تلفات پرندگان مهاجر تالاب میانکاله که طی ۲ هفته گذشته به کمترین میزان رسیده بود، بر اساس اعلام محیط‌بانان و تایید مسئولان محیط زیست مازندران در چند روز گذشته به صفر رسیده است.
به گزارش حکیم مهر به نقل از ایرنا، محیط بانان منطقه میانکاله می گویند که طی سه روز گذشته با وجود تداوم جست و جو، هیچ لاشه ای پیدا نکرده اند و این وضعیت می تواند به معنای پایان یافتن احتمالی مرگ و میر پرندگان باشد، بویژه این که تعداد زیادی از پرندگان مهاجر هم طی چند هفته گذشته منطقه را ترک کرده اند.
اظهارات محیط بانان را رییس اداره حیات وحش محیط زیست مازندران هم تایید کرد و به خبرنگار ایرنا گفت که حتی پیش از این هم در طول جست و جوی روزانه تنها کمتر از ۱۰ لاشه پیدا و جمع آوری می شد.
«کوروس ربیعی» با اظهار این که می توان بحران مرگ مشکوک پرندگان مهاجر را با توجه به بازگشت بیشتر آنها به زیستگاه اصلیشان در نیم کره شمالی پایان یافته دانست، ولی تاکید کرد که برای جلوگیری از تکرار آن در سال های آینده باید چاره اندیشی کرد.
وی توضیح داد: بخوبی می دانیم که کاهش تدریجی تلفات و پایان یافتن مرگ پرندگان به خاطر بازگشتشان به شمالگان همزمان با فرا رسیدن فصل بهار است و هم اکنون نیز شاید کمتر از پنج درصد پرندگان مهاجر در تالاب باشند.
ربیعی افزود: تقریبا بسیاری از گونه های مهاجر منطقه را ترک کرده اند. اکنون تنها تعداد اندکی از جمعیت گونه فلامینگوها، کاکایی ها همچنین پرندگان کنارآبزی در منطقه میانکاله مشاهده می شوند.
نگرانی از تکرار سه‌باره
تلفات مشکوک پرندگان مهاجر زمستان گذران تالاب میانکاله سال گذشته از نهم بهمن برای دومین سال متوالی مشاهده شد. محیط زیست مازندران تا اواسط اسفند با ارائه آمار روزانه ، جمع آوری حدود ۳۸ هزار لاشه از حدود ۳۰ گونه را شمارش کرد ولی از آن پس به دلیل نامشخصی آمار روزانه اعلام نشده است.
اگر چه مرگ مشکوک پرندگان زمستان گذران میانکاله سال ۹۹ پنج روز دیرتر از سال ۹۸ شروع شد ، ولی به نظر می رسد میزان تلفات با وجود دست به کار شدن زودتر برای جمع آوری لاشه ها و حتی اعلام زودهنگام علت مرگ از سوی دامپزشکی با سال ۹۸ برابری می کند.
آمار تلفات پرندگان مهاجر در زمستان سال ۹۸ حدود ۵۴ هزار بال از حدود ۱۸ گونه اعلام شد. در آن موقع هم مرگ پرندگان پس از بازگشت به زیستگاه اصلی متوقف شده بود.
دامپزشکی کشور در هر دو سال پس از بررسی های میدانی و انجام آزمایش سم شناسی روی لاشه ها، علت مرگ را «بوتولیسم» اعلام کرد که نوعی مسمومیت ناشی از سم باکتری کلستریدیا بوتولینوم است. این باکتری به طور وسیع در خاک وجود دارد و برای فعالیت و تولید سم به گرما، منبع پروتئین و محیط بی هوازی نیاز دارد.
محققان دامپزشکی که تعدادی از لاشه های جمع آوری شده را در آزمایشگاه ها مورد بررسی قرار داده اند، اعلام کرده اند که علاوه بر بوتولیسم، سایر عوامل تاثیر گذار بر روند افزایشی تلفات پرندگان که فلزات سنگین، سموم و عوامل باکتریایی را شامل می شود، بررسی کرده اند ولی نتیجه منفی بوده است.
مسئولان محیط زیست مازندران معتقدند که باید برای جلوگیری از تولید سم بوتولیسم در میانکاله اقدامات اساسی صورت گیرد و تنها علت یابی مرگ کفایت نمی کند چون اکنون مشخص شده است که این سم هر ساله در منطقه تولید می شود.
رییس اداره حیات وحش محیط زیست مازندران در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: با وجود اینکه دامپزشکی علت مرگ را بیماری بوتولیسم معرفی کرده است، اما این تنها علت یابی بوده و اقدام اصلی حل بحران است.
وی افزود: دیگر نباید منتظر ماند تا بار دیگر شاهد چنین اتفاقی باشیم. باید وضعیت میانکاله تغییر کند. حل مشکل میانکاله نیازمند اقدامی فرا دستگاهی و همکاری همه نهادهای متولی دولتی و فعالان زیست محیطی است و ضرورت دارد در برون رفت از این معضل نگاهی فرا دستگاهی و همچنین محیط زیستی داشت.
ربیعی اظهار داشت: چنانچه راه حل دائمی برای میانکاله طرح و اقدام نشود ، هیچ تضمینی وجود ندارد تا بار دیگر پاییز یا زمستان سال آینده شاهد مرگ پرندگان مهاجر در تالاب میانکاله نباشیم.
وی افزود : مشاهده تلفات پرندگان مهاجر بسیار ناراحت کننده است و همچنین به محیط زیست مازندران آسیب می رساند. معضل کنونی عواملی بیرونی و درونی دارد که باید شناسایی و به سرعت چاره ای برای برطرف کردن آن اندیشیده شود.
نوش‌داروی موقتی
کارشناسان محیط زیست و دامپزشکی از سال ۹۸ و پس از آن که بوتولیسم علت مرگ پرندگان مهاجر اعلام شد، تاکید داشتند که باید شرایط ایجاد این سم را در منطقه از بین برد و یکی از راهکارهای پیشنهادی آنها هم افزایش سطح آب تالاب بود، کاری که زمستان سال ۹۹ پس از تکرار تلفات ظاهرا اقداماتی را در پی داشت.
محیط زیست مازندران اواخر بهمن ماه اعلام کرده بود که راهکار پیشگیرانه برای کاهش تلفات پرندگان شامل افزایش سطح آب تالاب میانکاله و سرعت بخشی به جمع آوری لاشه پرندگان را به صورت همزمان با رهاسازی آب سد گلورد به سمت تالاب و همچنین انتقال یک دستگاه تراکسور برای جمع آوری لاشه از کردستان به اجرا گذاشته است.
محیط بانان میانکاله سال ۹۸ یکی از دلایل افزایش روزانه تلفات پرندگان را کندی در جمع آوری لاشه ها به خاطر لنجزار بودن بخشی از کناره های تالاب و همچنین مشکل جمع آوری لاشه های روی آب با قایق اعلام کرده بودند و به همین خاطر هم سال ۹۹ تراکسور به کار گرفته بود، دستگاهی که گفته شد هر روز به اندازه یکصد نفر کارگر کار جمع آوری لاشه ها را در مناطق خشکی و آبی انجام می داد.
این دستگاه قادر به تردد در لنجزارها بوده است و به همین دلیل هم جمع آوری لاشه بر خلاف سال ۹۸ از تمامی مناطق با سرعت بیشتر انجام شد.
بر اساس اعلام شرکت آب منطقه ای مازندران، برای افزایش سطح آب تالاب میانکاله هم از بیستم بهمن ماه آب سد گلورد به میزان یکهزار و ۳۰۰ لیتر در ثانیه رها و به طرف تالاب هدایت شد تا بخشی از کسری آب تالاب را جبران کند.
این شرکت اعلام کرد که برای رساندن حدود ۲ متر مکعب آب در هر ثانیه به میانکاله از سد انحرافی نکارود ، ۴۰ کیلومتر کانال اصلی و ۱۰ کیلومتر زهکش از منطقه "التپه" انجام داده تا آب پس از طی مسیر ۵۰ کیلومتری وارد تالاب شود.
طبق گزارش آب منطقه ای مازندران ، این شرکت از ۲ سال پیش برای بهبود شرایط زیست محیطی تالاب میانکاله ۲ طرح زهکش "التپه" و "شهیدآباد " در شرق استان را با ظرفیت ۱۵متر مکعب با هدف جلوگیری از ماندابی و خسارات سیل به اراضی کشاورزی منطقه احداث کرده بود که با عملیاتی شدن این طرح، آب پس از هر بارندگی به تالاب میانکاله هدایت می‌شود.
تالاب بین المللی میانکاله ، یکی از ۶۵۰ ذخیرگاه زیست کره جهان با ۴۸ هزار هکتار وسعت در شرق استان مازندران واقع است و سالانه ۱۳۰ گونه از پرندگان مهاجر را با جمعیت حدود ۱.۵ میلیون بال میزبانی می کند.
