بازنگری جدید دستورالعمل اجرایی ماده ۱۹ آیین‌نامه نظارت بهداشتی دامپزشکی ظرف چند روز آینده اعلام می‌شود

حکیم مهر: رئیس سازمان دامپزشکی کشور از انتشار بازنگری پنجم دستورالعمل اجرایی ماده 19 آئین نامه نظارت بهداشتی دامپزشکی ظرف چند روز آینده خبر داد.

به گزارش حکیم مهر به نقل از ایانا، در سال‌های اخیر، هر گاه آنفلوانزا به مرغداری‌ها و تب برفکی یا طاعون راه دامداری‌ها را در پیش گرفت، تلفات سنگینی به جای گذاشت. تلفات و خساراتی که هر چند بیش از هر عاملی می‌تواند پای دامدار و مرغدار را به دلیل کوتاهی در اعلام به موقع مشاهده بیماری در مرکز پرورش و یا عدم رعایت نکات بهداشتی و... به میان می‌کشد، موضوعاتی همچون تامین به موقع واکسن و واکسیناسیون شدن را هم مطرح می‌کند. موضوعی که همواره از سوی دامداران و مرغداران دلیل اصلی مهار نشدن بیماری‌های دام و طیور مطرح می‌شود و انگشت اتهامی که به سمت آنها نشانه رفته را به سمت سازمان دامپزشکی می‌چرخاند. در سال‌های اخیر، دامداران و مرغداران از مشکلات تامین واکسن حکایت کرده‌اند و راوی نبود واکسن در مواقع مورد نیاز در دسترسشان شده‌اند. این در حالیست که علیرضا رفیعی پور رئیس سازمان دامپزشکی کشور در جریان بازدید از خبرگزاری ایانا، خبری خوش برای دامداران و مرغداران آورد و از مازاد واکسن در حوزه دام و طیور در کشور خبر داد.

در ادامه گفت‌وگوی خبرنگار گروه کشاورزی ایانا با «دکتر علیرضا رفیعی پور» رییس سازمان دامپزشکی کشور را بخوانید.

***

- پرورش دهندگان دام و طیور علی‌الخصوص دامداران مدعی هستند که در تهیه واکسن برای دام‌هایشان با مشکل رو‌به‌رو شده‌اند؛ وضعیت کنونی واکسن دام و طیور در کشور چگونه است؟

در سال‌های گذشته با کمبود واکسن مواجه بوده‌ایم و تلاش شده در حوزه بهداشتی و بیماری‌ها مشکل کمبود واکسن در کشور حل شود و خوشبختانه در حال حاضر با مازاد واکسن در کشور رو‌به‌رو هستیم که از طریق تولید داخل و واردات تامین شده است. واکسن دام در حدود 95 درصد در داخل تولید می‌شود و واکسن طیور نیز به 65 درصد تولید در داخل کشور رسیده است. همچنین تعداد شرکت‌های واردکننده واکسن برای تامین مناسب‌تر افزایش یافته است.

- برای نخستین بار واکسیناسیون برای مهار بیماری آنفلوانزای فوق حاد پرندگان در حال انجام است؛ این مساله تا چه حد سبب کنترل این بیماری خواهد شد؟

آنفلوانزای فوق حاد پرندگان طی 2 سال گذشته ایران و از سال 2017 سایر کشورها را درگیر کرده و خسارت‌های سنگینی را به تولیدکنندگان وارد کرده است. این ویروس به ویروس هزارچهره معروف است و تیپ خود را تغییر می‌دهد و با بیماری‌زایی قوی‌تر مجدد وارد حوزه طیور می‌شود. مهاجرت سالانه 2 تا 4 میلیون پرنده آزاد که از کشور ما عبور می‌کنند و یا طی چند ماه توقف به کشور خود بازمی‌گردند، سبب شده تا همراه خود ویروس آنفلوانزای فوق حاد پرندگان تحت تیپ H5N6  و H5N8 وارد کشور شود و در حوزه طیور متحمل خسارت شویم.

در سال‌های گذشته، عدم آمایش سرزمینی مناسب‌، تراکم بالای مرغداری‌ها در دو سوم مناطق کشور، همچنین حمل و نقل و ترددهای زیاد به دلیل گستردگی صنعت طیور و وجود تعدادی مرغداری غیرمجاز سبب طغیان بیماری آنفلوانزای فوق حاد پرندگان شده است و با توجه به کنترل بیماری پس از چند ماه همچنان شاهد طغیان مجدد در فصل سرد سال هستیم. این مساله سبب شده تا در سال گذشته به دنبال روشی برای کنترل طغیان بیماری باشیم، زیرا به دلیل وجود بیماری در کشور در هر صورت شاهد بروز بیماری خواهیم بود.

بر همین اساس اجرای واکسیناسیون هدفمند را در استان‌های با ریسک بالای ابتلا به بیماری آنفلوانزای فوق حاد پرندگان را از حدود دو هفته پیش آغاز کرده‌ایم تا پس از اجرای آن در استان‌های قزوین‌، تهران‌، قم و البرز، در استان‌های 12‌گانه با ریسک بالا نیز اجرا شود. این واکسن طی یک ماه گذشته با تیپ مشخص کنونی وارد کشور شده و تولیدکنندگان داخلی نیز در حال تلاش هستند تا این واکسن را بومی‌سازی کنند؛ امید می‌رود با اجرای این طرح از طغیان این بیماری تا 80 درصد در مرغداری‌های کشور جلوگیری شود.

- اشاره کردید که در یک ماه گذشته واکسن مورد نیاز وارد کشور شده و قرار است که بومی‌سازی شود، در صورت تحریم مجدد در زمینه تهیه و تولید واکسن با مشکل رو‌به‌رو خواهیم شد؟

بحث تحریم کشور، بحث جدیدی نیست و در این‌خصوص تمهیدات لازم توسط کارخانجات واکسن‌سازی و واردکنندگان صورت گرفته است. البته کمیته اقتصادی راهبردی نیز تشکیل شده تا در واردات ماده اولیه آینده‌نگری داشته باشیم و با بن بست رو‌به‌رو نشویم. البته ثبت واردات ماده اولیه و مواد لازم برای واکسن و تولید دارو در 4 ماهه اول امسال با 3 برابر افزایش نسبت به 4 ماهه سال 96 همراه بوده است.

در حوزه مبارزه با قاچاق نیز شماره 1512 به شکل شبانه‌روزی برای اطلاع در خصوص تخلفات تشخیصی، نظارتی، دارو و درمان است و به طور قطع به آن رسیدگی خواهد شد.

- نشست مشترک با کشورهای عضو OIE  در ترکیه در تیرماه سال جاری چه دستاوردی داشت؟

با توجه به آسیب‌پذیری ایران از کشورهای همسایه به علت عدم رعایت اصول امنیت زیستی مناسب در این کشورها، به منظور پیشگیری از بیماری‌های فرامرزی مانند تب برفکی، طاعون نشخوارکنندگان کوچک، بروسلوز و… ایران برای آموزش تکنسین‌ها و کارشناسان کشورهای همسایه افغانستان و پاکستان در استان‌های مرزی کشور آمادگی لازم را دارد.

همچنین پس از تهیه دستورالعمل این پروتکل اجرایی، برای کنترل تردد و رعایت اصول قرنطینه در مبادی ورودی و مناطق مرزی تبادل اطلاعات مربوط به بیماری‌های فرامرزی در قالب سیستم هشدار سریع توافقات لازم بعمل آمده است.

همچنین در زمینه آزمایشگاه و تشخیص بیماری‌ها نیز مقرر شد تا دامپزشکی کشور با توجه به توان علمی، فنی و تخصصی با کشورهای همسایه همکاری و مساعدت داشته باشد. سازمان دامپزشکی کشور با توجه به توانمندی در حوزه‌های علمی، فنی و دانش عملی تشخیصی، آزمایشگاهی، قرنطینه‌ای و اپیدمیولوژی نسبت به آموزش و انتقال تجارب به کارکنان کشورهای همسایه اعلام آمادگی کرده است.

واکسیناسیون هدفمند دام‌های مرزی در شعاع سی کیلومتر و بیشتر با همکاری فائو به عنوان یک اولویت بهداشتی کشورهای همسایه محسوب می‌شود. علاوه بر این مایه‌کوبی دام‌های مرزی علیه تب برفکی و PPR و نظارت بر کیفیت عملیات و اثربخشی واکسن‌های مد نظر کشورها با همکاری دامپزشکی ایران، یک ضرورت بهداشتی مورد توافق است.

- صحبت‌های ضد و نقیضی در خصوص ارتباط مالی ناظران بهداشتی با مالکان کشتارگاه‌ها و شایعه تبانی آنها شنیده می‌شود؛ درباره این خبرهای ضد و نقیض توضیح دهید؟

در حوزه فعالیت دامپزشکی هفت هزار نفر در سازمان دامپزشکی و 30 هزار نفر ناظران بهداشتی در خدمت تامین بهداشت عمومی جامعه هستند. آمار و ارقام موجود در حوزه سلامت جامعه نشان می‌دهد، در صورت نبود نظارت و تبانی ناظران بهداشتی با مالکان کشتارگاه‌ها، باید بیماری مشترک انسان و دام، جامعه را به صورت طغیانی در برگیرد، در صورتی که اینچنین نیست.

البته امکان دارد این مساله سبب شود تا ناظران را کمی محتاط کند. همچنین در این‌خصوص نیز ماده 19 وجود دارد که تاکنون 5 بار بازنگری شده و بازنگری پنجم آن نیز تا چند روز آینده اعلام خواهد شد.

- گفته می‌شود که عدم نظارت درست و دقیق بر روی کارگرها در بسیاری از موارد عامل انتقال بیماری‌ بوده است، در این خصوص چه راهکارهایی در نظر گرفته شده است؟

در بروز بیماری‌های دامی و طیور به طور یقین کارگرهای بدون هویت عامل انتقال، انتشار و جابه‌جایی بیماری هستند؛ در ستاد اجرایی آنفولانزای فوق حاد پرندگان یکی از موارد پیگیری بحث هویت‌دار کردن همگی واکسیناتورها که در مرغداری‌ها در حال فعالیت هستند، بوده است.

- در خصوص کنترل ترددها چه برنامه‌هایی صورت گرفته است؟

در دوماهه گذشته تفاهم‌نامه‌ای با نیروی انتظامی منعقد شده که تفاهم‌نامه‌ای بسیار کاربردی است. در این تفاهم‌نامه به دنبال ایجاد یگان حفاظتی در حوزه دامپزشکی بوده‌ایم و وجود این یگان در کنار ضوابط قضایی باعث می‌شود دامپزشکی در کنار نیروی انتظامی به صورت 24 ساعته در حوزه تردد و کنترل دام‌، طیور‌، آبزیان و زنبورعسل اقدام کند. علاوه بر این قرنطینه‌های مرزی و بین استانی نیز برای این منظور از گذشته ایجاد شده است.

- توصیه‌های بسیاری در ارتباط با مصرف مرغ در شبکه‌های اجتماعی و سایت‌های مختلف به مردم می‌شود؛ توصیه‌هایی همچون منع مصرف بال و جگر مرغ. توصیه‌کنندگان اعلام می‌کنند که با توجه به اینکه آنتی‌بیوتیک‌ها در بال مرغ‌ها تزریق می‌شود و در جگر مرغ‌ها تجمع می‌کند، مصرف بال و جگر سبب بروز بیماری می‌شود، آیا واقعاً باید در مصرف این بخش از مرغ‌ها احتیاط کرد؟

زمان دفع دارو در دام و طیور کاملا مشخص است و تا خروج کامل دارو از بدن این جانداران آن‌ها را ذبح نمی‌کنند. این باور اشتباه در بین افراد رواج پیدا کرده است. دوره‌های دفع مواد دارویی از بدن مرغ 3، 5 و 10روزه است و هر دارویی عمر ماندگاری مخصوص خود را در بدن دام دارد که تا زمان دفع کامل دارو از بدن مرغ روانه بازار نمی‌شود. در تمام زمان دفع دارو از بدن مرغ قبل از بارگیری از کشتارگاه‌ها نیز ارزیابی مجدد صورت می‌گیرد. همچنین زمانی که مرغ‌ها در بازار مصرف نیز هستند به صورت رندوم جهت اطمینان از عدم وجود آنتی بیوتیک و دارو از آنها نمونه‌گیری صورت می‌گیرد.

در دامداری‌ها نیز خون‌گیری از بعضی دام‌ها و طیور به جهت اطمینان انجام می‌شود تا مطمین شویم قبل از خروج دام و طیور از مراکز تولید، باقی‌مانده دارو‌، آنتی‌بیوتیک، مواد بیولوژیک و فلزات سنگین در بدن آن‌ها وجود نداشته باشد.

این نکته را هم باید در نظر داشت که تزریق واکسن و دارو تنها در بال مرغ‌ها صورت نمی‌گیرد‌، پس مردم نباید نگرانی در این‌ خصوص داشته باشند. محصولی که برچسب و پروانه دامپزشکی داشته و در مراکز بسته‌بندی تحت نظارت دامپزشکی بسته‌بندی شده به فروشگاه‌ها عرضه شده است، کاملا عاری از مواد آنتی‌بیوتیک و دارو است.