تبدیل دانشکده‌های دامپزشکی فعلی به دانشکده‌های دامپزشکی تخصصی - دکتر بهروز کبیری

 

پیشنهادی برای حل معضل کیفیت پایین آموزش دامپزشکی در کشور:

تبدیل دانشکده های دامپزشکی فعلی به دانشکده های دامپزشکی تخصصی

دکتر بهروز کبیری

دامپزشک فعال در بخش خصوصی استان اصفهان

دامپزشکی دانشی کهن است، به گونه ای که در ایران قدیم از دامپزشک به عنوان بیطار یاد می شده است. دامپزشکان در دوران قدیم از جایگاه ممتازی در جوامع برخوردار بودند؛ امروز نیز این رشته در جوامع پیشرفته مورد توجه است.

به علت اهمیت فراوان دامپزشکی در سلامت جامعه دامی و انسانی و همچنین تامین غذا، سال ۲۰۱۱ از طرف فائو با شعار «دامپزشکی برای سلامتی، دامپزشکی برای غذا و دامپزشکی برای کره زمین» به عنوان سال دامپزشکی نامگذاری شد.

از سوی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری (عتف)، تعداد کل واحدهای مورد نیاز برای آموزش رشته دامپزشکی ۲۲۴ واحد در نظر گرفته شده است که از این تعداد، ۲۰ واحد دروس عمومی، ۲۴ واحد دروس پایه، ۸۹ واحد دروس اصلی (۲ واحد اختیاری)، ۴۹ واحد دروس تخصصی (۳ واحد اختیاری)، ۱۰ واحد دروس بالینی دامپزشکی (۴ واحد  اختیاری)، کارآموزی ۶ واحد، کاوروزی ۲۰ واحد و پایان نامه و گزارش تحقیق ۶ واحد در نظر گرفته شده است که از کل ۹ واحد اختیاری، ۵ واحد آن الزامی است؛ و نهایتاً یک دانشجو پس از گذراندن ۲۲۴ واحد درسی و اخذ دکترای دامپزشکی، وارد بازار کسب و کار این حرفه در صنوف مختلف آن می شود.

حال باید دید آیا یک فارغ التحصیل رشته دامپزشکی با گذراندن دروس اختصاصی در دانشکده های دامپزشکی و ‌گرفتن پروانه مربوط به یکی از صنوف فعال این حرفه، می تواند در بازار کسب و کار به جایگاهی درخور و با کیفیت در حرفه دامپزشکی دست پیداکند؟!

به طور مثال:

 - آیا فردی با گذراندن ۷ واحد درس اختصاصی فارماکولوژی ۱ و ۲ که از این تعداد، ۵ واحد نظری و ۲ واحد عملی است، پس از فارغ التحصیلی می تواند جذب کارخانه های تولید دارو، شرکت های وارد کننده و یا صادر کننده، پخش سراسری و یا استانی و داروخانه ها شود؟

 - آیا فردی با گذراندن درس اختصاصی پرورش زنبور عسل و بیماری های آن با ۲ واحد که ۱/۵ واحد آن نظری و ۰٫۵ واحد عملی، توانمندی لازم برای کسب پروانه درمانگاه اختصاصی زنبور عسل را خواهد داشت؟

 - آیا فردی با گذراندن درس اختصاصی بیماریهای ماهی با ۲واحد (۱/۵ واحد نظری و ۰٫۵واحد عملی) قادر به اداره درمانگاه اختصاصی آبزیان خواهد شد؟

 - آیا با گذراندن درس اختصاصی بهداشت و بازرسی گوشت با ۳واحد (۱واحد نظری و ۲ واحد عملی)، توانایی فعالیت در کشتارگاه دام و طیور و یا بسته بندی را به عنوان مسئول فنی خواهد داشت؟

 - آیا با گذراندن درس اختصاصی صنایع شیر (۲ واحد که ۱ واحدآن نظری و یک واحد عملی است) می توان به عنوان مسئول فنی وارد صنایع لبنی و جایگاه های شیر شد؟

 - و آیا دانشجویی با گذراندن درس اختصاصی صنایع مواد غذایی با ۲ واحد نظری و درس اختصاصی کنترل کیفی و مواد غذایی با ۲ واحد نظری و عملی، توانایی فعالیت در این صنایع را دارد؟!

به نظر می آید آموزش رشته دامپزشکی با توجه به نکات ذیل، نیاز به یک تغییر ساختاری کلی دارد تا بتواند جوابگوی حوزه کسب و کار این حرفه و اثربخشی مطلوب در جامعه باشد:

 ۱- میزان دروس نظری تدریس شده به مراتب از دروس عملی زیادتر است و این نشاندهنده این است که رشته دامپزشکی تدریس شده در کشور، بر پایه علوم نظری است تا عملی!

 ۲- دروس اختصاصی آموزش داده شده در رشته دامپزشکی به هیچ وجه پاسخگو و تضمین کننده یک حرفه و شغل با کیفیت و موثر بعد از فارغ التحصیلی نیست.

 ۳- در حال حاضر پایین بودن سطح آموزش های اثربخش در رشته دامپزشکی، باعث ایجاد حرفه ای با نواقص زیربنایی، ساختاری و مدیریتی در جامعه صنفی شده است.

 ۴- افزایش بیش از حد دانشکده های دامپزشکی و بالتبع افزایش فارغ التحصیلان آن بدون در نظر گرفتن سطح کیفی آموزش ها و همخوانی آن با شرایط حاکم بر حرفه دامپزشکی در جامعه ...

و ...

نهایتاً با توجه به گسترش فعالیت های صنفی و تخصصی دامپزشکی در جامعه کنونی و پیشرفت روزافزون این حرفه در جامعه جهانی و ارتباطات گسترده با کشورهای دیگر از طریق اینترنت و یا سفرهای بین المللی، لازم است جامعه دانشگاهی دامپزشکی تغییراتی عمده و گسترده را در این رشته، هم به لحاظ ساختاری و هم به لحاظ آموزشی موجب شوند.

لذا پیشنهاد می شود، با توجه به افزایش بیش از حد دانشکده های دامپزشکی در کشور و عدم نیاز به این تعداد دانشکده، به دلیل عرضه و تقاضای نامتوازن، این دانشکده ها به مانند رشته های علوم پزشکی، تبدیل به دانشکده و آموزشکده های با رشته های مختلف مورد نیاز و تفکیک شده و تخصصی جامعه دامپزشکی شوند تا تضمین کننده کیفیت بهتر ارائه خدمات تخصصی، بعد از ورود به بازار کار و ارائه خدمت به جامعه باشند.

به عنوان مثال، دانشکده های دارای استاندارد به: دانشکده طب و درمان دامپزشکی، دانشکده داروسازی دامپزشکی، دانشکده های صنایع مواد غذایی و آموزشکده های پرستاری دامپزشکی و آموزشکده های مختلف پیرادامپزشکی و هر آنچه که بازار کسب و کار در این حرفه به آن نیاز دارد، تبدیل شوند و با هدف به وجود آوردن دروس اختصاصی همان رشته همگام و هم‌مسیر با پیشرفت های این علم در دنیا در مسیر پیشرفت‌ کیفی قرار گیرند.