مرگ ۱۱ راس اسب در زارچ یزد: مسمومیت
با چه؟
دکتر کامران شریفی
دانشیار دانشکدۀ دامپزشکی دانشگاه فردوسی
مشهد
علت
مرگ یازده راس اسب در زارچ مسمومیت اعلام شد. با توجه به مفهوم آب مجازی و اجباری
که ایران در صنعتی شدن دارد، صنعت اسب استعداد آن دارد که در سطح جهان سیال و
متحرک باشد و ارز آوری قابل توجهی هم از بابت فروش و هم درآمد حاصل از مسابقات
دارد و بدیلی برای دامپروری سنتی باشد.
چهارچوب مبانی آموزشی در زمینۀ اسب در دانشکدههای دامپزشکی مربوط به زمانی است که تصور
ما از تک سمیها عمدتاً معطوف به حمل
و نقل روستایی بود. امروزه مسائل و مشکلات جدیدی در مورد صنعت اسب وجود دارد که
برای تضمین ارزآوری از طریق صنعت اسب، دانشگاهها
و مراکز خصوصی نیز باید خود را برای آن آماده کنند. بیماری‌های
قدیمی فوقِخطرناک مثل مشمشه هنوز
هم جان سختی میکند، و بیماری‌های مهم دیگر مثل تورم سرخرگی ویروسی و
هرپس ویروس اسبی به ایران راه پیدا کرده‌اند.
نیازهای صنعت اسب بسیار متنوع است و به غیر از مسئلۀ حفظ
سلامت پایه، پایداری توان ورزشی اسب بسیار مهم است. امروزه طیف وسیعی از نیازها
سربرآورده که باید دانشگاهها به آنها بپردازند، خاصه که در باغ-ویلاها و بر
مبنای شنیدهها حتی در پنتهاوسها
هم پونی و اسب به عنوان حیوان همراه نگهداری
می‌شود. در این شرایط، از
دندانپزشکی اسب گرفته تا بیماری‌های متابولیک و آندوکرینولوژی
و آنجا که مسئلۀ سلامت مسابقات مطرح است، تستهای
متنوع دوپینگ از نیازهای رو به افزایش و پیچیدگی است.
از حق و حقوق خودِ اسب هم به عنوان یک شخصیت حقیقی باید صیانت
شود. در سالهای دور، سریال ماجراهای
اسب سیاه از تلویزیون پخش می‌شد که ظرافت و دقت در
تقلباتی که در صحنۀ مسابقات ممکن است رخ دهد را
به خوبی نمایش داد. در این سریال میکی رونی، بازیگر محبوب «لوحبان» نقش آفرینی میکرد
که صاحب این قلم فیلمهای او را هم از دوران
کودکی خودش و نیز کودکیِ رونی با تحسین بازیهای
درخشان، گرم و جاندار وی و با علاقۀ فراوان دنبال میکرده
است.
یک حیطۀ مهم در طب اسب، مسئلۀ مسمومیتها
است و این واژه یک جنبۀ غلط انداز دارد؛ هر گاه مرگ و میر دسته جمعی رخ دهد، اولین
چیزی که مورد ظن قرار میگیرد، مسمومیت است. این
مسئله در روانشناسی صاحبان دام و دامپروری ریشه دار است؛ سالها
بیماری کزاز علفیِ ناشی از افت منیزیم خون در گوسفند و بز و گاو را مسمومیتِ چراگاه گندم Wheat
pasture poisoning
نشانگذاری کرده بودند.
یکی از وظایف اساسی نهادهای دامپزشکی در سطوح محلی و جهانی،
اهتمام و توجه به مسئلۀ پیوستار رخداد تا تشخیص و تشخیص تا کنترل است که پیشتر در
مسئلۀ تلفات پرندگان در میانکاله و نیز میقان مطرح و خطوط اساسی آن در نامه به رئیس
وقت سازمان دامپزشکی و اینک سرپرست وزارت جهاد کشاورزی مورد تاکید قرار گرفته بود.
در برخی کشورها از جمله انگلستان مراکز اطلاعاتی سمشناسی و مسمومیت برای واکنش سریع وجود دارد
که در صورت بروز مسمومیت برای مثال، با گزارش تلفنیِ مشخصات قرصها از قبیل رنگ، وزن، شکل، ابعاد و... فوری
عامل مسمومیت را شناسایی میکردند و اطلاعات لازم
از قبیل علائم، پادزهر و... را برای رسیدن به مرحلۀ اقدام فراهم میکردند. یک جنبۀ مهم مسمومیتها، جنبۀ حقوقی آن و دادخواهیهای قانونی متعاقب آن است که بدون اطلاعات
کافی نمیتوان به لحاظ قانونی
حکمی صادر کرد.
تبیین علت دقیق مرگ اسبها
ضرورت دارد. نمیتوان فقط حکم صادر کرد:
مسمومیت!
مسمومیت با چه؟ همیشه تحلیل فیزیوپاتولوژیک علائم درمانگاهی،
اپیدمیولوژی و تدوینِ فهرست تشخیص تفریقی و داشتن روشمندی در رسیدن به تشخیص قطعی
ضروری است.
در مفهوم سلامت یکپارچه One
Health مسمومیتها
هم جایگاه ویژهای دارد و نمیتوان مسمومیت در انسان و حیوان و حتی محیط
زیست را کاملاً از هم تفکیک کرد. ضرورت دارد به صورت چندرشتهای
و چندسازمانی کانونهایی برای پایگاههای دادهای
و عملیاتی برای مقابله با مسمومیتها بین نهادهای دانشگاهی
(دانشکدههای علوم، دانشکدههای دامپزشکی، دانشگاههای علوم پزشکی، دانشکدههای کشاورزی، دانشکدههای
محیط زیست و منابع طبیعی) تاسیس کرد تا وقتی تلفات گسترده رخ مینماید، حیران و سرگردان نمانیم و بتوانیم پیوستار
تشخیص تا کنترل را با دقت و مهارت و کفایت اجرا کنیم.
در قرن ۱۹ توجه به عوامل عفونی زیاد بود
و به پاس خدمات پاستور در بسیاری از نقاط دنیا انستیتو پاستور به صورت شبکه تاسیس
شده است. جایگاه شیمیست اسپانیایی قرن نوزدهم، متیو جوزف بوناونتورا اورفیلا-راتگر
(۱۷۸۷-۱۸۵۳) که به
اورفیلا مشهور شد، در تکوین سم شناسی مدرن آن چنان رفیع است که ارزش آن دارد که ایران
مبدع و پایهگزار تاسیس موسسات سمشناسی و مسمومیتها
با عنوان انستیتو اورفیلا شود. شاید روزی همانند انستیتو پاستور در سراسر جهان به
صورت شبکه درآید.
۰۲/۰۳/۲۹
منبع: کانال تلگرام لوح (یادداشت های شخصی دکتر کامران
شریفی)
متن علمی دلنشینی بود . استفاده کردیم . همیشه وقتی عامل بیماری ناشناخته بمونه سعی می شود با استفاده از واژه مسمومیت قضیه رو حل و فصل کرد . وقتی علت کشف نشود بهتر است واضح و رک بیان شود تا اینکه بگوییم مسمومیت بوده و جایگاه علمی ما زیر سوال برود . جناب دکتر شریفی آیا کسی که بتونه علت مسمومیت رو پیدا کنه در اداره دامپزشکی استان وجود داره؟
| مطمین باشید افرادی در. اداره شاغل هستند که بسیار از شما علم بیشتری دارند ،سواد شما اونجا مشخص میشه که شاغلین در تلقیح مصنوعی و درمانگران غیر مجاز بازار کار را تصاحب کرده اند و شما توان مقابله با انها رو ندارید | تو که بلدی دلیل مسمومیت اسب رو بگو و روال تشخیص مسمویت و نیاز به به شناسایی علت مسمویت و چند بیماری شایع در ایران که در یک زمان محدود که تلفات بالا و ناگهانی ایجاد میکنه | ......... هیچ دامپزشکی نمیتونه علت مسمویت رو تشخیص بده مگه تو میتونی با معاینه یا کالبد گشایی علت مسمومیت رو تشخیص بدی متاسفم برای جامعه خودم (دامپزشکان) که حرمت یکدیگر را نگه نمی داریم !!!!! 
بی شک در این مورد هم همچون سایر موارد علمی قبلی به دلبل ............ در بخش دولتی استانها ، ..... شده . اصولا بخش دولتی در گزارشاتی که بنا دارد ، نه سیخ بسوزد و نه کباب ، عنصر ثالثی را که وجود خارجی ندارد ، متهم میکند که مسمونیت بهترین این عناصر هست ! 
