در دستورالعمل‌های جدید به‌جای استفاده از کلمه «سگ‌های ولگرد» از اصطلاح «سگ‌های بی‌پناه» استفاده می‌کنند

سگ‌های ولگرد این روزها نه فقط در روستاها که در حاشیه شهرهای کوچک و بزرگ و درون کلانشهرها هم دیده می‌شوند. تعدادشان رو به افزایش است. هم چهره شهرها را تغییر می‌دهند و هم ایجاد ترس می‌کنند. مسئولان می‌گویند کشتن سگ‌های «بی‌پناه» با گلوله و سم منسوخ شده و با عقیم‌سازی و جمع‌آوری در پی کنترل هستند.

به گزارش حکیم مهر به نقل از ایرنا، معاون مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گفت: در دستورالعمل های جدید از کلمه سگ های ولگرد استفاده نمی کنند و از اصطلاح سگ های بی پناه استفاده می کنند که مسائل حمایت از حیوانات هم لحاظ شود.

«محسن فرهادی» ادامه داد: در گذشته تیمی با مشارکت نماینده وزارت بهداشت راه می افتاد، طعمه گذاری های سمی انجام می دادند و در واقع سگ ها را امحا می کردند بعد از مدتی مشخص شد وجود این سم آلاینده خاک است و حتی بعد از دفن سگ هم آلودگی ایجاد می کرد. بعد از آن روش تغییر کرد و از تیراندازی مستقیم به سگ برای امحای این حیوانات استفاده می شد.

وی گفت: یک تیرانداز استخدام می شد، تیم بهداشت محیط و با همکاران سایر دستگاهها می رفتند و به سمت سگ تیراندازی می کردند که البته این روش هم تبعاتی داشت. ممکن بود تیر به سگ بخورد و نمیرد. سگ زخمی در شهر یا روستا رها می شد و مشکلاتی ایجاد می کرد، ضمن اینکه بعد از مدتی تیراندازی در شهرها مقدور نبود و تبعات خاصی داشت با مطالعاتی که در کشورهای دیگر انجام شد، دو روش عمده برای مقابله با این سگ ها شناسایی شد که ملاحظات محیط زیست، بهداشت روان و آزار نرساندن به حیوانات که در تعالیم دینی هم هست، مورد نظر بود.

معاون مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت ادامه داد: یکی روش عقیم سازی است که به تدریج جمعیت سگ ها را کاهش می دهد و دوم روش جمع آوری و زنده گیری است. روش دوم این است که در جاهایی که سگها زیاد می شوند، سگ ها گرفته و به کمپ هایی برده می شوند که دامپزشک و متولی دارد. سگ ها را غربال می کنند و آنهایی نژاد مرغوبتری هستند را به عنوان سگ نگهبان یا چوبان به فروش می رسانند و این سگها را از شکل ولگردی و بی پناهی خارج می کنند.

فرهادی گفت: این دو روش همکاری های بین بخشی زیادی می خواهد و به مدیریت و اعتبار ویژه نیاز دارد. ضمن اینکه برای اینکه یک سگ بدون صاحب آزاد باشد باید زیرساخت هایی هم آماده باشد. معمولا این سگها در جاهایی پرسه می زنند که زباله دپو می شود و غذا در اختیار آنها قرار داده می شود و چون این سگ ها عقیم نیستند، مدام توله تولید می کنند و جمعیت آنها زیاد می شود.

وی افزود: وزارت بهداشت و دانشگاههای علوم پزشکی همواره از وزارت کشور و استانداری ها و فرمانداری ها می خواهند که تیم کنترل سگ ها و کمپ های نگهداری این حیوانات تشکیل شود. این کار به زمین و هزینه نیاز دارد. به علت کمبود اعتبار مدتی است که این اقدام با کندی رو به رو شده است. به همین علت وزارت بهداشت نیز از دانشگاه های علوم پزشکی خواسته است که این خواسته را در جلسات استانداری ها و فرمانداری ها مطالبه کنند. 

معاون مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت گفت: به طور طبیعی هر زمان که اجرای این دو شیوه یعنی عقیم سازی و زنده گیری سگ ها کند شود و خدمات جمع آوری زباله ها و پسماندها هم دچار مشکل باشد، با ازدیاد سگ ها مواجه می شویم. البته این مشکل در همه استانها وجود ندارد اما در برخی استانها این مشکل دیده شده است. در تلاش هستیم با روش و چارچوب های دینی در مبارزه با حیوانات و به همین دو روش عقیم کردن و زنده گیری و جمع آوری در کمپ ها که مورد تایید وزارت بهداشت است، بتوانیم موضوع را دنبال کنیم و گزارش هایی که از دانشگاههای علوم پزشکی گرفتیم این است که این روش در بسیاری از استانها در حال انجام است.

فرهادی افزود: البته باید هماهنگی بین بخشی افزایش پیدا کند و این مساله در دستور کار وزارت بهداشت است که بتوانیم جمعیت سگ های ولگرد را کاهش پیدا کند. با این حال هنوز در بخشی از حاشیه تهران و کرج همچنان این مشکل وجود دارد البته گزارش هایی داریم که اقداماتی برای عقیم سازی و جمع آوری شروع شده است. در برخی استانها مانند حاشیه کرمان و اردبیل هم گزارش هایی داشتیم که اقدامات لازم برای مبارزه با این سگها در این مناطق هم شروع شده است.

وی تاکید کرد: در هر صورت روش معدوم کردن سگ با گلوله و سم در ایران و دنیا منسوخ شده و دیگر استفاده نمی شود و در کشور ما نیز فقط از دو روش عقیم سازی و جمع آوری استفاده می شود. گر چه این روشها تا حدی کند انجام می شود اما با دستوراتی که داده شده است امیدواریم به زودی این مشکل که به خصوص در حاشیه چند شهر بزرگ وجود دارد، کم شود.

معاون مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت گفت: در تهران هم شهرداری هزینه های زیادی برای ایجاد کمپ های نگهداری سگها انجام می دهد اما به هر حال وسعت زیاد شهر تهران باعث شده که هنوز در برخی نقاط این شهر پرسه زدن سگ های ولگرد یا بی پناه مشاهده شود.

فرهادی افزود: موفق ترین روش برای مبارزه با این سگها در کشور هند است که فقط عقیم سازی می کنند. این روش فقط مورد تاکید فعالان محیط زیست ایران نیست بلکه یک روش جهانی است. البته در طول زمان جواب می دهد و به مرور نسل سگ های ولگرد کم می شود.

وی ادامه داد: افزایش این سگها در همه استانها نیست اما در برخی استانها گزارش این مشکل را داشتهایم. اگر مردم در حاشیه شهرها هنوز با این مشکل مواجه هستند می توانند طی تماس با ۱۳۷ شهرداری یا ۱۹۰ وزارت بهداشت مشکل را گزارش کنند. البته شاهد فرهنگ غذا دادن به سگها و گربه ها هم هستیم که اگر چه کار خوبی است اما باعث افزایش تعداد این سگها می شود. در بسیاری از شهرها شاهد افزایش گربه ها هم هستیم و این روحیه مهربانی تا حدی اقداماتی که برای کاهش سگ و گربه انجام می شود را بی اثر می کند.

معاون مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت گفت: افزایش سگها در شهرها و حاشیه شهرها می تواند به طور طبیعی موارد حیوان گزیدگی را هم افزایش دهد اما گزارش این موارد در اختیار مرکز سلامت محیط وزارت بهداشت نیست و مرکز مدیریت بیماری ها گزارش های حیوان گزیدگی ها را در اختیار دارد و از این مرکز درخواست کردیم که گزارش حیوان گزیدگی را در اختیار مرکز سلامت محیط وزارت بهداشت هم قرار دهند.

مسئولان وزارت بهداشت اکنون از جایگزینی روش عقیم سازی و زنده گیری سگ ها با همکاری دستگاه های دیگر از جمله شهرداری می گویند. با این حال کمبود بودجه و اولویت های متعدد خدمات شهری باعث شده، در بسیاری از مناطق حاشیه ای به خصوص در شهر تهران و کرج و بسیاری از شهرهای دیگر مردم شاهد جولان سگ هایی باشند که بی مهابا در کوچه و خیابان تردد می کنند، چهره ناخوشایندی به مناطق مسکونی می دهند و رفت و آمد را برای خانواده ها در معابر سخت می کنند، بسیاری از شهروندان این مناطق از نبود خدمات شهری در مناطق حاشیه ای گله دارند و می گویند بارها تماس شان با شهرداری یا وزارت بهداشت نتیجه نداده است.