با «پیتوهوی کلاهدار» تنها پرنده سمّی جهان آشنا شوید

حکیم مهر: وقتی عنوان «حیوانات سمی» را می‌شنوید، به احتمال زیاد ابتدا عنکبوت‌ها، مارها، قورباغه‌های سمی و موجوداتی از این قبیل در ذهنتان تداعی می‌شوند. اما جالب است بدانید که در این بین، پرندگان سمی نیز وجود دارند!

به گزارش حکیم مهر به نقل از خبرآنلاین، پیتوهوی کلاهدار (hooded pitohui) اولین پرنده سمی جهان است و این یافته به واسطه تحقیقات علمی تأیید شده است.

پیتوهوی کلاهدار در بدن خود نوروتوکسین ذخیره می‌کند

نوروتوکسین یا سم فلج‌کننده عصبی (Neurotoxins) نوعی از توکسین‌هاست که اثرات آن متوجه سیستم عصبی می‌شود. اهالی بومی ملانزی پاپوآ گینه‌نو از ابتدا می‌دانستند که پیتوهوی کلاهدار یک پرنده سمی است. با این حال، دانشمندان از وجود این پرنده سمی اطلاعی نداشتند؛ تا اینکه یک پرنده‌شناس به صورت کاملاً اتفاقی با این گونه نادر از پرندگان مواجه شد.

پرنده‌شناسی به نام «جک دامباخر» به همراه همکارانش در طی شکار خود چند پیتوهوی کلاهدار شکار کرده بودند. این پرنده‌های سمی تور شکار را پاره کرده بودند و سعی در فرار داشتند.

دامباخر در حال جمع‌آوری تورها بود که به صورت کاملاً غریزی انگشت زخمی خود را در دهان گذاشت تا دردش تسکین یابد؛ او دریافت که زبان و لب‌هایش به سرعت بی‌حس شدند و بعد در دهان خود احساس سوزش کرد و حتی ساعت‌ها به طرز دردناکی می‌سوخت. او بعدتر مشکوک شد که شاید این گونه پرنده باعث ایجاد چنین علائمی در او شده است.

دامباخر برای راستی‌آزمایی فرضیه خود، یک پر پیتوهویی را از بدنش جدا کرد و در دهان خود گذاشت. علائم قبلی مجدداً و به سرعت ظاهر شدند؛ بی‌حسی و سوزش دهان و سپس گسترش درد در نواحی مختلف.

با مشاهده این علائم، دامباخر به سمی بودن این پرنده شک کرد و مطالعات خود روی این گونه افزایش داد. او با پرس‌وجو از اهالی این منطقه، مطمئن شد که این پرنده سمی است.

مردم گینه نو، پیتوهویی را «پرنده زباله» می‌نامند، علت این نامگذاری این است که اگر این پرنده پخته شود، بوی بسیار بدی دارد. دامباخر و همکارانش با مطالعه بیشتر روی این گونه پرنده‌ها دریافتند آن‌ها باتراکوتوکسین* را در پرها، بدن و اندام‌های داخلی خود ذخیره می‌کنند.

*باتراکوتوکسین (batrachotoxin) قوی‌ترین سم شناخته‌شده است. این ماده یک آلکالوئید استروئیدی قلبی و عصبی بسیار قوی است که در گونه‌های خاصی از سوسک‌ها، پرندگان و قورباغه‌ها یافت می‌شود.

این نوروتوکسین یا سم عصبی در موجودات دیگری مانند قورباغه‌های سمی و حتی سوسک‌هایی که پیتوهویی از آنها تغذیه می‌کند نیز یافت می‌شود. این احتمال وجود دارد که این سوسک‌ها باعث طراحی سمی در بدن پیتوهوی کلاهدار می‌شوند. دانشمندان معتقدند که پیتوهویی تولیدکننده‌ی این سم نیست و تنها آن را در بدن خود ذخیره می‌کند.

این که چرا بدن پرنده این سم را ذخیره می کند هنوز یک راز است! محققان در مطالعات جدید خود به دنبال کشف نحوه تولید سم در بدن این پرنده هستند.