گفت‌وگوی حکیم مهر با «دکتر معظم کوهی‌مقدم» بانوی پیشگام داروخانه دامپزشکی در آمل:
«دکتر معظم کوهی‌مقدم» افزود: داروخانه دامپزشکی علاوه بر اینکه یک محیط علمی است، نیاز به آگاهی و مهارت در مسائل اقتصادی هم دارد. نوسانات بازار و قیمت داروها همیشه تأثیر مستقیمی روی کار ما گذاشته‌اند ...
حکیم مهر- محسن طاهرمیرزایی: «دکتر معظم کوهی‌مقدم» یکی از چهره‌های شناخته‌شده و با سابقه دامپزشکی در شمال کشور است که بیش از دو دهه از عمر حرفه‌ای خود را صرف خدمت در حوزه داروخانه دامپزشکی در شهرستان آمل کرده است. او فارغ‌التحصیل دانشگاه شیراز است و با وجود آنکه انتخاب رشته‌اش ترکیبی از علاقه و دست تقدیر بود، امروز با افتخار از مسیر طی‌شده سخن می‌گوید. دکتر پورمقدم در گفت‌وگو با حکیم مهر، از فضای تحصیل در دهه ۷۰، چالش‌های ورود به بازار کار، سختی‌های کار در داروخانه و نقش مهم همراهی همسرش که او نیز دامپزشک است، سخن می‌گوید.
او با لحنی صمیمی اما صریح، از مشکلات بزرگ پیش روی داروخانه‌داران دامپزشکی پرده برمی‌دارد: از هزینه‌های گزاف تمدید پروانه گرفته تا اجرای شتاب‌زده نسخه‌نویسی الکترونیک در مناطق کم‌برخوردار. سخنان دکتر کوهی‌مقدم، نه‌تنها بازتاب صدای زنانه‌ای از دل حرفه‌ای مردانه است، بلکه نگاهی واقع‌بینانه به نیازهای اصلاحی نظام دامپزشکی کشور نیز دارد. او همچنین توصیه‌هایی صادقانه برای نسل جوان دارد و از اهمیت یادگیری مهارت‌های مکمل در کنار تحصیل دانشگاهی می‌گوید. مصاحبه‌ای خواندنی با زنی که با صبر، تلاش و تخصص، جایگاه خود را در حرفه‌ای پرچالش تثبیت کرده است.
حکیم مهر: لطفاً خودتان را معرفی بفرمایید.
من، معظم کوهی‌مقدم هستم. نزدیک به بیست سال است که در شهرستان آمل داروخانه دامپزشکی دارم و در این حوزه مشغول به فعالیت هستم.
حکیم مهر: ورودی چه سالی و کدام دانشکده دامپزشکی بودید؟
ورودی سال ۱۳۷۸ دانشکده دامپزشکی دانشگاه شیراز هستم.
حکیم مهر: چه شد که رشته دامپزشکی را انتخاب کردید؟ آیا از قبل علاقه‌مند بودید یا انتخاب رشته شما بیشتر تحت تأثیر شرایط و رتبه کنکور بود؟
ترکیبی از هر دو مورد بود. هم علاقه‌مند بودم و هم می‌توان گفت دست تقدیر من را به این مسیر کشاند. آن زمان مثل حالا مشاور یا راهنمایی‌های گسترده‌ای برای انتخاب رشته وجود نداشت. انتخاب رشته بر اساس رتبه بود و ما هم با همان شرایط رشته‌ها را انتخاب می‌کردیم. وقتی وارد دانشکده دامپزشکی شدم، علاقه‌ام به این رشته بیشتر شد. البته خیلی از دوستانم که وارد دامپزشکی شدند، علاقه‌ای نداشتند و نتوانستند با آن کنار بیایند، اما من به مرور عاشق این رشته شدم.
حکیم مهر: فضای دانشکده در سال‌هایی که شما تحصیل می‌کردید چگونه بود؟
فضای بسیار خوبی بود. دانشجویان قوی، اساتید توانمند و امکانات مناسب. دانشگاه شیراز از نظر علمی و فنی دانشگاهی شناخته‌شده بود و همین مسئله باعث شد تجربه تحصیلی‌ام بسیار مفید و پربار باشد.
حکیم مهر: چه سالی فارغ‌التحصیل شدید؟
من در سال ۱۳۸۴ فارغ‌التحصیل شدم و در سال ۱۳۸۵ پروانه داروخانه دامپزشکی‌ام را دریافت کردم.
حکیم مهر: از همان زمان در داروخانه مشغول به کار شدید؟
بله، بلافاصله بعد از اخذ پروانه، فعالیت خود را در داروخانه آغاز کردم و تا امروز ادامه داشته است.
حکیم مهر: آیا خانواده یا اطرافیان شما در زمان انتخاب رشته دامپزشکی مخالفتی نداشتند؟
خیر، اصلاً. پدر و مادر من هر دو فرهنگی بودند و وقتی متوجه شدند در رشته دامپزشکی پذیرفته شده‌ام، بسیار خوشحال شدند. حتی با دوری مسیر از آمل تا شیراز هم مخالفتی نداشتند.
حکیم مهر: در طول این بیست سال فعالیت در داروخانه دامپزشکی، مهم‌ترین چالش‌ها و مشکلاتی که با آن مواجه شدید چه بودند؟
داروخانه دامپزشکی علاوه بر اینکه یک محیط علمی است، نیاز به آگاهی و مهارت در مسائل اقتصادی هم دارد. نوسانات بازار و قیمت داروها همیشه تأثیر مستقیمی روی کار ما گذاشته‌اند. کار ما بیشتر با مرغداری‌هاست و پرداخت هزینه‌ها معمولاً پایان هر دوره انجام می‌شود، نه نقدی. اگر مرغدار دچار مشکل شود —مثلاً بیماری یا تلفات داشته باشد— ما هم دچار مشکل مالی می‌شویم، چون پرداخت‌ها به تأخیر می‌افتد. از طرف دیگر، ما هم باید تعهدات مالی خودمان را به شرکت‌های دارویی به موقع انجام بدهیم. این فشار اقتصادی در سال‌های مختلف بسیار سنگین بود، اما خدا را شکر توانستیم طوری مدیریت کنیم که اعتبار حرفه‌ای‌مان حفظ شود و تا امروز دوام بیاوریم.
حکیم مهر: با توجه به افزایش قیمت داروها، آیا انبار دارویی شما تحت تأثیر قرار گرفته و خالی نشده است؟
بله، قطعاً. ما در گذشته وسعت کاری بسیار زیادی در آمل داشتیم و انبارمان همیشه پر از دارو بود. اما با توجه به شرایط اقتصادی و نوسانات قیمت دارو، تصمیم گرفتیم که وسعت کاری‌مان را کمتر کنیم و فقط با مرغدارانی همکاری داشته باشیم که از نظر مالی پشتوانه محکم‌تری دارند و شناخته‌شده‌تر هستند. برای ما حفظ اعتبارمان نزد شرکت‌های دارویی بسیار مهم‌تر از گستردگی فعالیت بود. بنابراین الان حجم داروهایی که در انبار داریم شاید کمتر از ده یا پانزده سال پیش باشد، اما همان مقدار کمتر، به دلیل گرانی داروها، ارزش مالی بسیار بالایی دارد.
حکیم مهر: چه توصیه‌ای برای جوان‌ترهایی دارید که علاقه‌مند به ورود به رشته دامپزشکی هستند؟
اگر واقعاً به این رشته علاقه‌مند هستند، بدون تردید می‌توانند در آن موفق شوند. دامپزشکی رشته‌ای بسیار متنوع و پویاست. من افرادی را می‌شناسم که خانواده‌شان هیچ پشتوانه مالی نداشت، اما با علاقه و پشتکار به دامپزشکانی موفق تبدیل شدند و توانستند در همین شرایط سخت اقتصادی، گلیم خود را از آب بیرون بکشند.
دامپزشکی حوزه‌های کاری مختلفی دارد؛ از مرغداری گرفته تا دام بزرگ و دام کوچک، کلینیسین شدن، راه‌اندازی داروخانه، حتی تاجر شدن در این زمینه یا راه‌اندازی مزرعه مرغداری و دامداری. من معتقدم اگر کسی واقعاً علاقه‌مند باشد، دامپزشکی از بسیاری از رشته‌ها، حتی پزشکی، بهتر است. اما اگر علاقه‌ای وجود نداشته باشد، اصلاً توصیه نمی‌کنم وارد این رشته شوند، چون مسیر پرچالشی در پیش است.
حکیم مهر: شما هنگام ورود به بازار کار چگونه سرمایه اولیه مورد نیاز داروخانه را تأمین کردید؟ چون به هر حال داروخانه دامپزشکی نیازمند سرمایه اولیه قابل توجهی است.
همسرم در این مسیر نقش بسیار مهمی داشتند. ایشان حدود هشت سال در حوزه دامپزشکی کار کرده بودند و کلینیسین هم بودند. حمایت‌های مالی و معنوی ایشان باعث شد من بتوانم وارد این مسیر شوم و دوام بیاورم. اگر ایشان در کنارم نبودند، قطعاً نمی‌توانستم ادامه دهم. خیلی از دوستان و هم‌دوره‌ای‌های من به دلیل نداشتن حمایت مناسب، نتوانستند جایگاه اجتماعی خوبی پیدا کنند.
حکیم مهر: زندگی با یک فرد دامپزشک چقدر برای شما شیرین و در موفقیت کاری‌تان مؤثر بوده است؟
به نظر من اگر یک خانم دامپزشک باشد، خیلی بهتر است که همسرش هم دامپزشک باشد. این دو نفر در کنار هم می‌توانند مکمل هم باشند و به پیشرفت یکدیگر کمک کنند. حتی اگر دامپزشک مرد باشد و همسرش هم در همین حوزه فعالیت داشته باشد، این همراهی می‌تواند باعث رشد دوطرفه شود. تجربه من از زندگی با یک دامپزشک نشان داده که درک متقابل و همکاری حرفه‌ای، تأثیر بسیار مثبتی در موفقیت کاری دارد.
حکیم مهر: یکی از انتقاداتی که به داروخانه‌های دامپزشکی وارد می‌شود، ورود به حیطه کاری کلینیسین‌ها و انجام امور درمانی است. نظر شما در این‌باره چیست؟
این موضوع فقط مختص داروخانه‌های دامپزشکی نیست. در داروخانه‌های انسانی هم وقتی می‌گویید سرما خورده‌اید یا گلویتان درد می‌کند، بدون نسخه دارو تجویز می‌شود. حالا در حوزه ما هم همین‌طور است. خیلی از دامداران یا افرادی که در خانه طیور سنتی دارند، با توصیف علائم بیماری به ما مراجعه می‌کنند و اصرار دارند که فقط دارو بگیرند. ما هم نمی‌توانیم آن‌ها را از داروخانه بیرون کنیم. البته همیشه به آن‌ها توصیه می‌کنیم که حتماً دام خود را نزد کلینیسین ببرند. اما بسیاری از آن‌ها حاضر نیستند و صرفاً علائم را شرح می‌دهند. ما هم بر اساس دانش و تجربه‌ای که داریم، گاهی دارویی پیشنهاد می‌کنیم، اما تأکید می‌کنیم که نسخه لازم است. در مورد من چون همسرم کلینیک دارند، امکان تهیه نسخه از طریق ایشان فراهم است. با این حال، این مسأله باید به طور جدی بررسی شود، چون در جامعه ما دامدارانی هم هستند که عملاً بدون داشتن مدرک، به صورت تجربی درمان انجام می‌دهند. این موضوع پیچیده است و نیاز به قانون‌گذاری و نظارت بیشتری دارد.
حکیم مهر: مهم‌ترین خواسته شما به عنوان یک بانوی دامپزشک از مسئولین چیست؟
الان در مرحله تمدید پروانه‌ام هستم. بیش از بیست سال است که در این حوزه مشغول به کارم و در موقعیتی هستم که از نظر مالی می‌توانم هزینه‌های مربوطه را تأمین کنم، اما حتی برای من هم این مبالغ سنگین است. به‌طور مشخص، هزینه تمدید پروانه به حدود بیست میلیون تومان رسیده که برای همکاران جوانی که مثلاً فقط چهار سال است وارد بازار کار شده‌اند، پرداخت چنین مبلغی واقعاً دشوار و حتی گاه غیرممکن است. به نظر من باید مسئولان در این زمینه بازنگری جدی داشته باشند. شاید بشود برای افراد با سابقه کمتر، تسهیلات یا تخفیف‌هایی در نظر گرفت. الان خیلی از همکاران ما بابت این موضوع ناراحت و گلایه‌مند هستند.
مسئله دیگر، موضوع نسخه‌نویسی الکترونیک است که اخیراً ابلاغ شده است. این طرح برای کلینیسین‌ها و داروخانه‌داران تبدیل به معضل شده است. در شرایطی که اینترنت پایدار نداریم و قطعی برق هم زیاد است، اجرای نسخه‌نویسی الکترونیک غیرواقع‌بینانه به نظر می‌رسد. مثلاً یک دامپزشک کلینیسین به یک روستای دورافتاده مراجعه می‌کند؛ جایی که حتی دسترسی به اینترنت هم ندارد. چطور قرار است نسخه‌اش را به‌صورت الکترونیکی ثبت کند؟ یا ما در داروخانه باید یک پرسنل مجزا فقط برای ورود نسخه‌ها بگذاریم؟ این روند بسیار پیچیده و ناکارآمد شده و باعث نارضایتی گسترده بین همکاران شده است.
نکته دیگر این است که گاهی مسئولانی در رأس کار قرار می‌گیرند که شناخت دقیق و تجربه کافی از حوزه دامپزشکی ندارند. نتیجه‌اش صدور بخشنامه‌هایی است که اصلاً قابلیت اجرا ندارند و برای ما مشکلات زیادی ایجاد می‌کنند. امیدوارم از این پس برای تدوین دستورالعمل‌ها از افراد کاربلد و باتجربه مشورت بگیرند.
حکیم مهر: و در پایان، اگر صحبتی باقی مانده...
دلم می‌خواهد نسل جدیدی که وارد این رشته می‌شوند، موفق باشند. همیشه به جوان‌ترها توصیه می‌کنم که صرفاً به درس دانشگاهی اکتفا نکنند. اگر دامپزشکی هم قبول شدند، در کنارش حتماً یک مهارت دیگر یاد بگیرند. مثلاً مهارت‌های فنی، کار با نرم‌افزار، زبان خارجی یا هر چیزی که بتواند در آینده کمکشان کند. نباید فقط بگویند «ما دکتر شدیم» و حاضر نباشند کار دیگری انجام دهند. داشتن مهارت مکمل باعث می‌شود بتوانند در شرایط سخت زندگی را مدیریت کنند و امید به آینده داشته باشند.
حکیم مهر: ممنون از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید.
نسخه نویسی الکترونیک دیگه خیلی وقته که لغو شده و دیگر نیازی نیس 
هزینه تمدید پروانه داروخانه در تبریز برای بنده در ۱۴۰۲.۹ حدود ۳۰ میلیون شد فقط ۱۴ میلیون برای سامانه نظام پرداخت شد و هزینه کارشناسی بازدید تمدید ۸۰۰ هزار، هزینه کلاس ها و کنگره حدود ۱۵ میلیون و هزینه دفترخانه و سوپیشینه و ... رو هم اضافه کنید .