پاسخی به منتقدان راه‌اندازی رشته «دامپزشکی سنتی» - مریم رحیمی

حکیم مهر: در پی اظهارات اخیر رئیس انجمن علمی و تخصصی کلینیکال پاتولوژی دامپزشکی ایران مبنی بر راه‌اندازی رشته «دامپزشکی سنتی» در ایران که انتقادات زیادی را در پی داشت (اینجا)، «مریم رحیمی» از مخاطبین محترم حکیم مهر با ارسال یادداشتی به این پایگاه خبری، ضمن اشاره به اهمیت دامپزشکی سنتی در کشور، از راه‌اندازی این رشته دفاع کرد.

به گزارش حکیم مهر، متن یادداشت ارسالی به شرح زیر است:

ما ایرانی ها هنوز یاد نگرفته ایم در مورد چیزهایی که اطلاعات اندکی در آن داریم، حرف نزنیم. گفتن «نمی  دانم» برایمان سخت است. در مورد نظریه ریسمان و جهان های موازی تا فلسفه اگزیستانسیالیسم باید اظهار نظر کنیم وگرنه انگار کم می آوریم!

ضرورت استفاده از طب سنتی، مکمل، جایگزین و ...

سازمان جهانی بهداشت (WHO) در سال 1978 و سپس در سال 2002 میلادی، بیانیه ای در زمینه طب سنتی منتشر کرد که طی آن طب سنتی را اینگونه معرفی می کند:

«مجموعه تمامی علوم نظری و عملی که در تشخیص طبی، پیشگیری و درمان بیماری های جسمی، ذهنی یا ناهنجاریهای اجتماعی به کار می رود و به صورت گفتاری یا نوشتاری از نسلی به نسل دیگر انتقال یافته باشد.»

این سازمان علت پیشرفت و لزوم ترویج طب سنتی را در سه نکته می داند:

الف: خصوصیات ذاتی طب سنتی:

از دیر باز طب سنتی روش خود درمانی مردم بوده است و لذا برایشان به سادگی قابل پذیرش خواهد بود. طب سنتی جزئی از فرهنگ مردم بوده و در حل بعضی مسائل فرهنگ سلامت نقش مهمی دارد. معرف، توسعه و ترویج طب سنتی احترام به فرهنگ و میراث مردم در سراسر جهان است.

ب: ویژگی کل نگر بودن طب سنتی:

طب سنتی بر این نکته تأکید دارد که سلامتی و بیماری نتیجه عدم تعادل و توازن انسان در کل سیستمی است که او را احاطه می نماید. به عبارت دیگر در علاج بیماری ها به جای آنکه مستقیماً نشانه های بیماری را نشانه بگیرند، باید تعادل و توازن در قدرت خود درمانی انسان برقرار شود.

عوارض دارویی و درمانی طب نوین از دیگر موضوعاتی است که سازمان بهداشت جهانی با توجه به آن، تقویت و توسعه طب سنتی هر کشور را الزامی می داند.

ج: قابل اجرا بودن طب سنتی:

از نقطه نظر اجرایی مهمترین دلیل قانع کننده برای توسعه بنیادی طب سنتی این است که اگر بخواهیم از روش های قابل قبول، امن و دارای توجیه اقتصادی استفاده شود، طب سنتی یکی از مهمترین راه ها برای رسیدن به پوشش بهداشتی برای همه ی کشور است.

با توجه به اینکه طب غربی در زمینه تشخیص و درمان تعداد قابل توجهی از بیماری ها مشکلاتی دارد و طبق منابع موجود بیماری های ناشی از اقدامات پزشکی (Iatrogenic diseases) مسول مرگ بیش از 250000 نفر در سال در کشور آمریکا است و مشخصاً در برخی بیماری ها که امروزه طب کلاسیک در مقابله با آنها ناتوان است، طب سنتی راه های درمانی مفیدی دارد. از این رو ضرورت راه اندازی سلامت کده ها و دانشکده های طب مکمل، ناتروپاتی، طب سنتی چین و هند و بسیاری از دیگر شاخه های طب مکمل و جایگزین حتی در جهان غرب احساس شد و امروزه صدها کلینیک در سرتاسر جهان هزاران بیمار را با این شیوه ها درمان می کنند و حتی بیمه ها در بعضی کشورها، هزینه های بیماران خود با طب جایگزین و مکمل را نیز می پردازند. بنا به این ضرورت نخستین دانشکده طب سنتی ایران در دانشگاه علوم پزشکی تهران در سال 1386 افتتاح شد و هم اکنون 9 دانشکده طب سنتی و مکمل در ایران مشغول به کار هستند.

در رشته دامپزشکی قسمت اعظم دامداران به خصوص در نقاط دورافتاده به دامپزشکی نوین دسترسی ندارند. از سویی تنوع آب و هوا و خصوصیات اقلیمی فلات ایران به اندازه‌ای است كه انواع بسیاری از گیاهان نادر طبی در این سرزمین می‌روید كه بی‌تردید با رونق گرفتن تهیه گیاهان دارویی، می‌توان قسمتی از آن را صادر و به اقتصاد لرزان روستایی کمک كرد.

از دیگر سو، شیوه های سنتی مفیدی برای درمان تعداد قابل توجهی از بیماری های دامی وجود دارد که استفاده از آنها و دیگر شیوه های طب جایگزین نظیر طب سوزنی، آیورودا و ... می تواند به درمان و ارتقای سطح بهداشت دام، طیور و آیزیان کمک شایان توجهی کند.

با احیای طب سنتی، نه تنها از خروج مقدار قابل توجهی از ارز كشور به خارج جلوگیری می‌شود، بلكه با توجه به كشت گیاهان دارویی و صنایع وابسته بدان، در داخل كشور از روستا گرفته تا شهر، كار تولیدی مفیدی ایجاد خواهد شد.

بنا به این ضرورت ها و ادله دیگری که در این مختصر نمی گنجد، به نظر می رسد که راه اندازی رشته «دامپزشکی سنتی» و یا حداقل اضافه کردن واحدهای درسی آن به برنامه فعلی درسی دامپزشکی، اقدامی مفید و قابل تامل باشد.

زمان راه اندازی رشته طب سنتی نیز مخالفت های زیادی از سوی کارشناسان و غیرکارشناسان مطرح شد. اکنون با گذشت ده سال از تاسیس نخستین دانشکده طب سنتی، عده کثیری از پزشکان و آحاد مردم، از ثمرات ان استفاده می کنند.

طب جایگزین، مکمل، سنتی و ... چیزی نیست که بتوان از دست آوردهای آن به راحتی چشم پوشید. بهتر است قبل از اظهار نظر در امور تخصصی، کمی بیشتر فکر کنیم.