به بهانه روز ملی دامپزشکی
نگاهی به علم دامپزشکی
دکتر میرحسن موسوی
رئیس دانشکده دامپزشکی دانشگاه تبریز
دامپزشکی شاید در میان رشته ها و صنوف مختلف جزو معدود رشته هایی است که بواسطه نامگذاری خاصش در ایران همواره حداقل یک روز از سال را باید به یاد آن بود و به نقش ویژه اش در جامعه توجه داشت و این شاید از اهمیت پنهان آن ناشی باشد. البته موضوع به آنجا برمی گردد که در سال 1369 «گوش روز» که در ایران باستان روز مبارکی بوده و به روز چهاردهم هر ماه اطلاق می شد، به دنبال تلاش برای اختصاص روزی به نام روز دامپزشکی از سوی آقای دکتر حسن تاج بخش، استاد ممتاز دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران و عضو پیوسته فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران، پیشنهاد و بر همین اساس، روز ۱۴ مهر به یاد فعالان این رشته، روز دامپزشکی نامگذاری گردید. «گوش روز» برگرفته از نام فرشتهای به نام گائوش (فرشته نگهدار چهارپایان و جانوران سودمند) است. علاوه بر این، تعیین روزهای دیگری همچون روز جهانی بیماری هاری از طرف سازمان بهداشت جهانی که از بیماری های مشترک میان انسان و حیوان است، وجهه ویژه آن را نشان می دهد .
در وهله نخست در دید عمومی، فعالیت این رشته محدود به درمان بیماری های دام و طیور میباشد، در حالی که فعالان این رشته در ابعاد گسترده ای از تامین امنیت غذایی، کنترل بیماری های مشترک انسان و دام و بهداشت محیط حضور دارند .
در بحث نقش دامپزشکی در بهداشت عمومی و کنترل بیماری های مشترک، همین بس که اشاره شود حدود 49 درصد از بیماری های موجود در جهان بین انسان و دام مشترک است و اگر نقش دامپزشکان در این زمینه کنار گذاشته شود قطعاً سلامت عمومی جامعه بشدت تهدید و در پاره ای از موارد غیرقابل کنترل می شود. به غیر از بیماری آنفلوانزای فوق حاد پرندگان که از بیماریهای مشترک بین انسان و حیوان است، تب خونریزیدهنده کریمه-کنگو، تب مالت، سل، هاری، مشمشه از جمله بیماری هایی هستند که خسارات زیادی در جوامع داشتند و در صورت عدم کنترل، می توانند جهان را با مشکلات جدی مواجه سازند .
اما در یک گام مهم و اساسی دیگر باید به نقش ارزنده رشته دامپزشکی در مباحث پژوهشی اشاره کرد. اساس برخی تحقیقات از جمله تولید دارو و واکسن بر علم دامپزشکی و توانمندی های آن استوار است و در واقع بدون علم دامپزشکی، تحقق آن ها معنایی ندارد. در تولید واکسن بر علیه بیماری هولناک کرونا، توانایی علم دامپزشکی در مطالعات فاز حیوانی برای بررسی اثربخشی واکسن های تولیدی بکار گرفته شد که همه اینها نشان از نقش ویژه این رشته می باشد .
در خاتمه بطور اختصار به تاریخچه و جایگاه فعلی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تبریز اشاره می گردد :
دانشکده دامپزشکی دانشگاه تبریز در سال 1366 بصورت آموزشکده تاسیس گردید و با پذیرش دانشجو در مقطع کاردانی دامپزشکی، فعالیت آموزشی خود را آغاز نمود. این دانشکده با گسترش کمی و کیفی خود به پذیرش دانشجو در مقطع کارشناسی (از سال 1375) و دکتری عمومی دامپزشکی (ازسال 1384) اقدام نمود و از سطح آموزشکده به سطح دانشکده ارتقا یافت .
دانشکده دامپزشکی در مقاطع مختلف از جمله دکتری عمومی دامپزشکی، دکتری تخصصی فناوری تولید مثل در دامپزشکی، کارشناسی ارشد در رشته های بهداشت و کنترل کیفی مواد غذایی، بیوشیمی بالینی، باکتری شناسی دامپزشکی، انگل شناسی دامپزشکی، بافت شناسی دامپزشکی و در مقطع کارشناسی در رشته های بهداشت مواد غذایی، بهداشت و بازرسی گوشت و علوم آزمایشگاهی دامپزشکی پیوسته و ناپیوسته به تربیت نیروی انسانی متخصص اهتمام دارد.
در حال حاضر دانشکده دامپزشکی در مقطع دکترای عمومی ۱۸۴ دانشجو، کارشناسی پیوسته ۱۹۴ دانشجو، کارشناسی ناپیوسته ۵۶ دانشجو، کارشناسی ارشد ۶۲ دانشجو و دکترای تخصصی ۱۶ دانشجو دارد که جمع آنها ۵۱۲ نفر است. این دانشکده ۴۵ نفر عضو هیات علمی دارد که شامل ۵ نفر استاد، ۲۵ نفر دانشیار، ۱۴ نفر استادیار و یک نفر مربی است .
امید است با همت و تلاش های روزافزون همکاران محترم هیات علمی، کارشناسان و دانشجویان عزیز این دانشکده بتواند قدم های موثری را در جهت اعتلای جایگاه علم دامپزشکی در سطح ملی و بین المللی بردارد .