آموزش دامپزشکی به قدری ضعیف است که فارغ‌التحصیل دوباره باید بدیهیات رشته را یاد بگیرد/ قرار است شرکت نظام سبز سلامت دوباره احیا شود

حکیم مهر- محسن طاهرمیرزایی: از نظر رئیس جدید نظام دامپزشکی گلستان یکی از مشکلات بزرگ دامپزشکی، مساله آموزش بسیار ضعیف خروجی‌های دانشگاه است: «خود من به مدت پنج سال عضو هیات علمی قراردادی دانشگاه آزاد بابل بودم و از نزدیک لمس کردم که در فضای آموزشی امروز، مثل گذشته و زمانی که ما دانشجو بودیم، آموزش لازم داده نمی‌شود، تا جایی که یک دامپزشک در هر زمینه‌ای که هست، بعد از فارغ‌التحصیلی دوباره باید بدیهیات حرفه خود را یاد بگیرد.»

«دکتر علیرضا یوسفی» به حکیم مهر می‌گوید: «امروز اغلب مراکز درمانی یا بیمارستان‌های دامپزشکی با مشکل تامین نیروی انسانی تکنیسین آموزش‌دیده مواجه هستند. شاید در یک استان، پنج نفر تکنسین هم پیدا نشود که واقعا بتوانند کارهای آزمایشگاهی دامپزشکی را به نحو احسن انجام دهند و این مشکل است. اگر ما آموزش درستی برای کاردان و کارشناسان یا پیرادامپزشکان به صورت کلی داشته باشیم، قطعا بازار کار خوبی خواهند داشت.»

حکیم مهر: آقای دکتر، ورودی چه سالی و کدام دانشکده هستید؟

بنده ورودی سال 86 دانشگاه سراسری ارومیه در مقطع عمومی و سال 92 تخصص جراحی در همان دانشگاه هستم. در آزمون دکترا رتبه دو و در آزمون بورد نفر اول کشور شدم و یک دوره فرصت مطالعاتی هم در دانشگاه ملی سئول در حوزه جراحی ارتوپدی و نورولوژی در بحث رزیدنتی گذراندم.

حکیم مهر: از نظر شما مهمترین مشکلات بخش خصوصی دامپزشکی در استان گلستان چیست؟ 

به طور کلی و در سراسر کشور، بین خروجی‌های دانشگاه و بازار کار تعادل برقرار نیست. مشکل بزرگ بعدی مساله آموزش بسیار ضعیف خروجی‌های دانشگاه است. خود من به مدت پنج سال عضو هیات علمی قراردادی دانشگاه آزاد بابل بودم و از نزدیک لمس کردم که در فضای آموزشی امروز، مثل گذشته و زمانی که ما دانشجو بودیم، آموزش لازم داده نمی‌شود که این مشکل بزرگی است. عدم آموزش صحیح و ناکارآمدی فارغ‌التحصیل ما، مساله‌ای است که من را رنج می‌دهد. یک دامپزشک در هر زمینه‌ای که هست، بعد از فارغ‌التحصیلی دوباره باید بدیهیات حرفه خود را یاد بگیرد.

موضوع بعدی بازار کار است؛ صنعت طیور به سمت زنجیره‌ها حرکت می‌کند و شرایط را برای داروخانه‌ها و مراکز مایه‌کوبی بسیار سخت کرده است. چون این زنجیره‌ها خریدهای خود را به شکل مستقیم از کارخانه‌ها انجام می‌دهند و حتی به آنها اجازه واردات هم داده‌اند که این مساله عملا بخش بزرگی از همکاران دامپزشک ما را از زنجیره درآمدی خارج می‌کند.

در زمینه حیوانات خانگی با گسترش بی‌رویه درمانگاه‌ها و مراکز درمانی و در کنار آن وجود درمانگران غیرمجاز مواجهیم. در حال حاضر شاهدیم که بخش عمده‌ای از پت‌شاپ‌ها به صورت غیرمجاز بخشی از فعالیت‌های کنترل و پیگشیری را هم انجام می‌دهند و هر چقدر هم که بگوییم چنین مساله‌ای نیست، واقعا هست و به راحتی می‌توان رصد کرد که این اتفاق می‌افتد. کافی است یک نفر با یک پت‌شاپ تماس بگیرد و بگوید که قصد دارم به حیوان قرص انگل بدهم، آیا شما این کار را می‌کنید؟ قطعا می‌پذیرد. این موضوع در مورد واکسن و حتی کارهای غیراخلاقی مثل عمل حنجره و... نیز به همین شکل است که اینها اتفاقات بدی است.

حکیم مهر: به بحث دانشگاه اشاره کردید و البته مشکل را به صورت کشوری عنوان کردید. آیا این مشکل در استان شما هم وجود دارد؟

خوشبختانه در استان گلستان دانشکده دامپزشکی وجود ندارد، اما دانشگاه آزاد و چند دانشگاه غیرانتقاعی که تصور می‌کنم سه مرکز هستند، در مقطع کاردانی و کارشناسی فارغ‌التحصیلانی دارند که این کار را انجام می‌دهند.

حکیم مهر: آیا برای این تعداد فارغ‌التحصیل در استان فرصت شغلی وجود دارد؟

برای کاردان دامپزشکی، بله. امروز اغلب مراکز درمانی یا بیمارستان‌های دامپزشکی با مشکل تامین نیروی انسانی تکنیسین آموزش دیده مواجه هستند. شاید در یک استان، پنج نفر تکنیسین هم پیدا نشود که واقعا بتوانند کارهای آزمایشگاهی دامپزشکی را به نحو احسن انجام دهند و این مشکل است. اگر ما آموزش درستی برای کاردان و کارشناسان یا پیرادامپزشکان به صورت کلی داشته باشیم، قطعا بازار کار خوبی خواهند داشت.

حکیم مهر: ارزیابی شما از وضعیت اجرای ماده 19 به چه شکل است؟ چه کاری می‌توان کرد که برای همیشه از قراردادهای صوری و پشت پرده خلاص شویم؟

این موضوع بسیار مهمی است که اغلب همکاران ما با آن درگیر هستند. ما در استان گلستان به خاطر حجم بالای تولید در صنعت طیور، تعداد زیادی مراکز کارخانه‌های بسته‌بندی، کشتارگاه‌ها یا مرغ‌های مادر و تخم‌گذار داریم که اغلب آنها قراردادهای صوری دارند. ما تحرکاتی را در این زمینه شروع کردیم و خوشبختانه مدیر کل استان هم ارتباط خیلی خوبی با ما دارند.

حکیم مهر: چه تحرکاتی؟

 کارگروهی را تشکیل دادیم و این مساله در جلسه‌ای که رؤسای استان‌های کشور دور هم جمع بودند نیز مطرح شد و فکر می‌کنم در سطح کشور هم این نگاه وجود دارد که این موضوع حل شود. ما هم در استان در همین چند روز با ارتباط و تعاملی که با مدیر کل دامپزشکی استان داریم، یک قرارداد یکپارچه را تحت نظارت نظام دامپزشکی و اداره کل شامل بخش نظارت اداره کل و کارگروه ماده 19 که خودمان در نظام تشکیل دادیم، تنظیم و همه قراردادها را با عدد واقعی خودمان منعقد خواهیم کرد. به این شکل که یک شماره حساب معرفی می‌کنیم تا کارفرمایان حقوق را به همان حساب واریز کنند و سپس ما آن را به مسئولین فنی منتقل کنیم. از طرفی در جلسه‌ای که با حضور نظام کل کشور برگزار شد، قرار است تا شرکت نظام سبز سلامت دوباره احیا شود و ما کار را در همان قالب انجام دهیم.

حکیم مهر: چقدر با بخش دولتی در استان تعامل دارید؟

بنده در بخش خصوصی فعالیت دارم و استخدام هیچ ارگان دولتی نیستم. در گذشته در استان گلستان این تعامل نزدیک به صفر بوده است، اما هم اکنون و قبل از اینکه بخواهیم به انتخابات ورود کنیم، سعی کردیم که این تعامل را برقرار کنیم که اگر بعد از انتخابات شرایط به سمتی پیش رفت که بنده در مسند حضور داشته باشم، این ارتباط خوب با اداره کل شکل گیرد. مدیرکل استان گلستان هم در این چند روز در هر زمینه‌ای که از او کمک خواستیم، دست ما را رد نکرده و همه جوره با ما همکاری کرده‌اند که ان‌شاءالله در ادامه هم همین باشد.

حکیم مهر: از نظر شما نسبت کلینیک به داروخانه دامپزشکی در استان چگونه است؟

نسبت کلینیک به داروخانه در استان گلستان اصلا رعایت نشده است. به نظر من ابتدا باید بسنجیم که اصل این موضوع درست است یا خیر؟ اینکه ما مقوله‌ای را به مقوله دیگری وابسته کنیم، به خیلی از متغیرها ارتباط دارد. اینکه مثلا به ازای سه کلینیک، یک داروخانه وجود داشته باشد، باید دید که اصل این موضوع صحیح است یا خیر؟ آیا در دامپزشکی روز دنیا هم چنین چیزی مطرح است؟ آیا در کشورهای پیشرفته دنیا هم چیزی به عنوان داروخانه دامپزشکی یا مرکز مایه‌کوبی دامپزشکی یا مجتمع‌های درمانی داریم؟ اگر بخواهیم روال خود را ادامه دهیم، موضوع دیگری است. اما پاسخ سوال شما این است که این نسبت اصلا رعایت نشده و در شهرهای بزرگ استان که گرگان و گنبد کاوس باشد، نسبت داروخانه‌ها بسیار زیاد و خیلی بیشتر از ضریب سه به یک است.

از طرفی فضای کاری کشش ندارد که بیشتر از این پروانه کلینیک صادر شود که البته می‌شود و خود این مساله یک کلاف سر در گم ایجاد می‌کند. از یک طرف واقعا کشش کار وجود ندارد که بیشتر از این پروانه درمانگاه بدهی و از طرفی وقتی درمانگاه نداری، نمی‌توانی پروانه داروخانه یا مرکز مایه‌کوبی بدهی و این‌ها به شکل زنجیره‌وار به هم متصل می‌شوند.

حکیم مهر: یکی از معضلاتی که برخی استان‌ها با آن روبرو هستند، اجبار کلینیک‌ها به خروج از شهر و فعالیت در حاشیه شهر است. آیا این مشکل در استان گلستان هم وجود دارد؟

فعلا خیر. البته در ماه‌های گذشته یک مشکل از طرف اداره اماکن برای مراکز دامپزشکی به وجود آمد که درخصوص خروج از شهر نبود، بلکه موضوع مرتبط با بحث عفاف و حجاب و پت‌شاپ‌های وابسته به کلینیک بود. مثلا یک مرکز درمانی یک پت‌شاپ هم داشت و می‌گفتند که پت‌شاپ باید از اصناف مجوز بگیرد. با پیگیری‌های ما و همکاری اداره کل، دستورالعمل‌ها را به اداره اماکن ارجاع دادیم مبنی بر اینکه در قانون، فروش ملزومات حیوانات خانگی در مراکز درمانی دامپزشکی که از سازمان نظام دامپزشکی مجوز رسمی دارند، بلامانع است و نیاز به اخذ مجوز از ارگان دیگری ندارند. ما چنین چالشی داشتیم که خوشبختانه حل شد و فعلا فشاری از سمت مراکز دولتی مثل شهرداری‌ها و... برای خروج مراکز دامپزشکی از مرکز شهر نداریم.

حکیم مهر: مهمترین اولویت‌ها و برنامه‌های شما به عنوان رئیس نظام استان چیست؟

چند موضوع وجود دارد که موضوع اول بحث همین زنجیره‌هاست. دلیلی ندارد به این دلیل که من خودم یک جراح دامپزشک هستم، به موضوعاتی که ارتباطی به من ندارد، بی‌توجه باشم. زنجیره‌ها در استان گلستان فعال هستند و بخش عمده‌ای از خدمات خود را از طریق خرید دارو و واکسن انجام و حتی خوراک خود را از خارج از استان تهیه می‌کنند، به این معنی که منابع انسانی و منابع طبیعی استان را بدون اینکه عایدی مشخصی برای استان داشته باشند، صرف می‌کنند.

همان طور که مستحضر هستید، صنعت طیور صنعت دوم یا سوم از لحاظ گردش بالای مالی در کشور است. استان گلستان با اینکه در حوزه گوشتی و تخم‌گذار قطب صنعت طیور است، اما چهارمین یا پنجمین استان فقیر کشور است و این دو مساله با هم نمی‌خوانند. نمی‌شود یک استان در مقوله‌ای که گردش مالی دوم یا سوم کشور را دارد، قطب باشد اما از لحاظ فقر در رده چهارم قرار گرفته باشد. پس این نشان می‌دهد که این سرمایه در استان هزینه نمی‌شود.

اولویت بنده ارتباط گرفتن و تعامل با این زنجیره‌هاست که آنها را متقاعد کنیم بخشی از خدمات خود را از همکاران ما در استان بگیرند تا از این طریق مقداری از رکود اقتصادی که برای همکاران ما به‌خصوص در داروخانه‌ها و مراکز مایه‌کوبی ایجاد شده، برطرف شود.

اولویت بعدی سایت پرورش میگوی ماست. استان گلستان تنها نقطه‌ای در شمال کشور است که سایت پرورش میگو دارد، اما این سایت بدون زیرساخت مشخص است. یعنی کارخانه خوراک میگو ندارد، در بحث فراوری دچار مشکل است و در درصد بالایی از موضوعات، وابسته به جنوب کشور است. در بخشی از سایت میگوی گلستان برق و جاده نداریم و با مسئولان استانی در حال رایزنی هستیم تا بتوانند این موضوع را هم برطرف کنند.

موضوع بعدی برگزاری کارگاه‌های بازآموزی واقعی است. باید از سرمایه متخصصین داخلی خود استان و از همکاران متخصص استان‌های دیگر و اساتید محترم دانشگاه برای برگزاری کلاس های بازآموزی واقعی استفاده کنیم، چون همکاران ما در استان به آن نیاز دارند. آنها باید واقعا آموزش ببینند و علم به روز داشته باشند، تعامل و ارتباط خود را با دامپزشکی روز دنیا بیشتر کنند که خدمات بیشتری به مراجعین خود ارائه دهند.

بحث بعدی حمایت همه‌جانبه از عزت نفس و استقلال حرفه دامپزشکی است. ما باید بتوانیم کاری کنیم که اصطلاحا قد دامپزشکی بلند شود، دامپزشک اعتبار داشته باشد و حرمت او حفظ شود. متاسفانه در سال‌های گذشته به این شکل نبوده است. ما باید ارتباط بگیریم و روابط عمومی خود را بالا ببریم. باید ارزش حرفه دامپزشکی را بیشتر از قبل برای مردم و مسئولین استانی توضیح دهیم تا این دوستان بدانند که اگر یک هفته همکاران کلینیسین و دامپزشک ما در خط مقدم حفظ سلامت جامعه نباشند، عواقب آن را یک کشور نمی‌تواند جمع کند. این ارزش کار یک دامپزشک را می‌رساند که متاسفانه امروز در کشور ما خیلی مظلوم مانده است. یکی از اصلی‌ترین اولویت‌های من همین موضوع است که جامعه ما آگاه و آشنا شود که دامپزشکی چیست و چه خدماتی ارائه می‌دهد. آنچه در حوزه پزشکی و برای سلامت انسان استفاده می‌شود، قطعا از دامپزشکی گذشته و پایلوت آن در حیوانات بوده است و لذا باید قدرشناس زحمت دامپزشکان در ادوار مختلف باشیم.

حکیم مهر: ممنون از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید.