دانشیار دانشکده دامپزشکی علوم و تحقیقات در نشست هم‌اندیشی چالش‌های بنیادین دامپزشکی در ایران:
«دکتر شهاب‌الدین صافی» افزود: دامپزشک ما باید این توانایی را داشته باشد که در صنف خود یک بیزینس راه‌اندازی کند که اگر نتواند، باعث شکست او می‌شود و در حوزه تخصص خود کار نخواهد کرد ...
حکیم مهر- محسن طاهرمیرزایی: «دکتر شهاب‌الدین صافی» دانشیار دانشکده علوم تخصصی دامپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات در نشست دوره‌ای هم‌اندیشی در مورد «چالش‌های بنیادین دامپزشکی در ایران» که در محل جامعه دامپزشکان ایران برگزار شد، به ارائه شرایط جهانی آموزش دامپزشکی و مشکلات موجود این حوزه در ایران پرداخت و گفت: «ظاهرا کسی در حرفه ما دغدغه این کار را ندارد و دوستان و همکاران در دانشگاه، چنان به تدریس و پژوهش و همکاران دیگر در صنف به کارهای روزمره مشغول هستند که گویی مشکلی در این صنف نیست. در خصوص آموزش دامپزشکی، واقعیت این است که جمع‌آوری مطلب در مدت زمان نیم ساعت، عملا امکان‌پذیر نیست. اما قصد بنده طرح موضوع است برای اینکه بگوییم آیا مشکلی در حوزه آموزش هست یا نه که اگر هست، به دنبال درمان آن برویم، چون بعضی از دوستان معتقد به وجود چنین مشکلاتی نیستند.»
انتظاراتی که از دانشجو می‌رود، چیست؟
دکتر صافی ادامه داد: «در سال ۲۰۰۶ مقاله‌ای در مجله تایم منتشر شد که در خصوص توانایی‌های لازم و مورد انتظار برای یک دانشجوی قرن بیست و یکمی بود. ازجمله انتظاراتی که از دانشجویان می‌رود این بود که نسبت به مسائل جهانی و محیط زیست حساس باشند، تفکر انتقادی داشته باشند، در حالی که ما در دانشگاه‌ها فضایی برای تفکر انتقادی نداریم و اگر دانشجو خیلی سوال کند، از او می‌خواهیم که بعد از درس سوالات خود را مطرح کند. تفکر انتقادی چیزی نیست که در بعضی دانشگاه‌ها در قالب یک یا دو واحد آموزش داده شود بلکه یک مهارت است که باید در بافت آموزشی تنیده شده باشد.»
اخلاق حرفه‌ای، یکی از معضلات دامپزشکان در صنف
وی اخلاق حرفه‌ای را یکی از معضلات دامپزشکان در صنف برشمرد و تصریح کرد: «اخلاق حرفه‌ای را با یک واحد درسی نمی‌توان به دانشجو و دامپزشک آموزش داد. انتظار دیگر از دانشجو این بود که باید مهارت حل مسئله داشته باشد، در حالی که در دانشگا‌های ما دانشجو با مسئله مواجه داده نمی‌شود. یک نفر سخنران است و یک نفر شنونده و مسئله‌ای وجود ندارد. دانشگاه‌های دنیا کوریکلوم خود را از برنامه‌های سنتی به سمت روش حل مسئله برده‌اند و برنامه آموزشی بر اساس حل مسئله نوشته شده است.»
دکتر صافی با اشاره به اینکه مطابق مقاله مجله تایم، یکی دیگر از انتظارات از دانشجو این بود که بتواند با همکاران خود ارتباط برقرار کند، خودش بتواند مسیر آموزش خود را طراحی کند و وابسته به استاد نباشد، خاطرنشان کرد: «ما رزیدنت‌هایی داریم که در تشخیص فلان بیماری دائما با استاد تماس می‌گیرند، عکس می‌فرستند و نظرخواهی می‌کنند. انتظار دیگر این است که دانشجو نسبت به مسائل جهانی و مدنی آگاه باشد. دامپزشک ما باید این توانایی را داشته باشد که در صنف خود یک بیزینس راه‌اندازی کند که اگر نتواند، باعث شکست او می‌شود و در حوزه تخصص خود کار نخواهد کرد.»
وی با بیان اینکه پایین ترین سطح در هرم دانش، محفوظات ماست، گفت: «معمولا امتحانات ما به گونه‌ای برگزار می‌شود که دانشجویانی که مطالب را به خوبی حفظ می‌کنند، نمره خوبی می‌گیرند. اما هرم دانش سطح بالاتری دارد که توضیح و تفسیر است. دانشجوی دامپزشکی باید بتواند یک کیس بالینی را بگیرد، تاریخچه و یافته‌های آزمایشگاهی را بررسی و تفسیر کند که مشکل چیست. کسانی که خیلی خوب حفظ کردند در این سطح دچار مشکل می‌شوند. آنالیز در سطح بالاتر است و مرحله قله هرم، قضاوت است.»
خطرات آموزش ملموس نیست
عضو هیات علمی دانشکده دامپزشکی واحد علوم و تحقیقات با طرح این سوال که با این وضعیت موجود در آموزش دامپزشکی یا حتی پزشکی، آیا آموزش ما باید تغییر کند یا نه؟ اضافه کرد: «آیا با این روش آموزشی دانشگاه می‌توانیم انتظارات جامعه و صنف خود را برآورده کنیم؟ آیا آموزش مبتنی بر صلاحیت در دانشگاه‌ها داریم؟ کسی که از دانشگاه بیرون می‌رود، میتواند نیازهای خود و صنف را برآورده کند یا خیر؟ خطرات آموزش ملموس نیست و در نسل های بعد خود را نشان می‌دهد، بنابراین کسی متوجه اینکه در آموزش دامپزشکی مشکلی وجود ندارد، نشده است و خیلی‌ها قائل به وجود چنین مشکلاتی نیستند. ما با یک بیماری مزمن سروکار داریم که بیمار، بیماری خود را قبول ندارد و بنابراین نمی‌توان به او کمک کرد.»
رشته‌ی آموزش دامپزشکی نداریم
وی با تاکید بر اینکه در سال ۱۳۸۴ گروه آموزش پزشکی دانشگاه علوم پزشکی، رشته‌ای تحت عنوان آموزش پزشکی در کارشناسی ارشد تعریف کرد، تصریح کرد: «پزشکی در ۲۰ سال پیش تشخیص داد که برای آموزش پزشکی باید متخصص تربیت کند و این کار را انجام داد. اول با کارشناسی ارشد شروع کرد و بعد به سطح PhD رساند، اما ما در کل سیستم دامپزشکی هنوز یک نفر را نداریم که با این رشته آشنایی داشته باشد و بعد اینها تصمیم می‌گیرند که کوریکلوم دامپزشکی چه باید باشد.»
اعضای هیات علمی با آموزش مسئله‌محور آشنا نیستند
دکتر صافی ضمن اشاره به اهمیت روش آموزش مسئله‌محور، خاطرنشان کرد: «برای اینکه از دانشجو انتظار داشته باشیم که حل مسئله کند، باید مسئله را در کوریکلوم آموزش بگنجانیم. اگر یادگیری سر کلاس اتفاق نیفتد، چه اهمیتی دارد که با کدام کوریکلوم کار می‌کنم؟ روش مسئله‌محور بسیار روش موثری است که در دنیا هم مورد استفاده است. الان ۷۰ درصد برنامه‌های آموزشی خیلی از دانشگاه‌های دنیا بر این اساس است. امروز هیچ کدام از اعضای هیات علمی ما آموزش ندیده‌اند که بخواهند یک مسئله را سر کلاس به شکل مسئله‌محور مطرح کنند. این روش از ابتدا باید از سوی خود اساتید شروع شود. روش کارآمدی است اما در تشخیص بیماری بسیار کند است و بار مالی زیادی برای اقتصاد پزشکی دارد.»
وی با تاکید بر اینکه به منظور رسیدن به سلامت واحد، آموزش پزشکی و دامپزشکی باید یکپارچه شود، اظهار کرد: «هوش مصنوعی نتوانسته در بحث پرورشی نقش‌آفرینی کند و در نهایت نباید از حیوان زنده در کلاس استفاده شود.»
عرض ادب خدمت جناب دکتر بزرگوار
ادغام آموزش دامپزشکی و پزشکی راه حال عملیاتی در کشور ما نیست اول باید خود دامپزشکی برای بازنگری دروس و دوره های خود قیام کند
سازمان دامپزشکی و وزارت بهداشت ، وزارت جهاد و سازمان محیط زیست لازم است اداره سلامت واحد را تشکیل دهند