هیچ توجیه کارشناسی و عقلانی در مورد تعداد زیاد دانشکده‌های دامپزشکی در کشور وجود ندارد/ الحاق دامپزشکی به وزارت بهداشت موجب ارتقای بیشتر دامپزشکی و بهداشت خواهد شد

 

حکیم مهر - مجله علمی - آموزشی «دامپزشکان جوان» بسیج دانشجویی دانشگاه ارومیه در پنجمین شماره خود به گفتگو با «دکتر سعید عزیزی» استاد جراحی و معاون پژوهشی دانشکده دامپزشکی دانشگاه ارومیه پرداخت.

به گزارش حکیم مهر، متن کامل گفتگوی مجله «دامپزشکان جوان» با دکتر عزیزی به شرح زیر است:

سلام آقای دکتر، اگر موافق باشید با صحبت راجع به سوابق تحصیلی شما گفت وگو را شروع کنیم.

با نام و یاد خدا، دکتر سعید عزیزی هستم. در مردادماه سال 1345 در یک خانواده متوسط - مذهبی در روستای محمودآباد شهرستان شاهین دژ زاده شدم. دوران ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان را در آن شهرستان به اتمام رساندم.

در سال 1366 با شرکت در آزمون کنکور سراسری در رشته دکترای حرفه ای دامپزشکی در دانشگاه ارومیه قبول و در سال 1372 در این رشته دانش آموخته شدم. در دی ماه همین سال به عنوان مربی آموزشی در گروه علوم درمانگاهی دانشکده دامپزشکی در دانشگاه ارومیه پذیرفته شدم.

در سال 1375 با شرکت در آزمون دوره های تخصصی DVSc دامپزشکی، در رشته جراحی دامپزشکی دانشگاه تهران قبول شدم. برای تکمیل پایان نامه دوره تخصصی خود، حدود یک سال در یک فرصت مطالعاتی به دانشگاه لیورپول انگلستان اعزام شدم. در سال 1380 موفق به دانش آموختگی در دوره دکتری تخصصی جراحی دامپزشکی شدم و دوباره جهت ادای آموزش و پژوهش به دانشگاه ارومیه برگشتم.

عنوان پایان نامه دوره دکتری حرفه ای من «بررسی میزان آلودگی گاوداری های سنتی ارومیه به باکتری سالمونلا» به راهنمایی مرحوم شادروان دکتر قاسم یوسف بیگی (استاد و اولین مدیر گروه میکروبیولوژی دانشکده دامپزشکی دانشگاه ارومیه) و عنوان پایان نامه دوره تخصصی «Digitalis Dermatitis در گاو شیری» به راهنمایی دکتر ایرج نوروزیان (استاد جراحی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران) بود.

علاوه بر امر تدریس و پژوهش در دوره های دکتری عمومی و دستیاری تخصصی در کارنامه کاری و سوابق مدیریتی اینجانب در دانشگاه ارومیه رئیس بیمارستان و درمانگاه تخصصی (حدود دو سال)، معاون آموزشی دانشکده دامپزشکی (حدود 12 سال)، مدیر گروه جراحی و تصویر برداری تشخیصی (حدود 4 سال) دیده می شود و در حال حاضر حدود یک سال است که در سمت معاون پژوهشی دانشکده دامپزشکی مشغول خدمت هستم.

اگر به گذشته برگردید باز هم رشته دامپزشکی را انتخاب می کنید؟

از انتخاب رشته دامپزشکی پشیمان نیستم، البته باید یادآوری شود که در دهه 60 انتخاب رشته در کنکور به 14 مورد محدود بود و این رشته انتخاب دوم من به دنبال انتخاب اول رشته پزشکی دانشگاه مشهد بود و انتخاب سوم من رشته داروسازی دانشگاه مشهد بود که اتفاقا قبول شده بودم ولی تحصیل در رشته دامپزشکی در دانشگاه ارومیه ترجیح من شد. پس علاقه در این انتخاب نقش داشته است.

از لحاظ علمی و اخلاقی کدام یک از اساتید را الگوی خود می دانید؟

در دوره عمومی دکتر سید مهدی رضوی روحانی (استاد بهداشت و صنایع غذایی)، دکتر رجبعلی صدرخانلو (استاد بافت شناسی)، دکتر سید مرتضی علوی شوشتری (استاد مامایی و بیماری های تولید مثل) و در دوره تخصص

دکتر تقی تقی پور بازرگانی (استاد داخلی دام های بزرگ دانشگاه تهران)، دکتر نوروزیان (استاد جراحی دانشگاه تهران)، دکتر محمدقلی نادعلیان (استاد داخلی دام های بزرگ دانشگاه تهران) و دکتر قمصری (استاد جراحی دانشگاه تهران) از لحاظ علمی و اخلاقی برای من الگو بودند.

در دوران دانشجویی فعالیت غیر درسی شما چه بود؟

برای فعالیت های فرهنگی به خاطر درس و وقت محدود فرصت چندانی نداشتیم و اوقات فراغت اندك خود را با فوتبال و والیبال در حد معمولی و غیره حرفه ای می گذراندم.

شیرین ترین خاطره ای که از دوران تحصیل خود دارید را بیان کنید؟

خاطرات شیرین دوران دانشجویی با همکلاسی ها و دوستان بسیار است ولی مسافرت های دسته جمعی که برای درس ماهی شناسی و تکثیر و پرورش ماهی به مدت یک هفته تا ده روز به استان های شمال مسافرت علمی داشتیم، از جمله خاطرات شیرین دوران تحصیلم است.

به نظر شما نسل جدید که مشغول به تحصیل در این رشته می شوند با دانشجویان هم نسل شما چه تفاوت هایی دارند؟

تفاوت عمده این است که در دوران ما همه دانشجویان دغدغه درسخوانی و فعالیت علمی داشتند و از همدیگر مطلب یاد می گرفتند. شاید دلیل آن انگیزه بالا وجود زمینه بالای کار دامپزشکی بود و همزمان جمعیت دامی کشور زیاد بود و اکثریت دانش آموختگان در مراکز خصوصی و دولتی از جمله در سازمان دامپزشکی و ... مشغول به کار می شدند، اما الان به دلیل محدود شدن فضای کاری و شرایط و فضای اجتماعی و فرهنگی انگیزه کار کم شده است.

اکنون متاسفانه انگیزه یادگیری در بیشتر رشته های دانشگاهی غیر از چند مورد محدود پزشکی، دندان و دارو بسیار کم شده است و متاسفانه این هم به خاطر امکان کسب درآمد بیشتر در این رشته ها است، نه به خاطر علاقه مندی به علم آن رشته؛ و این یک معضل فرهنگی و اجتماعی است و باید به سطحی از باورها برسیم به خصوص در خانواده ها که هر دانشجو در انتخاب رشته و آینده کاری خود به دنبال علاقه مندی خود باشد تا تحصیل و کار در رشته مورد نظر با شادابی عدم خستگی و لذت توأم گردد.

آقای دکتر، از تجربه روز اول تدریس برایمان بگویید.

به عنوان مربی، تدریس از ترم دوم شروع کار در واقع سخت و استرس زا بود چون در دوره دکتری عمومی در مورد کلاس داری و برگزاری دروس عملی آموزش ندیده و حتی تجربه ای نداشتم. ولی چون در برگزاری سمینار و سخنرانی موردی در درمانگاه تجربه ای اندك داشتم، مقداری اعتماد به نفس حاصل شده بود.

با توجه به تعداد دانشکده های دامپزشکی در کشور و افزایش پذیرش دانشجو در این رشته، پیش بینی شما راجع به آینده شغلی در این حرفه چیست؟

تعداد دانشکده های دامپزشکی کشور چه در سطح مراکز دولتی و چه در سطح دانشگاه آزاد بیشتر از نیاز جامعه هست و هیچگونه توجیه کارشناسی و عقلانی در این مورد تعداد زیاد دانشکده ها و همچنین پذیرش بالای دانشجو در این رشته وجود ندارد. با توجه به جمعیت دامی کشور و نیاز بازار کار در این حرفه، شاید تعداد دانشکده های دامپزشکی دولتی هم بیش از نیاز کشور است. متاسفانه سازمان نظام دامپزشکی کشور و هم سازمان دامپزشکی و وزارت جهاد کشاورزی هم از نظر اجرایی و هم از نظر توانایی و هم اعمال نظر کارشناسی بر اساس نیاز واقعی جامعه به دامپزشک بر سازمان سنجش آموزش کشور و دانشگاه ها فاقد قدرت هستند و این یک ضعف ساختاری و اجرایی می باشد. اکنون ابزار لازم برای کنترل پذیرش دانشجوی دامپزشکی در کشور وجود ندارد و افسارگسیخته است.

در این مورد نحوه پذیرش دانشجو در رشته های پزشکی که بر اساس اصول واقع بینانه و براساس نیاز جامعه هر سال روی می دهد، می تواند الگوی مناسب برای دامپزشکی باشد. متاسفانه بعضی مراکز غیر دولتی خارج از ظرفیت اعلام شده توسط سازمان سنجش، تحت عنوان تکمیل ظرفیت حتی تا چند برابر ظرفیت اعلامی سنجش به پذیرش دانشجو اقدام می کنند. متاسفانه یک دلیل اصلی برای این افزایش نابجا و ناکارآمد به واسطه دخالت افراد سیاسی ذی نفوذ در استان ها و شهرستان ها بر وزارت علوم و دانشگاه آزاد می باشد. و این در حالی است که در بعضی دانشکده ها کمتریت شرایط سخت افزاری و ساختاری برای ایجاد دانشکده وجود ندارد. وجود دانش آموخته گان بیش از نیاز در این رشته در نبود بازار کار و فعالیت حرفه ای متاسفانه از سپری شدن و هدررفت بهترین اوقات و سنین جوانی خود سرخورده و ناامید شده و گاهی منجر به تغییر شغل و یا مهاجرت ناخواسته می شود که در هر دو مورد موجب خسارت و آسیب به سرمایه علمی کشور می شود.

دانشکده دامپزشکی دانشگاه ارومیه یکی از دانشکده های برتر کشورمحسوب می شود. به نظر شما عوامل این برتری چیست و اگر نقاط ضعفی وجود دارد چگونه باید در رفع آن ها کوشید؟

خوشبختانه از لحاظ رده بندی، دانشکده دامپزشکی دانشگاه ارومیه در رتبه سوم کشوری قرار دارد و این به آینده نگری و تلاش و زحمات فراوان بزرگانی که بنیان این دانشکده را گذاشتند بر می گردد. دانشکده از لحاظ ساختار، تعداد اعضای هیئت علمی و آزمایشگاه ها، بیمارستان و درمانگاه تخصصی و وسایل تشخیصی و کمک تشخیصی در شرایط خوبی قرار دارد. البته از لحاظ وسایل کمک تشخیصی خیلی پیشرفته مانند MRI کمبود داریم اما، نیاز جامعه و وضعیت پرورش دام ها در به کارگیری از ابزار موجود تاثیر دارد. به عنوان مثال استفاده از دستگاه لاپارسکوپی تشخیصی و درمانی در دام های کوچک و اسب در بخش جراحی تحت تاثیر نیاز بازار و وضعیت صنعت اسب داری در منطقه می باشد.

اکنون دانشکده در 13 رشته تخصصی و 7 رشته کارشناسی ارشد علاوه بر دوره دکتری عمومی پذیرش دانشجو دارد. هرچند نسبت هیات علمی به دانشجو در دانشکده بالاتر از استاندارد وزارت می باشد ولی در برخی رشته ها همچون فارماکولوژی هنوز با وضعیت مورد نظر فاصله داریم و اساتید بزرگواری همچون دکتر ملکی نژاد و دکتر صادقی از جمع دانشکده جدا شدند و نیز کمبود نیروی کارشناس در بعضی بخش ها نیز به چشم می خورد که باید مورد توجه مدیریت محترم دانشگاه قرار گیرد.

دانشجویان زیادی در مقطع دکترای عمومی و دکترای تخصصی زیر نظر شما آموزش دیده اند. لطفا تعدادی از شاگردانتان را برای ما معرفی می کنید؟

از دانشجویان شاخص در دوره عمومی می توان به دکتر داریوش ترکمانی (دامپزشک بخش خصوصی)، دکتر محدثه ابوحسینی (عضو هیئت علمی دانشگاه تخصصی فناوری های نوین آمل) اشاره کرد و از دانشجویان دوره دستیاری جراحی دکتر رحیم محمدی (عضو هیئت علمی دانشکده دامپزشکی دانشگاه ارومیه)، دکتر سیاوش احمدي نوربخش (عضو هیئت علمی وزارت بهداشت) و دکتر عباس رئیسی (عضو هیات علمی دانشگاه لرستان)، دکتر علیرضا یوسفی (بخش خصوصی) و دکتر مصطفی عراقی (بخش خصوصی) را می توان نام برد.

موضوع الحاق سازمان دامپزشکی به وزارت بهداشت که سال هاست مطرح شده؛ به نظر شما این تغییر می تواند راه حلی برای مشکلات حوزه دامپزشکی باشد؟

به نظر می رسد که قرار گرفتن دانشکده دامپزشکی در زیرمجموعه وزارت بهداشت از لحاظ ساختاری و آموزشی می تواند موجب ارتقائ بیشتر دامپزشکی و حتی بهداشت جامعه انسانی شود. از لحاظ آموزش هر دو رشته پزشکی و دامپزشکی قرابت بالایی با هم دارند و علاوه بر ویژگی های آموزشی هر دو رشته، مدیریت و بهداشت جامعه انسانی به مانند کنترل بیماری های مشترك، کنترل کیفی و بهداشتی مواد غذایی با منشاء دامی در سطح ملی با برنامه ریزی بهتر می تواند بسیار بهتر مدیریت شود.

پیشرفت دانشکده دامپزشکی خودمان در طول این سال ها را چگونه ارزیابی می کنید و اینکه چه آینده ای برایش متصور هستید؟

خوشبختانه دانشکده ما در سال های اخیر در اکثر جنبه ها، چه مسائل آموزشی و چه در مسائل خدمات درمانی و پیشگیری و مطالعه، در سطح آزمایشگاهی مانند مطالعه سلولی و مولکولی و تولید واکسن پیشرفت چشمگیری داشته و نواقص خاصی در این امور به نسبت سایر دانشکده ها نداریم و قابل رقابت با آن ها هستیم.

همان طور که می دانید یکی از مسائل جدی که بین بچه ها مطرح است بحث کم انگیزی و یا کم علاقگی نسبت به رشته است و از طرفی آمار تغییر رشته یا انصراف و یا افتادن دروس و... هم در دانشکده ما بالاست. به نظر شما این آسیب ها چگونه قابل پیشگیری و کاهش است؟

معضل اصلی به نظر من، معضل برداشت اشتباه فرهنگی خانواده و جامعه از عناوین می باشد و باید همه به این نکته آگاه شویم که مبنای انتخاب علاقه فردی دانشجو باشد. پیشنهاد می شود انتخاب رشته دامپزشکی باید کاملا بر اساس علاقه و استعداد و با در نظر گرفتن تمام جوانب و سختی هایی درسی رشته صورت گیرد، چون این رشته جزو سخت ترین رشته ها محسوب می شود و دانشجو هم از لحاظ ذهنی و فیزیکی برای آموزش و فعالیت حرفه ای آمادگی و انرژی لازم را کسب نماید.

نظر شما در مورد مجله دامپزشکان جوان چیست؟

در واقع برداشت من این است که هدف عمده شما از بابت فعالیت در این عرصه، انتقال اطلاعات و آشنایی بیشتر دانشجویان با حرفه دامپزشکی و اوضاع و احوال عمومی آن مثلا بازارکار و آینده نگری و ایجاد انگیزه و در کنار آنها ترویج امور فرهنگی و فوق برنامه و تشویق سایر دانشجویان برای روی آوردن به این امور می باشد.

خیلی از بچه ها دوست دارند از زبان یک دامپزشک موفق و با تجربه درباره بازارکار در حوزه جراحی دام بزرگ در کشور بدانند و این که چگونه باید خودشان را برای یک حضور موفق در این عرصه آماده کنند؟

دامپزشک موفق باید از لحاظ علم تئوریک و عملی حداقل های لازم را در دوره عمومی کسب نماید این آمادگی در یک کلینیک ساده و یا در مزرعه در بسیاری از موارد درمانی از جمله انجام جراحی های ساده فیلدی کارساز خواهد بود. اما اگر هدف، انجام کار در شکل تخصصی و گرایشی باشد، یک راهکار می تواند انجام کار دامپزشکی در شکل پلی کلینیک تخصصی باشدکه منجر به ایجاد فضا و بازار کار بسیار کارآمدتر و در نهایت به حال صنعت دامپروری و مرغداری کشور و نیز دامپزشکان مفید خواهد بود.

صحبت آخر با دانشجویان ...

توصیه من استفاده بهینه از نیروی جوانی و وقت دانشجویی برای تحصیل علم و دانش و خودسازی و انشاء الله تلاش برای ساختن ایرانی آباد، آزاد و پیشرفته تحت لوای باورهای راسخ الهی.

دامپزشکان جوان از وقتی که در اختیار ما گذاشتید بی نهایت سپاسگزار است.

من هم سپاس گزار شما و دوستان شما در مجله هستم.