ خیابان در آن کشیده باشند، اما قبل یا بعد از انقلاب که برای بازدید رفته بودم، یک خیابان خاکی و یک نهر آب بود.»

دکتر کیایی خاطرنشان می‌کند: «من می‌دانم که شرایط دامپزشکان در وزارت بهداشت بهتر نخواهد شد. چون همین الان در وزارت بهداشت، حتی داروسازان از دست پزشکان می‌نالند. چون برخورد دست دوم با آنها می‌کنند. آنجا فقط پزشک‌محور است و پزشک حرف اول را می‌زند و بس.»

وی معتقد است که دانشجویان دامپزشکی با کمبود کیس و کمبود امکانات مواجهند و این باعث می‌شود به ملاهای مسجد ندیده تبدیل شوند.

حکیم مهر: چه شد که رشته دامپزشکی را انتخاب کردید و ورودی چه سالی هستید؟

ورودی سال ۴۴ هستم. در گذشته هر دانشگاه، مثلا دانشگاه‌های تهران، شیراز، تبریز و... به شکل مستقل آزمون کنکور برگزار می‌کردند. در دانشگاه تهران نیز گروه‌های علمی مخصوص مثل گروه کشاورزی، گروه فنی مهندسی، علوم انسانی و گروه پزشکی وجود داشت که گروه پزشکی مشتمل بر دانشکده‌های پزشکی، داروسازی، دامپزشکی و دندانپزشکی بود. این دانشگاه‌ها به ترتیب که قبولی‌ها را اعلام می‌کردند، داوطلبان در صف می‌ایستادند و آنها که رتبه‌های اول را آورده بودند، در اولویت بودند. مثلا مرحوم دکتر ملک‌محمدی همکلاس من بودند که رتبه ایشان پانزدهم بود و در دانشکده دامپزشکی ثبت‌نام کرد.

هر کس در هر رشته‌ای که علاقه داشت، اگر ظرفیت باقی مانده بود، اسم می‌نوشت. بنابراین انتخاب‌ها بر اساس دانشکده‌ای بود که نصیب فرد می‌شد و اینکه یکی بگوید از اول علاقه‌مند به دندانپزشکی یا دامپزشکی بودم، خیلی صحیح نیست. تنها رشته پزشکی را می‌توان گفت که بعضی داوطلبان راغب به خواندن آن بودند و علت آن هم این بود که از کودکی دیده بودند هر جای آنها درد می‌گیرد، پیش پزشک می‌روند و لذا یک شناخت کلی داشتند، اما سایر رشته‌ها را کسی نمی‌شناخت.

ما می‌گفتیم دامپزشکی هم شبیه پزشکی است و حیوانات را معالجه می‌کنند. به هر حال آن زمان این‌گونه نبود، اولا کلینیک دامپزشکی به اندازه الان نبود. کمااینکه الان هر کودکی می‌داند که وقتی سگ، گربه یا هر حیوانی مریض می‌شود، او را به بیمارستان می‌برند، اما آن زمان این مسائل نبود و کسی نمی‌دانست چه می‌کنند. فقط می‌دانستیم دامپزشکی جزء گروه پزشکی است و براساس درصد قبولی، همه ثبت نام می‌کردیم. این اصل ماجراست و تقریبا در همه رشته‌ها هم همین‌طور بود. مثلا وقتی می‌گفتند مهندسی راه و ساختمان یا مکانیک یا شیمی، هیچ‌کس نمی‌دانست مثلا مهندسی شیمی چیست؟ خلاصه که می‌ایستادند تا ببینند کدام رشته به آنها می‌رسد.

حکیم مهر: مقطع عمومی را چه سالی تمام کردید؟

سال ۵۰ از پایان‌نامه دفاع کردم.

حکیم مهر:‌ بعد از آن چه کردید؟

بعد از آن دوره سربازی و طرح بود. سال ۵۳ به دانشگاه تهران آمدم و در گروه بهداشت و تغذیه به عنوان مربی مشغول به کار شدم. سال ۵۵ بورس گرفتم و سال ۵۸ برگشتم و استادیار شدم و فعالیت‌های من ادامه پیدا کرد.

حکیم مهر:‌ بورس کجا را گرفتید؟

دانشگاه انگلستان در رشته بهداشت و تغذیه طیور.

حکیم مهر: پس از بازگشت از انگلستان به عنوان هیات علمی در دانشگاه مشغول بودید؟

بله. فعالیت‌های من در دانشگاه ادامه پیدا کرد.

حکیم مهر: چه سالی بازنشست شدید؟

تقریبا اواخر سال ۹۵. در واقع حدود ۴۷ سال سابقه دارم.

حکیم مهر: از نظر شما مهمترین مشکلات آموزش دامپزشکی در کشور چیست؟

من فکر می‌کنم بخشی از مشکلات آموزش به کمبود امکانات آموزشی برمی‌گردد. شما دانشگاه تهران را مبنا قرار ندهید چون من مدت‌ها مسئول گروه دامپزشکی وزارت علوم بودم و از تمام دانشکده‌های دامپزشکی سرکشی و گزارش تهیه ‌کردم. غیر از چند دانشکده از جمله تهران، شیراز و تا حدودی ارومیه و اهواز، وضعیت خیلی از آنها اسفبار بود. لذا امکانات آموزشی مهمترین مشکل ما به‌عنوان قوی‌ترین، غنی‌ترین و در حقیقت قدیمی‌ترین دانشکده کشور است که بالای ۱۰۰ هیات علمی داریم.

دانشگاه آزاد با ۱۰ نفر هیات علمی ۱۰۰ دانشجو جذب می‌کند، در حالی که ما این تعداد دانشچو را با ۱۰۰ نفر هیات علمی هم نمی‌توانیم مدیریت کنیم. نمی‌دانم آنها چه می‌کنند؟ به هر حال امکانات آموزشی، هیات علمی، امکانات کلینیک، درمانگاه و... از بزرگترین مشکلات آموزش دامپزشکی است.

حکیم مهر: چه راهکاری به نظر شما می‌رسد؟

اولین راهکار این است که درب دانشکده‌های بیخود را ببندند، چون تبدیل به بنگاه اقتصادی شده‌اند. در واقع این دانشکده‌ها را برای کسب درآمد بازکردند، اگر نه غیر از اتلاف پول و مهمتر از همه اتلاف عمر بچه‌ها، هیچ خدمتی به این مردم نکرده‌اند. دانشجویان ۶ سال از عمر خود را تلف می‌کنند، سپس رها و سرخورده وارد جامعه می‌شوند. ما نباید تا این اندازه دانشجوی دامپزشکی بگیریم. در آمریکا با آن یال و کوپال، ۲۸ دانشکده دامپزشکی وجود دارد اما ما اینجا رکورد بالای ۳۰ دانشکده را شکستیم. انگلستان و فرانسه با این قدمت ۵ دانشکده دامپزشکی دارند و استرالیا که قطب تولیدات دامی است، تنها ۲ دانشکده دارد. ما چه می‌خواهیم بکنیم با این همه دانشکده؟ به نظر من باید این دانشگاه‌ها تجمیع و تعداد دانشجو کم شود.

حکیم مهر: شما خودتان مدتی در گروه دامپزشکی وزارت علوم حضور داشتید. آیا تلاشی کردید که از راه‌اندازی دانشکده‌های جدید جلوگیری کنید؟

صورتجلسات گروه دامپزشکی در آن زمان موجود است و من در تمام آنها با تاسیس دانشکده مخالفت کردم. یکی از دلایل اینکه من استعفا کردم و آنها هم از خدا خواسته استعفای من را قبول کردند، به خاطر همین مخالفت‌ها بود. یک‌بار درخواست تاسیس دانشکده دامپزشکی از یک منطقه در شمال‌شرقی کشور (تقریبا سمت ترکمن صحرا و مرز شوروی) زیر دست من آمد؛ جایی که الان شاید ۲ خیابان در آن کشیده باشند، اما قبل یا بعد از انقلاب که برای بازدید رفته بودم، یک خیابان خاکی و یک نهر آب بود. در پرونده آمده بود که نماینده مجلس آنجا درخواست تاسیس دانشکده دامپزشکی داشته و این درخواست را برای آقای وزیر فرستاده است. آن زمان آقای دانشجو وزیر بود. من هیچ‌گونه داوری ندارم و این را باید مردم داوری کنند.

حکیم مهر: واکنش شما چه بود؟

من کاملا مخالفت خود را اعلام کردم. آن زمان بیشتر با معاون آموزشی وزیر در تماس بودیم. ایشان می‌گفتند که اختیار دست ما نیست و آقای احمدی‌نژاد به‌عنوان رئیس دولت در سفرهای استانی خود این را تصویب کردند و ما هم باید اجرا کنیم.

 حکیم مهر: نظر شما در خصوص الحاق آموزش دامپزشکی به وزارت بهداشت چیست؟

من می‌دانم که شرایط ما در وزارت بهداشت بهتر نخواهد شد. چون همین الان در وزارت بهداشت، حتی داروسازان از دست پزشکان می‌نالند. چون برخورد دست دوم با آنها می‌کنند. آنجا فقط پزشک‌محور است و پزشک حرف اول را می‌زند و بس. لذا اگر فکر می‌کنیم با جابه‌جایی وضع ما بهتر می‌شود، خیر. گرچه ممکن است آنها بگویند احتیاج است و دامپزشکان کادر بهداشتی هستند و... اما اینها تعارف است. وقتی وارد معرکه می‌شوید، می‌بینید این خبرها نیست و آن کسی که حرف آخر را می‌زند و تصمیم می‌گیرد، آنها هستند.

من فکر می‌کنم خودمان باید شرایط را اعتلا دهیم. بزرگترین فاکتور اعتلا هم این است که دامپزشکان از نظر دانش، بینش و سواد به اوج برسند. یعنی اگر دامپزشکان به آن نقطه برسند، همان می‌شود که می‌گویند به هر جا روید، در صدر نشینید. علما به هر جا روند، در صدر نشینند و قدر بینند و لذا فرقی نمی‌کند. ما باید خودمان را از نظر دانش قوی کنیم تا جایی که مردم و مملکت احساس کنند وجود دامپزشکان خیلی ضروری است و نمی‌توان با آن شوخی کرد. آن زمان وضع ما درست می‌شود، اگرنه، از اینجا به آن اداره و جای دیگر رفتن، کاری را درست نمی‌کند. البته به نظر من رفتن گروه پزشکی از وزارت علوم به وزارت بهداشت کار صحیحی نبود و یکپارچگی آموزش عالی را به هم زد، لذا این گروه پزشکی است که باید به وزارت علوم ملحق شود.

حکیم مهر: یکی از انتقاداتی که به فارغ‌التحصیلان وارد است، این است که اغلب آنها کار بالینی بلد نیستند. آیا شما این نقد را قبول دارید؟

قبول دارم، چون با کمبود کیس و کمبود امکانات مواجهند و این باعث می‌شود به ملاهای مسجد ندیده تبدیل شوند. وقتی کلینیک و کیس نیست، آنها چطور می‌خواهند معاینه و معالجه کنند؟ دختر یکی از دوستان من دانشجوی پزشکی است و زمانی که از او سراغ گرفتم، گفتند که سال سوم است. تعجب کردم که چطور واحدهایی مثل آناتومی را به شکل آنلاین پاس کرده است. اینها دروس عملی هستند، مگر می‌شود بدون دیدن و تشریح جسد، چیزی یاد بگیرند؟ من نمی‌دانم چه می‌شود؟ وضعیت دامپزشکی هم همین‌طور است و بچه‌ها کیس نمی‌بینند.

حکیم مهر: آقای دکتر، ضمن تبریک انتخاب شما به‌عنوان پیشکسوت برگزیده هشتمین جشنواره آموزش دانشگاه تهران، از نظر خودتان چه شاخص‌هایی باعث شد به این عنوان دست پیدا کنید؟

راستش اصلا نمی‌دانم که بر اساس چه شاخص‌هایی بوده است. با من تماس گرفتند و بابت این انتخاب تبریک گفتند و درخواست کردند که فلان روز حضور پیدا کنم. واقعا نمی‌دانم شاخص انتخاب چه بوده است و هیچ اطلاعی در این زمینه ندارم. قطعا بر اساس مصاحبه شورای دانشگاه است که نظر لطف آنها بوده است. من می‌دانم که از بنده صاحبنظرتر و ارجح‌تر وجود داشته است. به هر حال نظر لطف دوستان بوده است.

حکیم مهر: ممنون از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید.