جوابیه سازمان حفاظت محیط زیست به گفت‌وگوی حکیم مهر با «دکتر حسام‌الدین اسکافیان» دامپزشک معالج توله‌‌ یوزهای «ایران»/ همه اظهارات تکذیب شد!

حکیم مهر: سازمان حفاظت محیط زیست در مورد ادعاهای صورت پذیرفته در سایت «حکیم مهر» در مصاحبه با عضو هیئت علمی دانشکده دامپزشکی سمنان درباره یوزپلنگ های نگهداری شده در سایت مرکز تکثیر یوزپلنگ در پارک ملی توران با کد خبر 77385 به تاریخ 17 دی ماه 1402 با عنوان «افشاگري دامپزشك معالج توله يوزهاي ايران» (اینجا) توضیحاتی را به تفصیل ارایه کرد.

به گزارش حکیم مهر، متن جوابیه روابط عمومی سازمان حفاظت محیط زیست در مورد گزارش سایت «حکیم مهر» با عنوان «افشاگری دامپزشک معالج توله یوزهای ایران» به شرح ذیل است:

1- ادعای صورت پذیرفته درباره قصور درمانی انجام شده در مورد توله دوم یوزپلنگ «ایران» و توله یوز «پیروز»

پس از مشاهده عدم پاسخ به درمان توله یوز دوم و با توجه به تفاهم نامه همکاری اداره کل حفاظت محیط زیست استان سمنان با دانشکده دامپزشکی سمنان به منظور همفکری برای امور درمانی، با آقای دکتر اسکافیان عضو هیئت علمی دانشکده دامپزشکی سمنان تماس گرفته شد و ایشان پس از معاینه بالینی حیوان یاد شده، با تشخیص احتباس ادرار و نیز در هم فرورفتگی روده (Intussusception) در چند نوبت اقدام به تخلیه‌ی مثانه با سرنگ (Cystocentesis) نمودند که حجم اندکی ادرار از مثانه خارج شد.

 تمام اقدامات درمانی برای توله یوز دوم توسط ایشان به صورت کامل انجام ولی پس از رو به وخامت گذاشتن حال توله یوز تصمیم به جابجایی این توله به تهران جهت انجام اقدامات تکمیلی تشخیصی و درمانی گرفته شد اما متاسفانه توله یوز در طول مسیر تلف شد.

در طی کالبدشکافی که در حضور آقای دکتر اسکافیان بر روی توله یوز دوم صورت پذیرفت هیچ گونه ضایعه‌ای مبنی بر درهم‌فرورفتگی روده ها و نیز تجمع گاز و مایعات در دستگاه گوارش مشاهده نشد و تنها حجم زیادی لخته شیر به صورت بسیار متراکم مشاهده شد و پاتولوژیست علت مرگ را اختلال شدید حرکتی دستگاه گوارش و یبوست شدید (obstipation) تشخیص داد لذا تشخیص بالینی صورت پذیرفته توسط ایشان مورد تایید قرار نگرفت.

در مورد سایر ادعاهای صورت پذیرفته در رابطه با قصور درمانی انجام یافته بر روی توله یوز با نام «پیروز» نیز لازم به توضیح است که وجود مستندات دقیق در رابطه با ثبت مراحل معاینات، درمان ها و جزئیات نگهداری روزانه حیوان، مشاوره های انجام شده با دامپزشکان حیات وحش داخلی و خارجی، آزمایشات متعدد و مستمر پاراکلینیکی و تصویر برداری، همگی نشان دهنده پیگیری و تلاش های تمام وقت و بی شائبه دامپزشکان،کارشناسان و مراقبان برای درمان و بهبود شرایط جسمی این توله یوزپلنگ بوده است که با نشر مطالب کذب این زحمات شبانه روزی بی ارزش نخواهند شد.

با اشاره به این که طبابت در هیچ زمینه ای کامل و بدون نقص نیست، سازمان حفاظت محیط زیست همفکری و انجام مشاوره با افراد حاذق و با تجربه را برای پیشگیری از بروز این خطاهای احتمالی در دستور کار خود قرار داده است و در همین راستا تمامی پیشنهادات از قبیل پروتکل های نگهداری و درمانی آقای دکتر اسکافیان را نیز پذیرفت. اما با توجه به تفاوت های موجود بین تشخیص و درمان حیوانات خانگی با حیات وحش هیچکدام از پیشنهادات توسط متخصصان داخلی و خارجی مورد تایید واقع نشد اما با این وجود هر بار که سازمان احساس به نیاز همفکری، مشاوره و استفاده از توانمندی های داخلی داشته از ایشان و نیز سایر متخصصان امر برای مشاوره دعوت به عمل آورده است.

لازم به ذکر است که برای حفظ ذخایر ژنتیکی، نمونه های لازم ژنتیکی از پیروز اخذ و بدیهی است که اسپرم گیری با توجه به نابالغ بودن این توله یوز امکان پذیر نبوده است.

2- ادعای صورت پذیرفته درباره درمان نامناسب اختلال دستگاه گوارشی «توله یوز توران»

در روز دوشنبه مورخ 13/6/1402 علایم اختلال گوارشی بویژه اسهال در توله یوز ماده «توران» مشاهده شد لذا به منظور تسریع در امور تشخیصی و درمانی از طرف اداره کل حفاظت محیط زیست سمنان با آقای دکتر اسکافیان که در سمنان حضور داشتند تماس گرفته شد و همزمان تیم دامپزشکان سازمان از تهران به استان سمنان اعزام شدند.

نامبرده پس از حضور در محل سایت تکثیر، توصیه نمودند که هر دو توله یوز به دانشکده دامپزشکی سمنان منتقل شوند ولی با حضور دامپزشکان سازمان حفاظت محیط زیست در سایت نگهداری یوزپلنگ درپارک ملی توران، به دلایل ذیل با جابجایی دو توله یوزپلنگ مخالفت شد:

1- در طی بررسی های به عمل آمده ،دانشکده دامپزشکی سمنان فقط امکانات لازم برای شمارش سلول های خون به صورت دستی (با کمک میکروسکوپ) را داشته و به دستگاه اتوآنالایزر بیوشیمیایی مجهز نبوده است.

2- دانشکده دامپزشکی سمنان امکانات تصویربرداری تشخیصی با اشعه ایکس مناسب را در اختیار نداشت و فقط مجهز به دستگاه اولتراسونوگرافی است و همچنین در زمان بیمار شدن «توران» متخصص رادیولوژی در دانشکده حضور نداشتند و امکان حضور ایشان نیز در روزهای آینده منتفی اعلام شد.

3- جابجایی توله یوزپلنگ در مسافت 280 کیلومتری از پارک ملی توران به دانشکده دامپزشکی سمنان امری غیر ضروری و با توجه به ملاحظات مربوط به جابه جایی این گونه و سن کم توله یوز، مخاطره آمیز ارزیابی شد.

به همین دلیل نسبت به یک نوبت بیهوشی «توران» تحت مانیتورینگ کامل اقدام و در طی مدت بیهوشی معاینات بالینی و پاراکلینیکی کاملی صورت پذیرفت.

نمونه های مدفوع و خون برای بررسی های سلولی، بیوشیمی کامل، کشت و آنتی بیوگرام به مراکز آزمایشگاهی نزدیک واقع در شهر شاهرود ارسال شد. همچنین نمونه های لازم برای بررسی بیماری های احتمالی با کمک روش های مولکولی نیز به تهران ارسال گردید.

پس از هماهنگی های صورت پذیرفته و با حضور دامپزشک متخصص رادیولوژی از تهران، توله یوزپلنگ در اتاق معاینه تازه تاسیس و تجهیز شده سایت تکثیر مورد بررسی های تکمیلی قرار گرفت و با تشخیص التهاب کولون، درمان های لازم انجام شد و پس از 3 روز اسهال حیوان متوقف شده و توله یوز علایم بهبودی را نشان داد.

نتایج آزمایشگاهی تشخیص اولیه بیماری التهاب کولون را تایید کردند. دامپزشکان سازمان نیز چند روز پس از بهبودی کامل توله یوزپلنگ در سایت تکثیر حضور داشتند تا از عدم بازگشت مشکل گوارشی و تکمیل دوره درمان توله یوز اطمینان حاصل کنند. اقدامات تشخیصی و درمانی انجام شده، مورد تایید آقای دکتر کالدول به عنوان مشاور درمانی یوزپلنگ نیز قرار گرفت.

بر اساس مستندات تصویری و ثبت شده، تمام مراحل تصمیم گیری برای انجام عملیات درمانی در محل سایت تکثیر و ضرورت عدم انتقال توله یوزپلنگ ها به دانشکده دامپزشکی سمنان در طی جلسه ای با حضور دامپزشکان سازمان و آقای دکتر اسکافیان مورد بررسی و موافقت قرار گرفت. در زمان انجام تمامی مراحل تشخیصی و درمانی، نامبرده در محل سایت و درکنار توله یوز تحت درمان، حضور داشتند.

بدیهی است سازمان حفاظت محیط زیست وظیفه خود می داند تا با پرهیز از هرگونه اقدام شتابزده، احساسی، غیرعلمی و غیرضروری، از تلف شدن این سرمایه های ارزشمند ملی جلوگیری به عمل آورد.

3-ادعای صورت پذیرفته در باره قطع ارتباط سازمان حفاظت محیط زیست با شخص ایشان و دانشکده دامپزشکی سمنان

سازمان حفاظت محیط زیست در راستای وظایف قانونی خود و به منظور استفاده از پروتکل های مورد استفاده در مراکز تکثیر در اسارت گونه یوزپلنگ در سایر کشورها ،دعوت از دامپزشکان خارجی و مشورت با متخصصان بین المللی در زمینه حیات وحش را در دستور کار قرار داده است. به همین دلیل و پس از رایزنی با مراکز تکثیر موفق یوزپلنگ، از جناب آقای دکتر پیتر کالدول به عنوان یکی از معتبرترین و با تجربه ترین دامپزشکان حیات وحش و به خصوص در زمینه طب گوشتخواران وحشی دعوت به عمل آورد و ایشان در طی سفر به ایران علاوه بر انتقال دانش و تجربه 20 ساله خود در مورد دامپزشکی حیات وحش، برخی داروها و مکمل های غذایی ویژه و همچنین روش های درمان و نگهداری یوزپلنگ را در اختیار کارشناسان سازمان قرار دادند و تمام مراحل درمانی و تشخیصی «پیروز» نیز بر اساس همکاری نزدیک دامپزشکان سازمان با نامبرده صورت پذیرفته است.

از سوی دیگر عقد قرارداد با دانشکده دامپزشکی سمنان و حضور مکرر آقای دکتر اسکافیان به عنوان نماینده این دانشکده در امور تصمیم گیری های تشخیصی و درمانی یوزپلنگ ها، در راستای استفاده از توانمندی و تجربه دامپزشکان داخلی صورت گرفته و این سازمان انتظار دارد تا در آینده با رعایت اصول اخلاقی و دوری از تشویش اذهان عمومی به این همکاری ها با مراکز دانشگاهی و پژوهشی ادامه دهد.

سازمان حفاظت محیط زیست از تمامی دامپزشکان، متخصصین و علاقه مندان به حیات وحش کشور که با نیت خیر این سازمان را در انجام وظایف خود یاری نموده اند، صمیمانه تشکر و قدردانی می نماید.