حکیم مهر- محسن طاهرمیرزایی: چند روز پیش بود که طی حکمی از سوی رئیس سازمان دامپزشکی کشور، «دکتر سیدمختار رجایی‌فر» به عنوان مدیرکل دامپزشکی استان کهگیلویه و بویراحمد منصوب شد. این انتصاب بهانه‌ای شد تا به سراغ دکتر رجایی‌فر برویم و دقایقی را با او گفت‌وگو بنشینیم.
از نظر او با گذشت بیش از ۴۰ سال از انقلاب، دامپزشکی به یک اداره پیر تبدیل شده و کمبود نیرو، چالش اصلی در بدنه دامپزشکی است: «ما اگر بخواهیم وظیفه حاکمیتی خود را به نحو احسن انجام دهیم، می‌طلبد که نیروی انسانی ورزیده و کارآمد داشته باشیم.»
دکتر رجایی‌فر در گفت‌وگو با حکیم مهر تصریح می‌کند: «چالش دومی که در این شرایط خاص اقتصادی وجود دارد، بحث کشتارهای غیرمجاز است که سالیان سال ادامه داشته و در روستاها و جاده‌های ترانزیتی بین شهرستان‌ها و استان‌ها به صورت قارچ‌گونه زیاد شده است.»
حکیم مهر: آقای دکتر، چه شد که رشته دامپزشکی را انتخاب کردید؟
بعد از اتمام مقطع تحصیلی راهنمایی، برای دبیرستان نمونه امتحان دادم و همان سال‌ها بود که جهاد سازندگی دبیرستان‌هایی را تحت عنوان دبیرستان‌های دامپروری وابسته به جهاد راه‌اندازی کرده بود؛ این مراکز، دبیرستان‌های فنی و حرفه‌ای بودند و من با توجه به پیشینه روستایی و عشایرزادگی خودم، علاوه بر دبیرستان نمونه، در دبیرستان جهاد هم ثبت‌نام کردم و هر دو را قبول شدم. با توجه به بعد مسافتی که تا گچساران وجود داشت و نزدیک‌تر بودن یاسوج، من در نهایت به دبیرستان جهاد یاسوج آمدم و شروع به تحصیل کردم. در طول آن دوره سه ساله، جزو شاگردان ممتاز دبیرستان بودم و به همین دلیل یک سهمیه ورود بدون کنکور به دانشگاه برای من رزرو کردند. اما برنامه‌ریزی من برای رشته‌های حوزه بهداشت، پزشکی و... بود و لذا در کنکور ثبت‌نام کردم. البته یکی از پیش‌شرط‌ها این بود که چند واحد برای مقطع پیش‌دانشگاهی بخوانم تا بتوانم از دامپروری به تجربی تغییر وضعیت دهم و در کنکور تجربی شرکت کنم، لذا یکی از دلایل اینکه دامپزشکی را انتخاب کردم، این بود که بالاخره در روستا سرو کار ما با دام و دامپروری بود و من یک علاقه ذاتی به اصول مربوط به پرورش و بهداشت و درمان دام‌های بیمار داشتم و اصطلاحا با آن دست و پنجه نرم کرده بودم. از زمان طفولیت نیز شاهد جابه‌جایی عشایر بودم و لذا این علاقه‌مندی ذاتی بود.
حکیم مهر: ورودی چه سالی و کدام دانشگاه هستید؟
در سال ۷۶ در دانشکده دامپزشکی دانشگاه شیراز پذیرفته و در سال ۸۲ فارغ‌التحصیل شدم. در ادامه به خدمت سربازی رفتم و بعد از آن حدود ۳ سال در بخش خصوصی به عنوان مسئول فنی در کشتارگاه‌های طیور و بخش غذا و داروی کارخانجات سوسیس و کالباس مشغول به کار شدم.
حکیم مهر: چه زمانی وارد کار در عرصه دولتی شدید؟
سازمان دامپزشکی کشور در سال ۸۶ یک آزمون ورودی برگزار کرد که در آن شرکت کردم و در واقع از مهر سال ۸۶ وارد سیستم دولتی شدم و تا الان مشغول ارائه خدمت هستم.
حکیم مهر: مهمترین چالش‌هایی که در اداره کل استان وجود دارد، چه چیزهایی هستند؟
اوایل انقلاب با توجه به خدماتی که ادارات دامپزشکی در پایگاه‌های مختلف ارائه می‌دادند، حجم زیادی نیرو در مناطق مختلف جذب این ادارات شد. آن زمان تمام خدمات را بخش دولتی ارائه می‌داد. الان که تقریبا ۴۰ سال از انقلاب گذشته، دامپزشکی به یک اداره پیر تبدیل شده است و چالش اصلی ما کمبود نیرو در بدنه دامپزشکی است. مدیر کل پیشین که در آغاز دولت قبلی این پست را تحویل گرفتند، حدود ۲۵۰ نیرو در اختیار داشتند و بنده در حال حاضر بیشتر از ۱۵۰ نیرو در کل استان ندارم. قبلا شاید وظایف دامپزشکی بیشتر در حیطه بهداشت و پیشگیری از بیماری‌های دامی، واکسیناسیون، سم‌پاشی، ارائه داروهای ضدانگل و خدمات کلینیک در روستاها و مواردی خلاصه میشد که الان به بخش خصوصی واگذار شده است. امروز وظایف حاکمیتی ما به سفره مردم و به دل شهر آمده است. فرایند نظارت بر کشتارگاه، نظارت بر مراکز عرضه و کارخانه‌های فرآوری فراورده‌های خام دامی به این سمت کشیده شده است و ما اگر بخواهیم آن وظیفه حاکمیتی خود را به نحو احسن انجام دهیم، می‌طلبد که نیروی انسانی ورزیده و کارآمد داشته باشیم. معضل اصلی و چالش اصلی ما همین بحث نیروی انسانی است.
چالش دومی که در این شرایط خاص اقتصادی وجود دارد، بحث کشتارهای غیرمجاز است که سالیان سال ادامه داشته و در روستاها و جاده‌های ترانزیتی بین شهرستان‌ها و استان‌ها به صورت قارچ‌گونه زیاد شده است. بنده در یک محدوده زمانی نیز مسئول اداره شهرستان بودم و این مساله را پیگیری کردیم و توانستیم تا حدودی بحث عرضه مرغ زنده را جمع‌آوری کنیم. خوشبختانه در حال حاضر در سطح استان به جز یکی دو شهرستان که آنها هم درگیر چالش‌های خاص خود هستند و نیازمند هماهنگی‌های بین بخشی، توانستیم عرضه مرغ زنده را ممنوع کنیم.
در مورد کشتار غیرمجاز دام به خاطر بیماری‌های مشترک، قطع چرخه انگل‌ها و عفونت‌هایی که معمولا در کشتارگاه صورت می‌گیرد، حساسیت بیشتری وجود دارد و برای جلوگیری از آن، هماهنگی بین بخشی لازم است. یعنی باید نیروی انتظامی، سیستم قضایی و سیستم بهداشتی، اعم از دامپزشکی، بهداشت محیط و حتی بخش محیط انسانی محیط زیست با هم به هماهنگی و انسجام برسند که بتوانیم از این معضل بهداشتی اجتماعی جلوگیری کنیم.
معضل بعدی درخصوص همان بحث نیروی انسانی است. در حال حاضر در حوزه سرویس‌دهی، بخش خصوصی در بعضی جاها امکان ارائه خدمات ندارد. مناطق بسیار صعب‌العبور و کوهستانی وجود دارد که فقط از عهده بخش دولتی برمی‌آید، چرا که نیازمند خودروهایی با تجهیزات خاص و دنده‌های کمکی است. بعضی مسیرها را حتی این خودروها هم نمی‌توانند طی کنند و باید حتی تا ۱۰ کیلومتر را پرسنل ما به صورت پیاده بروند و به عشایر خدمات‌رسانی کنند. بافت استان کوهستانی است و می‌طلبد که این شرایط در برنامه‌ریزی‌ها و بودجه‌ریزی‌ها دیده شود که ما هم بتوانیم آن خدمت اصلی را که باید به مردم ارائه دهیم و پاسخ‌گوی مردم و همچنین پاسخ‌گوی نظام و مسئولین باشیم.
حکیم مهر: مهمترین برنامه‌هایی که برای اداره کل در نظر دارید، چه مواردی هستند؟
یکی از برنامه‌هایی که بنده در پیش‌رو دارم، افزایش بهرهوری است. در فرایند افزایش بهرهوری باید از حداقل امکانات و نیرویی که در اختیار هست، حداکثر استفاده را ببریم. بحث دوم ما بحث آموزش بهره‌وران و ذی‌نفعان است. اگر این آگاهی در بهره‌وران و ذی‌نفعان وجود داشته باشد، ما می‌توانیم چالش‌هایی را که درخصوص بیماری‌های نوپدید و بازپدید یا بعضا اپیدمی شدن بعضی بیماری‌های قبلی وجود دارد، به حداقل برسانیم.
حکیم مهر: تعامل شما با بخش خصوصی چگونه خواهد بود؟
بنده در جلسه تودیع و معارفه هم اعلام کردم که بخش خصوصی بازوی پرتوان بخش دولتی است. اگر ما دستورالعملی می‌نویسیم و در بحث حاکمیت، قوانینی تدوین و آیین‌نامه ابلاغ می‌شود، مسئول اجرای آن بخش خصوصی است. در حال حاضر امورات مربوط به دارو، درمان و واکسیناسیون بیمارستان‌ها به بخش خصوصی واگذار شده، چون آنها بازوان پرتوان بخش دولتی هستند. خوشبختانه در سنوات گذشته این تعامل با بخش خصوصی وجود داشته و ما با تمام قوا و توانی که داریم، در چارچوب قوانین و مقررات جاری و ساری کشور و سازمان دامپزشکی با بخش خصوصی همکاری خواهیم داشت. آنها جزو دوستان ما هستند و بار عمده‌ای از وظایف اجرایی ادارات ستادی ما را به عهده دارند. خود دکتر آقامیری هم بدنه بخش خصوصی را به خوبی می‌شناسد و در بخش دولتی جزو نیروهای خوش‌فکر و افراد بابرنامه است. این چشم‌انداز وجود دارد که با توجه به نگرشی که ریاست محترم سازمان دارد و قطعا این نگرش تاثیر زیادی روی استان‌ها خواهد داشت، این همکاری بیشتر و بیشتر شود. نهایتا این همکاری و دوستی دوجانبه این است که صنعت تولیدی، خدمات‌رسانی و تولید سرمایه ما در بخش دام، طیور و آبزیان باعث افزایش بهرهوری خواهد شد.
حکیم مهر: ارزیابی شما از وضعیت اجرای ماده ۱۹ در استان چیست و چه برنامه‌هایی برای اجرای دقیق آن دارید؟
یکی دیگر از چالش‌هایی که دامپزشکی با آن دست به گریبان است، بحث ماده ۱۹ است. متاسفانه در حوزه فعالیت مسئولین فنی بهداشتی، یک ارتباط مالی مستقیم بین کارفرما و مسئول فنی وجود دارد. به نظر من اگر بتوانیم در جاهایی که نظارت بهداشتی نیاز است، به ویژه در حوزه کشتارگاه‌های دام و طیور، این نظارت را به خود دولت واگذار کنیم، خیلی بهتر است. نظر به تنوع بیماری‌های عفونی و زئونوز، کشتارگاه‌های دام، جای حساسی هستند و به نظر من اگر این نظارت دست بخش دولتی باشد، بهتر اجرا می‌شود.
در حال حاضر دوستان بخش خصوصی فعالیت می‌کنند و بخش دولتی هم به‌عنوان ناظر عالیه هست. ما کمبود نیرو داریم اما بخشنامه‌هایی وجود دارد که مطابق آن باید بخش دولتی بر کار بخش خصوصی نظارت و آن را رصد و پایش کند. در اینجا دو موضوع وجود دارد؛ موضوع اول اینکه ماده ۱۹ در استان‌های کوچک مثل استان ما به طور کامل نمی‌تواند اجرایی شود. چون آن کارگاه، کشتارگاه یا کارخانه با تمام ظرفیت خود به کار نمی‌پردازند. لذا با توجه به حق الزحمه‌ای که باید به دوستان خدوم ما در بخش نظارتی بهداشتی داده شود، عدم همکاری از سوی کارفرما وجود دارد.
مشکل دومی که وجود دارد این است که بعضی از دوستان بخش خصوصی ما که قصد دارند در این شرایط کشتارگاهی وارد شوند و کار کنند، به خاطر همان معضل عدم تکمیل ظرفیت، نمی‌توانند حقوق مکفی بدهند و از این طرف هم دوستان نمی‌توانند ورود کنند. اما ما به شکل دست و پا شکسته، توانستیم تا حدودی گام به گام جلو بیاییم و امیدوار هستیم که این معضل حل شود. این یک معضل عمده هم برای جامه انسانی ما که مصرف‌کننده است و هم برای خود مسئول فنی ما به شمار می‌رود.
حکیم مهر: ممنون از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید.
حالا سه تا نه ده تاش بچرخونه ب اندازه یک کاردانی برای سازمان کارایی ندارد | درست میفرمایید. متاسفانه همینطور هست که نباید باشه درود و عرض تبریک بابت حسن انتخاب دکتر رجایی فر عزیز اطمینان دارم با تخصص و درایت شما پیشرفت خوبی در استان مربوطه خوهیم داشت هر چی بی نظمی وبی مسئولیتی در قبال تخلف کشتارگاه ها وجود داره سرمنشا ان یک کارمند اداره دامپزشکیه ................... وگرنه بخش خصوصی اگر حامی داشته باشه کارایی بهتری تو بحت نظارت میتونه داشته باشه | لطف میکنید این سرمنشا را به مبادی ذیربط اعلام کنید تا جلوی تخلفات و بی نظمی ها گرفته بشه | این راه که میروی به ترکستان است مدارک مستند به جاهایی که باید فرستاده میشد ارسال گردیده ولی نعوذا باالله شکایت خدا را پیش حضرت ابا الفضل بردنه این فتوا ها،بدعت خطرناکیه،بخش دولتی قرار نیست که همه چیزا رو مستقیما کنترل کنه پس اینهمه تحصیلکرده چیکار کنند | یک سری وظیفه به نام وظایف حاکمیتی تعریف شده که مختص به سازمان دامپزشکی کشور هست. شما بهتره قوانین را مطالعه بفرمایید. .......... دو تا نصف نیرو تو ادارات دامپزشکی و اینهمه کار کار بهتر اینه که دولت تامین بودجه کنه و حقوق مسئولین فنی را بجای مسئول واحد ، دولت پرداخت کنه
بخش دولتی نیرو نداره
هر دکتر سه پست رو میچرخونه حالا بره کشتارگاه ؟؟؟؟