همزمان با آغاز نمایشگاه هفته پژوهش و فناوری در خراسان رضوی از ۴ دستاورد پژوهشی موسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی در زمینه کیت ها و حسگرهای تضمین کیفیت مواد غذایی رونمایی شد.
به گزارش حکیم مهر به نقل از ایسنا، طراحی و ساخت نانوالیاف حساس به حرارت به عنوان نشانگر تازگی محصول غذایی از دستاورد های رونمایی شده در این مراسم است.
نانوالیاف حساس به حرارت شناساگرهایی هستند که می توانند بصورت برچسب های کوچکی طراحی شوند و بیان بصری از تاریخچه حرارتی محصول طی نگهداری و توزیع را به کاربر ارائه دهند.
با استفاده از این شناساگرها مصرف کننده می تواند تشخیص دهد که آیا محصول غذایی در یک دمای مرجع مشخص تعریف شده (بحرانی) در حالت گرما یا سرما قرار داده شده است یا خیر.
موضوع مهم در خصوص این شناساگرها، پیچیدگی آنها و محدود بودن اطلاعات علمی در خصوص نحوه طراحی این ابزار است که در نمونه تولید شده در مؤسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی، سیستم رنگی مناسب جهت تولید این نوع شناساگرها طراحی و در بستری از نانوالیاف قرار گرفته است. سیستم طراحی شده قادر است زمانی که دما از ۳۵ درجه سانتیگراد فراتر رود، تغییر رنگی مشخصی از خود ظاهر کند.
کارایی شناساگر تولید شده بر روی نمونه پسته طی دوره نگهداری ارزیابی شده است.
قرارگیری شناساگرهای دما- زمان بر روی بسته بندی، اطلاعات مناسبی را در خصوص نحوه نگهداری محصول در زنجیره تولید تا مصرف به خریدار و یا مراجع نظارتی ارائه می‌کند و سبب ایجاد ارتباطی مناسب میان شرایط محصول و مصرف کننده می‌شود.
استفاده از این شناساگرها به خصوص در مورد محصولات صادراتی کشور که زمانی طولانی تر را طی می‌کنند تا به دست مصرف کننده برسند بسیار مفید خواهد بود.
حسگرهای کاغذی برای تشخیص آلاینده ها و افزودنی های غیر مجاز در محصولات غذایی این موسسه تحقیقاتی نیز رونمایی شد.
حسگر کاغذی شامل ساخت حسگری جدید با قابلیت تشخیص سریع به منظور تعیین میزان نیتریت در فراورده های گوشتی براساس روش رنگ سنجی است که در آن تغییرات رنگ کاغذ شناساگر (حسگر) نشان دهنده میزان نیتریت در فراورده های گوشتی شامل انواع سوسیس است.
سریع، آسان و ارزان بودن، برای تعیین مقدار نیتریت در فراورده های گوشتی مزایای این دستاورد پژوهشی محسوب می‌شود که کمک زیادی به تسهیل در اندازه‌گیری نیتریت و عمومی سازی تعیین کیفیت محصولات گوشتی می‌کند.
طراحی حسگر کاغذی به منظور تعیین میزان پروکسید روغن های خوراکی از دیگر یافته های این تحقیق به شمار می‌رود که میزان تخریب محصولات روغنی را برای مصرف کننده و پژوهشگران تسهیل می‌کند.
حسگر کاغذی ساخته شده توانایی تغییر رنگ در محدوده حد مجاز روغن های مایع و جامد را دارد و در تشخیص مقدار پروکسید در رستوان ها و فست فود ها بکار برده می شود .
طراحی بیوسنسور برپایه کریستال مایع برای تشخیص تتراسایکلین در صنعت غذایی از دیگر محصولات رونمایی شده در هفته پژوهش است.
مصرف بی رویه آنتی بیوتیک‌ها در تولید محصولات دامی و به طبع باقیمانده این مواد در این محصولات می تواند منجر به مقاومت آنتی بیوتیکی، واکنشهای آلرژیک، آسیب کبدی و دندانی در انسان شود که علاوه بر آن این مواد به دلیل تخریب باکتریهای مفید سبب کاهش کیفیت و مقدار محصولات تخمیری نیز می شود.
با توجه به تحریم‌های اقتصادی و وقت گیر بودن روش‌های سنجش دستگاهی، معرفی بیوسنسوری جدید و بومی جهت سنجش باقیمانده آنتی بیوتیک ها در محصولات غذایی در اولویت های اجرایی مؤسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی قرار گرفت.
تشخیص سه گروه آنتی بیوتیک شامل بتالاکتام ها، تتراسایکلین ها و سولفانامیدها در شیر از اهمیت بالایی برخوردار است که برای اولین بار در ایران از طریق طراحی بیوسنسوری بر پایه کریستال مایع در این در مؤسسه پژوهشی میسر شده است.
کاربرد تکنولوژی کریستال مایع و آپتامرها به عنوان آنتی بادی های سنتزی در طراحی بیوسنسورها در جهان برای تشخیص های بسیار حساس مورد استفاده قرار می‌گیرند و نمونه تهیه شده در این موسسه دارای مزیت حساسیت بالا، سادگی عمل و قابلیت حمل آسان است.
دستیابی به دانش فنی پایش فساد ماهی با استفاده از نانو سنسور های حساس به pH این موسسه از دیگر دستاوردهای رونمایی شده است.
نانوحسگرهای تولید شده به روش الکتروریسی طوری در بسته بندی ماهی جاسازی می شوند که نسبت به وجود آمین های تولید شده در اثر فساد ماهی حساس بوده و در اثر واکنش با آنها رنگ برچسب تعبیه شده بر روی بسته بندی تغییر می کند.
معمولاً در هنگام شروع فساد ماهی گازهای آمینه منتشر می شوند که این گازها سبب افزایش pH ماهی و محیط بسته بندی شده و هر چه غلظت آمین بیشتر شود، تغییر رنگ واضح تر خواهد بود؛ بدین ترتیب با استفاده از این نانو حسگرهای حساس به pH می توان مراحل تازگی، هشدار جهت مصرف در زمان محدود و همچنین فساد کامل را تشخیص داد.
مزیت این دستاورد پژوهشی نسبت به نمونه های مشابه استفاده از نانوالیافی است که موجب افزایش سرعت پاسخ دهی در سنسور شده و کارایی آن را برای پایش فساد ماهی افزایش می دهد.
