رفاه حیوانات
دکتر عطیه دباغیان
دامپزشک، رابط ملی رفاه حیوانات سازمان
دامپزشکی کشور
رفاه حیوانات موضوعی پیچیده و چندوجهی
با ابعاد علمی، اخلاقی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، مذهبی و سیاسی است. برداشت‌ها
از مفهوم رفاه حیوانات از منطقه‌ای به منطقه دیگر و بین فرهنگ‌های مختلف، با توجه
به نقش حیوانات در جوامع انسانی متفاوت است. رفاه حیوانات ارتباط تنگاتنگی با
سلامت حیوانات، سلامت و رفاه مردم و پایداری سیستم‌های اجتماعی-اقتصادی و
اکولوژیکی دارد.
در سال‌های اخیر نگرانی موجود در خصوص رفاه دام معمولاً بر
اساس اصول اخلاقی و آگاهی از این امر است که حیوانات نیز مانند انسان قدرت ادراک
دارند و بنابراین در برخورد با آن‌ها باید مسئله رفاه آن‌ها نیز مدنظر قرار داده
شود.
ازنظر سازمان جهانی بهداشت حیوانات WOAHبه‌عنوان مرجع بین‌المللی سلامت و رفاه حیوانات،
مفهوم رفاه به معنی کیفیت سازگاری حیوان با شرایطی است که در آن زندگی می‌کند. از
دیدگاه علمی زمانی حیوان در رفاه و آسایش است که از سلامت، راحتی، تغذیه مناسب و
امنیت برخوردار و قادر به بروز رفتارهای غریزی باشد و از شرایط نامطلوبی مانند
درد، ترس، اضطراب و ناراحتی رنج نبرد. ازآنجاکه رابطه تنگاتنگی بین رفاه و
سلامت حیوانات و همچنین انسان بر اساس مفهوم رفاه واحد وجود دارد، این موضوع برای
اولین بار به‌عنوان یک اولویت در برنامه استراتژیک WOAH از سال 2001 تا 2005 شناخته شد و کشورهای عضو ازجمله ایران با
عضویت سازمان دامپزشکی کشور از سازمان جهانی بهداشت حیوانات درخواست کردند که به‌عنوان
یک راهبر و یک سازمان بین‌المللی مسئول سلامت حیوانات، راهنمایی‌ها و دستورالعمل‌هایی
برای اجرای آن در کشورهای عضو تدوین نماید. مهم‌ترین انگیزه و هدف پیاده‌سازی رفاه
حیوانات در کشورها، هدف‌های انسانی و با شفقت بوده و در کنار هدف‌های انسانی
با کمک شیوه‌های علمی نتیجه‌های اقتصادی و توسعه پایدار نیز حاصل می‌شود.
در سطح منطقه‌ای این سازمان، راهبرد منطقه‌ای و گروه مشورتی
رفاه حیوانات (RAWS) برای منطقه
آسیا و اقیانوسیه در سال 2008 ایجاد شد RAWS. راهنما
و چارچوبی را برای اجرای استانداردهای رفاه حیوانات WOAH در منطقه و بهبود رفاه حیوانات از طریق طیف وسیعی از فعالیت‌ها
ازجمله ارتباطات، آموزش، مقررات و تحقیق و توسعه ارائه می‌دهد.
از سال 2015 بر اساس اهداف هفده‌گانه توسعه پایدار سازمان
ملل SDGsبا توجه به این‌که سلامت و
رفاه حیوانات ارتباط نزدیکی با بهره‌وری حیوانات دارد، رفاه مناسب حیوانات تأثیرات
اقتصادی مستقیم و غیرمستقیم بر معیشت مردم دنیا داشته و به کاهش فقر در سطح جهانی
کمک می‌کند. بر این اساس گنجاندن رفاه حیوانات در توسعه پایدار به‌اندازه توسعه
سیستم‌های تولید دام پایدار بااهمیت است. همچنین ارتباط متقابل بین سلامت و رفاه
حیوانات، سلامت و رفاه انسان و همچنین ارتباط آن‌ها با عوامل محیطی (تغییر آب‌وهوا،
تنوع زیستی) دربرگیرنده مفهوم رفاه واحد است. درواقع رفاه واحد مفهوم سلامت واحد
را که برای سلامت انسان، حیوانات و محیط‌زیست استفاده می‌شود، گسترش داده و تکمیل
می‌کند؛ بنابراین حفاظت و بهبود رفاه حیوانات به تحقق بسیاری از اهداف توسعه
پایدار سازمان ملل متحد تا سال 2030 کمک می‌کند.
منبع: ایانا
