نوشته‏ای از دکتر ملک‎پور / واردات بازار مرغ را پرپر کرد

حکیم مهر -  دکتر کامران ملک‏پور (دامپزشک) در روزنامه شرق در مطلبی با عنوان "واردات، بازار مرغ را پرپر کرد" نوشت :

" اگر تا به حال باور نکرده‌اید که دامداران در سال‌هاى اخیر چند بار شیر تولیدیشان را به دلیل ارزانی در جوی آب ریخته‌اند اما مطمئن باشید در روزهای آینده با ادامه وضع وخیم بازار مرغ نه تنها برای اولین بار رژه خروس‌هاى کاکل قرمز را در خیابان‌های شهرتان می‌بینید بلکه خبر سکته‌های سریالى مرغداران را هم می‌شنوید. در حالى که این روزها رکورد‌شکنی رو به بالاى قیمت سکه و دلار بورس‌‌بازان را سرمست و خوشحال کرده، سقوط آزاد قیمت مرغ خواب را از چشم مرغداران ربوده است. قیمت مرغ زنده نه تنها به کمتر از زمان پیش از هدفمندى یارانه‌ها رسیده بلکه از نظر ارزانی رکوردی به یادماندنی در چند سال اخیر به جا گذاشته و البته هر شب هم این رکورد‌شکنی ادامه دارد و کامیون‌های حمل مرغ که سال‌ها دلالان در جلوی درب کشتارگاه برایش صف می‌کشیدند، حالا خریداری ندارد.
کشتارگاه‌ها خالی است
ساعت حدود دو نیمه شب است که به درب کشتارگاهی مکانیزه در حومه ورامین می‌رسیم. نگهبان خواب است اما با سر وصدای ما بیدار می‌شود و با ناراحتی از آنجایی که فکر می‌کند واسطه هستیم می‌گوید فعلا از بار خبری نیست. توضیح می‌دهد که فقط یک هفت‌هزارتایی سر شب آمده که آن هم از ترس تلفات و به دلیل بیماری شدید، صاحب گله راضى به کشتار شده است. پس از کلی کلنجار وارد محوطه می‌شویم. از سر و صدا خبری نیست چون کارگران نشسته‌اند و در دفتر «نود» تماشا می‌کنند. یعقوب از قدیمی‌ترها که از هشت سال قبل اینجا بوده توضیح می‌دهد در این سال‌ها تنها چند شب بیکار بوده‌اند که البته این هفته از جمع آن سال‌ها بیشتر شده است. «مرغدار دلش نمی‌آید باری که کیلویی دو‌هزار‌و‌دویست، سیصد تمام شده بیاورد اینجا هزار‌وششصد بفروشه» او با این جمله سر صحبت را باز می‌کند و ادامه می‌دهد «الان بیشتر مرغداری‌های این منطقه حتی قرض‌و‌قوله هم که شده می‌کنند و کشتار نمی‌کنند تا شاید اوضاع عوض بشه.» این کارگر کشتارگاه یادآوری می‌کند: «کشتار مرغ فقط شب انجام می‌شه چون قدرت بینایی مرغ در تاریکی کمه و استرس کمتری به حیوان وارد می‌شه» او با اشاره به درب اتاقی، ما را پیش مسوول فنی می‌فرستد. دکتر علی که تازه از سربازی آمده دارد کتاب درسی می‌خواند تا به قول خودش شاید در امتحان تخصص قبول شود و دیگر مجبور نباشد به‌عنوان یک دامپزشک عمومی و البته تازه‌کار شب‌ها در کشتارگاه کار کند. «مرغ این روز‌ها خریدار ندارد چون برای دلال هم صرف نمی‌کند که پولش را در این کار بیندازد» او با این مقدمه کوتاه به سراغ اصل موضوع می‌رود. «مرغ وارداتی نفس بازار را گرفته چون تقاضا برای تولید داخل را با افت مواجه کرده و هر روز هم عرضه به دلیل نفروختن گله‌های رسیده و رسیدن گله‌های جدید رو به افزایش است.» این ناظر بهداشتی فرآورده‌های طیور اضافه می‌کند: عده‌ای هم طاقت ندارند صبر کنند و بنابراین قیمت را هر روز پایین‌تر می‌آورند تا جایی که الان مرغ زنده به هزار‌و‌ششصد تومان رسیده است. او یادآوری می‌کند که دولت وعده داده که خرید تضمینی کند اما فعلا خبری نیست. این شاغل صنعت طیور می‌گوید که برخی مرغداران منطقه گفته‌اند اگر وضع به همین منوال بیش برود، می‌خواهند به جای آنکه تولیدشان را با ضرر بفروشند سالن‌ها را خالی و مرغ‌ها را در خیابان رها کنند.
اقدام دیرهنگام دولت
باز هم تصمیمی یک شبه با عنوان ممنوعیت واردات مرغ که ظاهرش نشان از حل مشکل می‌دهد اما در کوتاه‌مدت اثری نخواهد داشت. در اوضاع و احوالی که محموله‌های وارداتی مرغ یکی پس از دیگری در حال حمل به بنادر جنوبی و عرضه به بازار مصرف داخلی است ندادن مجوز جدید که محموله‌هایش قاعدتا چندین ماه دیگر می‌تواند به بازار مصرف برسد امروز گره‌ای از کار مرغداران نمی‌گشاید.
در همین حال باید به مجوزهای متعدد داده شده که بسیاری از آنها هنوز استفاده نشده نیز توجه کرد.
کاهش ناگهانی قیمت مرغ به وضوح نشان می‌دهد که متولیان وزارت جهاد کشاورزی بدون بررسی میزان تولید و در نظر گرفتن مصرف سرانه و تنها با اتکا به چند عدد و رقم مجوز واردات صادر کرده‌اند. هر چند معاون امور دام وزارت جهاد کشاورزی از مصاحبه با رسانه حتی از نوع حامی دولت طفره می‌رود و ترجیح می‌دهد که داغ دل مرغداران را تازه نکند اما در سویى دیگر مسوولان وزارت تازه تاسیس صنعت، معدن و تجارت سعی دارند با ایجاد فضای روانی مناسب تا حد امکان از ادامه روند فعلی جلو‌گیری کنند. در این زمینه حسین مدرس‌خیابانی، قائم‌مقام معاونت بازرگانی داخلی وزارت صنعت، معدن و تجارت از اعطای مشوق برای صادرات مرغ خبر داد و اظهار کرد: به محض تامین یارانه صادراتی، مشوق صادراتی برای ارایه به مرغداران تخصیص خواهد یافت تا صادرات رونق گرفته و علاوه بر حمایت از تولید، صادرات نیز مورد توجه قرار گیرد. باید به این نکته اشاره کرد که جوایز صادراتی معوق سال‌های گذشته که مورد تصویب هم واقع شده هنوز پرداخت نشده است، بنابراین چه انگیزه‌ای سبب می‌شود که صادرکنندگان به این وعده دولت دلخوش کنند؟ از سوی دیگر بهتر است از مسوولان سوال شود که چرا با صدور بیش از نیاز مجوز واردات، زمینه را برای اشباع بازار فراهم کرده‌اند که اکنون مجبور باشند تولید داخل را روانه بازار دیگر کشورها کنند؟
چشم امید خلیلیان به وزارت صنعت و تجارت
سال گذشته پس از تصویب قانون بهره‌وری، طبق ماده‌16 این قانون مقرر شد مجوز واردات و تعیین تعرفه وارداتی محصولات کشاورزی به وزارت جهادکشاورزی سپرده شود تا با عنایت ویژه به تولید داخل برای تامین کسری بازار از محل واردات تصمیم‌گیری شود. حال که یک سال از این واگذاری می‌گذرد؛ تولیدکنندگان هیچ بهبودی در اوضاع خود نمی‌بینند و بازار همانگونه اداره می‌شود که در زمان مسوولیت وزارت بازرگانی اداره می‌شد. صادق خلیلیان وزیر جهادکشاورزی هم که با ندانم‌کاری خود کار را به اینجا کشانده تنها به دادن وعده و وعید اکتفا می‌کند. او چند روز پیش اعلام کرد مرغ مازاد را از تولیدکنندگان خریداری خواهیم کرد.
خلیلیان به نوعی دست‌به‌دامان وزارت صنعت، معدن و تجارت شد و گفت: امیدواریم شرکت پشتیبانی و امور دام که الان تحت پوشش وزارتخانه جدید صنعت، معدن و تجارت است، هر چه سریع‌تر به خرید و ذخیره‌سازی مرغ اقدام کند تا مرغ مازاد را جمع‌آوری کنیم و قیمت‌ها در بازار متعادل شود. او اکنون امیدوار است وزارت صنعت، معدن و تجارت، شرایط نابسامانی که به دلیل تصمیم نابجای وزارت جهادکشاورزی ایجاد شده را سامان ببخشد.
به تمام موارد فوق باید این موضوع را اضافه کرد که امسال به دلیل بروز بیماری آنفلوآنزای پرندگان بخش قابل‌توجهی از مرغ‌های کشور معدوم شده و واحدهای تولیدی با نیمی از ظرفیت خود تولید کردند، بنابراین اگر این بیماری بروز نمی‌کرد چه بسا مرغ مازاد دو برابر میزان فعلی بود و شرایط برای ساماندهی بازار سخت‌تر."