فارغ‌التحصیلان دامپزشکی در زمینه اخلاق حرفه‌ای دامپزشکی در دانشگاه‌ها آموزش ندیده‌اند و دانشکده‌های دامپزشکی ما در این زمينه ضعیف عمل می‌کنند

حکیم مهر- محسن طاهرمیرزایی: «اخلاق دامپزشکی باید در دانشکده دامپزشکی جزو دروس تدریسی به دانشجویان باشد که الان اینگونه نیست»؛ این شاه‌بیت صحبت‌های «دکتر بهروز کبیری» کلینیسین فعال استان اصفهان در واکنش به اتفاقات و حاشیه‌های رسانه‌ای میان دامپزشکان دخیل در فرایند فرزندآوری «ایران» و مرگ دو قلاده از توله‌هایش است: «مشکل ما از جایی شروع می‌شود که در دانشکده‌های دامپزشکی به جای اینکه به حرفه و ساختار درمان محورِ دامپزشک احترام گذاشته شود، بعضا اساتید از روز اول با طرح این سوالات که چرا به رشته دامپزشکی آمدید، این رشته به چه دردی می‌خورد، آینده‌ای ندارد، حرفه خوبی نیست و جایگاهی ندارد، ذهن دانشجو را مشوش و نوعی یاس و ناامیدی در او ایجاد می‌کنند.»

 وی ذز گفت‌وگو با حکیم مهر تصریح می‌کند: «دانشکده‌های ما در زمينه آموزش اخلاق حرفه‌ای ضعیف عمل می‌کنند، در صورتی که پایه و اساس تمام این آموزش‌ها، برای یک دانشجوی فارغ‌التحصیل، باید از طرف دانشگاه شکل بگیرد.»

دکتر کبیری خاطرنشان می‌کند: «یکی دیگر از مشکلات ما در حوزه اجرایی و قوانین صنفی این است که بعضا قوانین ما با شرایط واقعی و به روز جامعه دامپزشکی همخوانی ندارد. دانشجو بعد از فارغ‌التحصیلی با یک ضعف مهارت‌ در حوزه تخصصی از یک سو و نداشتن دانش در خصوص اهمیت رعایت اصول اخلاق حرفه‌ای از سوی دیگر، به ناگاه وارد جریانات حرفه‌ای دامپزشکی می‌شود و این آغاز ماجراست...»

حکیم مهر: آقای دکتر، در پس حاشیه‌های ادامه‌دار بعد از تولد توله یوزپلنگ‌ها و تلف شدن دو توله، جایگاه اخلاق دامپزشکی کجاست؟

اگر بخواهیم به این موضوع ریشه‌ای نگاه کنیم، باید گفت همانگونه که ما دامپزشکان مهارت و دانش را از دانشکده‌های دامپزشکی یاد می‌گیریم، اخلاق حرفه‌ای، مشتری‌مداری و مهارت برخورد با بیمار و خدمت گیرنده نیز باید به ما آموزش داده شود. این آموزش می‌تواند به شکل تدریجی در طول سال‌های آموزش اتفاق بیفتد اما در عمل، در طول ۶ سال آموزش، به شکل رسمی ما این موضوع را در برنامه‌های آموزشی نداریم.

در واقع ما نمی‌دانیم که در محیط کار چگونه باید به فردی که می‌خواهد خدمات درمانی بگیرد، ضمن ارائه خدمات، احترام بگذاریم و حقوق او را رعایت کنیم و از طرفی لزوم و چند و چون احترام همکاران دامپزشک به همدیگر در حوزه‌های تخصصی درمانی به ما آموزش داده نمی شود.

بخش دیگری از مشکلات اساسی ما از جایی منشا می‌گیرد که بعضا در دانشکده‌های دامپزشکی، به جای اینکه به جایگاه درمان و ساختار درمان محورِ دامپزشکی احترام گذاشته شود، اساتید از روز اول با طرح این سوالات که چرا رشته دامپزشکی را انتخاب کردید؟ این رشته به چه دردی می‌خورد؟ آینده‌ای ندارد، جایگاهی ندارد و... ذهن دانشجو را مشوش و نوعی یاس و ناامیدی و سرخوردگی در او ایجاد می‌کنند.

حکیم مهر: این وضعیت در دانشکده‌های پزشکی چگونه است؟

دانشجویان پزشکی در دانشکده با احترام مواجه می‌شوند، به مرور در طی دوران تحصیل نیز پزشکی به‌عنوان یک حرفه قابل احترام در ذهن آنها تثبیت می‌شود، پس یاد مي گيرد با بیماران هم با احترام برخورد کند، علاوه‌بر این در واحدهای درسی هم اصول حرفه‌ای و قانونی اخلاق پزشکی به آنها آموزش داده می‌شود.

در حرفه دامپزشکی نیز مانند رشته پزشکی، ارائه خدمات درمانی در اولویت موضوعات تدریسی قرار دارد. خدماتی که به سلامت دام و بهبودی بیماری‌ها و نهایتا سلامت عمومی جامعه منجر می شود.

در این رشته اکثر برنامه‌های دروس تدریس شده، حول محور سلامت و درمان است، اما وقتی دانشجو در فیلد حرفه‌ای به سمت درمان‌ حرکت می‌کند و درون سیستم حرفه‌ای کار قرار می‌گیرد، در اجرا و عمل، شکل موضوع عوض می شود، برخوردهای دیگری انجام می‌شود و اتفاقات دیگری می‌افتد، قوانین دیگری وضع می‌شود و دانشجو از آن شاکله درمان‌محور وارد فضایی اجرایی و اقتصادی می‌شود که با تدریس و آموزش دانشگاه فاصله دارد. این اولین نکته قابل توجه است.

 دانشکده‌های ما در این زمينه ضعیف عمل می‌کنند و باید بدانند پایه و اساس بسیاری بد اخلاقی‌ها و نداشتن مهارت‌‌ها بعد از فارغ‌التحصیلی، از کاستی‌های دانشگاه نشأت می‌گیرد.

یکی دیگر از مشکلات ما در حوزه اجرایی و عملیاتی، حرفه ای و صنفی نبودن قوانین ماست. موضوع دیگر این است که ما با یک‌سری نواقص و خلاءهای قانونی برای احراز صلاحیت افرادی که قصد ورود به بخش درمان دارند، مواجه هستیم. فردی که به تازگی وارد صنف و حرفه درمان می شود، برخی نقص‌های مهارتی، آموزشی و... دارد و ناآگاه و ناپخته وارد سیستم می‌شود و هیچ پل ارتباطی برای تقویت مهارت‌ها و آموزش اصول صنفی، قانونی، اخلاقی و حرفه‌ای‌گری به آنها و برای ورود به سیستم اجرایی تدوین نشده است و به ناچار، خام و ناپخته وارد این حیطه می‌شود. وقتی وارد چنین فضایی می‌شود، وقتی برخوردهای ما را می‌بیند، خود آگاه یا ناخودآگاه، یک‌سری مسائل در دل این حرفه ایجاد و اتفاقاتی در پی آن رقم می‌خورد.

متاسفانه به دلیل نواقص قانونی که وجود دارد، افراد ناپخته وارد سیستم درمان می‌‌شوند و بدون اینکه آگاهی کافی از ارتباط بین درمانگر و مشتری داشته باشند، وارد یک فضای اقتصادی می‌شوند. فضای اقتصادی که از دل آن باید خدمات دهند و در قبال آن حق ویزیت و ارائه خدمات بگیرند و متوجه می‌شوند برای اینکه بتوانند خودشان را با همکاران دیگر هم‌عرض کنند و در نظر مشتری هم به چشم بیایند، آن نقص‌ها را با ایجاد نواقص دیگر پر ‌می‌کنند و لذا شروع می‌کنند نواقص سایر همکاران را اگر وجود داشته باشد، با هدف یا بدون هدف در چشم مشتری پررنگ‌ و برای هم‌صنفان ایجاد مشکل کنند، حق ویزیت پایین‌تر بگیرند و... که اعلام کنند ما مشتری‌مدار هستیم.

تمام این اشکالات به عدم وجود آموزش‌های اخلاق‌ حرفه‌ای در دوران دانشگاه و نبود آموزش‌های مداوم سازمان دامپزشکی و سازمان نظام دامپزشکی در حوزه اخلاق حرفه‌ای برمی‌گردد. این موضوع باعث می‌شود که متاسفانه همکاران ما از بدو ورود تا بعد از ۳۰ سال فعالیت، به همین روش حرکت کنند و اتفاقاتی را در سطح رسانه و کشور رقم بزنند که اصلا زیبنده جایگاه دامپزشکی کشور نیست.

حکیم مهر: چه توصیه‌ای برای همکاران دارید؟

به‌نظر من درمانگران کشور با وجود تمام نواقصی که وجود دارد، خلاءهای آموزشی که برای آنها وجود دارد و صلاحیت‌سنجی که بعضا در صدور پروانه ها صورت نمی‌گیرد، باز هم تا جای ممکن اصول اخلاقی و شئون حرفه‌ای را در کار رعایت کنند.

یک درمانگر علاوه بر اینکه در بخش درمان فعال است، امرار معاش می‌کند، در مسیر سلامت و بهبود کیفیت دام کشور تلاش می‌کند و در خط مقدم مبارزه با بیماری‌ها قرار دارد و لذا حتی‌الامکان سعی کنند از ابراز و افشای ایرادات مرتبط با مسائل فنی و درمانی همکاران در مقابل سایر همکاران امتناع کنند و رسیدگی به خطاها و مشکلات درمانی همکاران را به مراجع قانونی واگذار کنند.

همانطور که ما درمانگران، بیشتر مسائل حرفه‌ای را خودمان به صورت شخصی آموزش می‌بینیم و از مهارت‌های عملی و درمانی دانشگاهی چندان بهره‌ای نداریم، باید اخلاق محوری را هم خودمان ایجاد کنیم و از ابراز احساسات زودگذر و اظهارنظرهای شخصی در مورد مهارت‌های درمانی و تخصصی و فنی درباره همکاران جدا خودداری کنیم، چراکه با این حرکت‌ها علاوه بر اینکه به جایگاه خود ضربه می‌زنیم، با ابراز احساسات و صحبت‌های فنی عجولانه و غیرکارشناسی، ممکن است به جایگاه درمان کشور و حرفه دامپزشکی هم صدمه بزنیم، کما اینکه تاکنون نیز صدمات آن برای این حرفه زیاد بوده است.

حکیم مهر: به‌عنوان حرف آخر...

از پایگاه خبری حکیم مهر و همکاران فعال شما تشکر می‌کنم.

حکیم مهر: ممنون از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید.