گزارش تفصیلی از شکار و طبخ گنجشک در دزفول + تصاویر

حکیم مهر -  در دزفول و مناطق اطراف آن ، بسیاری از مردم ، علاقه زیادی به خوردن گوشت گنجشگ دارند.

در منطقه دزفول به دلیل وجود باغ ها و درختان زیاد ، جمعیت گنجشک ها بیش از مناطق دیگر است و البته این پرنده کوچک ، طرفداران پروپاقرصی زیادی هم دارد. به همین دلیل ، شکار ، فراوری و فروش گنجشک افراد زیادی در این منطقه را مشغول خود کرده است.

صیادان برای شکار گنجشک ها از دام های دوره ای استفاده می کنند. بدین شکل که معمولا صیادان برای شکار گنجشک یک مکان بخصوص را به عنوان قلمرو خود تعیین می کنند و برای مدتی معین در آن مکان مشخص، دام خود را برای شکار گنجشک می گسترانند.

صیادان چند روز قبل از آماده کردن دام، در منطقه مشخصی برای گنجشک ها طعمه می گذارند و آنها را به این مکان عادت می دهند. بعد از این که تعداد گنجشک های آن منطقه زیاد شد ، اقدام به پهن کردن دام خود برای شکار گنجشک ها می کنند.

معمولا هر یک از صیادان چندین مکان مشخص برای صید دارند که به طور دوره ای به مدت چند روز مکان شکار خود را عوض می کنند.

هدف از این کار طبیعی نشان دادن جای دام است زیرا در صورتی که به صورت متوالی از یک مکان برای صید استفاده شود، تعداد گنجشک ها به مرور زمان در آن منطقه کم شده و در نتیجه گنجشک های کمتری صید می شوند.
شایان ذکر است که دام هایی با مساحت های مختلف برای صید وجود دارد که بسته به مکان و کثرت گنجشکها دام مناسب توسط صیاد انتخاب می شود. دام ها، تورهای وسیع به شکل شش ضلعی هستند که بر روی زمین پهن می شوند و پس از جمع شدن کنجشک ها، به ناگاه جمع می شوند و گنجشک ها را در خود گرفتار می سازند.
 
پس از آن صیاد از دریچه ای وارد دام می شود و ده ها گنجشک اسیر شده را داخل کیسه هایی که از قبل آماده کرده است می اندازد.

زمان لازم برای آماده کردن و تنظیم دام حدود نیم ساعت است. پس از آماده شدن دام ، صیاد روی دام و طناب آن را با خاک استتار می کند و خود نیز در مکانی به نام کمین گاه منتظر می ماند. معمولا فاصله کمین گاه تا دام حدود 20 متر است. کمین گاه نیز معمولا چند شاخه درخت خشکیده یا یک گودال کوچک است که صیاد به منظور دیده نشدن در آن قرار می گیرد.

معمولا صیادان به طور متوسط و البته بسته به مکان قرار گرفتن دام و سایر شرایط، از قبیل شرایط جوی و خنکی و گرمی هوا، روزانه حدود 500 تا 1000 گنجشک شکار می کنند.
صیادان پس از شکار گنجشگها ، سر آنها را می برند و به صورت پرکنده به سیخ می کشند. در هر سیخ، 10 گنجشک قرار می دهند و آنها را به صورت سیخی می فروشند. در حال حاضر قیمت هر سیخ گنجشک در دزفول ، 1000 تومان است.

هنگام فروش معمولا گنجشک ها بدون سر فروخته می شوند. البته حدود یک پنجم مشتری ها علاقه مند به خرید سر گنجشک نیز هستند.

مشتریان هم در ابتدا گنجشک ها را شسته، سپس آنها را به میزان چند دقیقه در آب می جوشانند. منظور از این کار، از بین بردن طعم تلخ اولیه گنجشک است.

پس از جوشاندن گنجشک ها، از آن ها در خورشت قیمه استفاده می کنند. البته بعضی اوقات گنجشک ها را با پیاز و گوجه فراوان سرخ کرده و سپس به آن آب اضافه می کنند. معمولا در این شیوه طبخ، که در زبان محلی به «اُ - بنگشت» معروف است، نان در آن تلیت می شود.

در صورت استفاده به عنوان گوشت در خورشت قیمه، معمولا با پلو سرو می شود. ولی معمولا صورت دوم آن یعنی همان « اُ بنگشت» از محبوبیت بیشتری برخوردار است.
البته بعضی ها هم ترجیح می دهند گنجشک ها را بر روی آتش کباب کنند.
از نظر طب سنتی گنجشک طبع گرم دارد و به همین دلیل بیشتر مردم آن را در فصل زمستان استفاده می کنند. اما در تابستان هم به عنوان غذایی محلی مورد استفاده قرار می گیرد. 

علت محبوبیت گنجشگ در بین دزفولی ها نسبت به سایر برندگان سالم بودن تغذیه گنجشک است. زیرا گنجشگ هیچ گاه از میوه جات فاسد و همچنین آفات گیاهی (لارو حشرات) همچنین آب آلوده استفاده نمی کند. گوشت گنجشک بر خلاف گوشت سایر پرندگان قرمز است.

علاقمندان به گوشت گنجشک ، آنقدر پروپاص هستند که هر روز صبح ، تمام گنجشک ها را از فروشندگان می خرند و بسیاری از اوقات ، اگر کسی نزدیک ظهر برای تهیه آن اقدام کند با این پاسخ مواجه می شود: تمام شد!